رخدادهای بزرگ در نوروز، بعد از اسلام

مهر: شکوفه دو چشم بسته‌اش را نیمه باز می‌کند و اشعه خورشید را رصد می‌کند تا به تماشای بهار بنشیند. ماهیان لباس قرمز بر تن کرده تا برافروختگی خود را از آمدن سالی نو به نمایش بگذارند و سبزه‌ها قد برافراشته‌اند که به احترام نعمت‌های خدا کم کم بار دهند و سجده کنند. باد روح افزای بهار وزیدن گرفته و خورشید خنده کنان به شبرنگ زندگی تازگی می‌بخشد و حلقه‌های زر را در میان ابر‌ها‌‌ رها می‌سازد تا شادمانی را به انسان هدیه دهد و پرندگان رخشندگی آسمان را دیده‌اند و با بهار رنگین کمانی به پرواز در آمده‌اند. مدهوش از شاخه‌های به هم خشکیده درخت که همچون صدف، مروارید شکوفه را پرورانیده‌اند و درخت را زینت بخشیده‌اند چنان که عقول را حیران ساخته‌اند. گذر از کوچه‌های شهر، نرمی و حس لطافت را به تو بخشیده و قالی شسته شده روی بام نقشهای تمدن چندین ساله را به تصویر کشیده است. چند صباحی به خانه تکانی پرداخته تا میزبان نوروز باستانی باشد و چشمان خسته خود را از تیرگی بسته تا با دلی صاف و ناب خلوتی سرد را از خود برهاند. چگونه می‌توان گفت از عظمت زیبایی، نقاش چنان زیبا کشیده رقص پیچک را که بوی باد و باران می‌نشیند روی رخسارش که از خوش رنگی‌اش جانا دل ما را بهاری تازه می‌بخشد. بهار، درس خداشناسى و معادشناسى و تحول و رشد و تکامل است، اگر انسان‌ها از این طبیعت زیبا، درس بیاموزند، در حقیقت اعتقاد به رستاخیز را آموخته‌اند، در این صورت باید سرآغاز چنان بعثتى را روز بر‌تر نامید و آن را جشن گرفت. اگر مراسم نوروز، بر این اساس پى ریزى شود و انسان‌ها خود را همگام و همگون با محتواى دعاى آغاز سال که بیانگر تحول و نغمه توحیدى است سازند که "یا مقلب القلوب و الابصار، یا مدبر اللیل و النهار، یا محول الحول والاحوال، حول حالنا الى احسن الحال؛ اى خداوندى که گرداننده قلب‌ها و چشم‌ها هستى، و تدبیر کننده نظم شب و روز مى‌باشى، اى دگرگون کننده حال و احوال، حال ما را به نیکو‌ترین حال تبدیل ساز"، قطعا نوروز براى آن‌ها پر فایده خواهد بود. در حدیث "معلى بن خنیس" از امام صادق (علیه السلام) ـ که علامه مجلسى مى گوید آن را در کتب معتبر دیده است ـ به چند رخداد بزرگ در نوروز، بعد از اسلام اشاره شده است. ۱- جبرئیل بر پیامبر نازل شد. ۲ـ پیامبر (ص)، على (علیه السلام) را بر دوش خود گرفت، تا على (علیه السلام) بت هاى قریش را از بالاى خانه کعبه فرو ریزد. هم چنین ابراهیم (علیه السلام) در چنین روزى بت‌ها را شکست. ۳ـ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) به اصحاب خود امر کرد (در روز غدیر خم) با على (علیه السلام) به عنوان امیرمومنان، بیعت کنند. ۴ـ پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) على (علیه السلام) را به ((وادى جنیان)) فرستاد، تا از آن‌ها در پذیرش اسلام و پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) بیعت بگیرد. ۵ ـ در چنین روزى (بعد از مرگ عثمان) براى خلافت حضرت على (علیه السلام) بیعتى دوباره شد. ۶ـ در چنین روزى على (علیه السلام) (در عصر خلافتش) در جنگ نهروان بر خوارج پیروز شد، و مخدج ذوالثدیه (سردمدار خوارج) را کشت. ۷ـ در چنین روزى قائم ما (عجل الله تعالی فرجه الشریف) و صاحب امر از پرده غیب، آشکار مى شود. ۸ـ در چنین روزى قائم ما (عجل الله تعالی فرجه الشریف) بر دجال (طاغوت خودکامه عصر) پیروز مى‌شود، و او را در میدان کناسه کوفه به دار مى‌کشد. ۹ـ هیچ نوروزى بر ما نمى‌گذرد، مگر اینکه ما در آن روز امید فرج قائم (عجل الله تعالی فرجه الشریف) را داریم، زیرا آن روز، از روزهاى ما و از روزهاى شیعیان ما است. برخی آداب اجتماعی نوروز است که تحت تاثیر فرهنگ دینی و اسلامی قرار گرفته و این عید باستانی را به عید دینی و ملی تبدیل کرده است که ذیلا به برخی موارد اشاره می‌گردد. این تاثیر فرهنگ دینی بر عید باستانی به گونه‌ای است که اینک به خوبی می‌توان حضور دین و ارزش‌های دینی را در نوروز مشاهده نمود. - حضور قرآن به صورت ثابت و گسترده در آداب اجتماعی نوروز به گونه‌ای که قرآن این کتاب آسمانی مسلمانان، امروز جزو یکی از ارکان سفره هفت سین است و نیز قرائت قرآن و بوسیدن آن در ساعات تحویل سال توسط یکایک اعضای خانواده آداب دینی نوروز است. - قرائت دعای تحویل سال «یا مقلب القلوب و الابصار و...» که معمولا جنبه عمومی وهمگانی دارد. - رفتن به زیارت اهل قبور در آغازین روزهای سال نو و حتی برگزاری مراسم تحویل سال در میان قبور شهدا از دیگر آداب دینی نوروز است. - تشرف و حضور در اماکن مقدسه و مشاهد ائمه علیهم السلام و برگزاری مراسم تحویل سال نو در آنجا. - صله رحم و دید و بازدیدهای فامیلی و زدودن کدورت‌ها در روزهای سال نو و رفتن به دیدار سادات و علمای محل و عرض تبریک به آنان. - دادن لباس نو به مستمندان، توزیع غذا و... به فقرا و برگزاری جشن نیکوکاری در هنگامه سال نو را نیز می‌توان از جمله آداب دینی نوروز برشمرد.