چالشهای پیش روی انقلابهای عربی

مهر: جرقه انقلابهای عربی سال گذشته از تونس زده شده و متعاقب آن به مصر و دیگر کشورهای عربی سرایت کرد و سبب برچیده شدن دودمان چند دیکتاتور از جمله زین العابدین بن علی، حسنی مبارک، معمر قذافی و عبدالله صالح شد. هر یک از کشورها پس از انقلاب روند مختلفی را پشت سر گذاشتند. در یمن مردمی که علیه ظلم و جور عبدالله صالح قیام کرده بودند به خواسته های خود نرسیدند و آمریکا به با کمک ایادی خود در منطقه به ویژه عربستان طرحی موسوم به طرح کشورهای خلیج فارس را مطرح کرد تا انقلاب مردمی را به نفع خود مصادره و مهار کند. در این طرح تلاش شد که بدنه رژیم دیکتاتوری یمن حفظ شود و تنها راس هرم یعنی عبدالله صالح کنار گذاشته شود. این درحالی بود که عبدالله صالح را از مجازات به عنوان مهمترین خواسته مردم یمن فراری دادند. اما در تونس به عنوان مهد انقلابهای عربی اوضاع روند مختلف دیگری را طی کرده است.حزب النهضه به عنوان حزبی اسلام گرا پس از اینکه سالها از عرصه کنار زده شد در این کشور قدرت را در دست گرفت. حزب اسلام‌گرای "النهضة" در نخستین انتخابات آزاد تونس به پیروزی رسید و حماد الجبالی از این حزب به نخست وزیری تونس رسید، اما اسلام گرایان در این کشور با چالشهای روبرو هستند. اما آیا به راستی حزب النهضة با وجود مشکلات کنونی سیاسی می‌تواند از پس ماموریت خود برآید، با توجه به اینکه تونس به تازگی به سمت دموکراسی حرکت کرده و چالشهای زیادی پیش روی این کشور است. اکثر اعضای حزب اسلام‌گرای النهضة به عنوان حزب مخالف تونس، سال‌های زیادی را در زندان و یا تبعید به سر برده‌اند و به همین دلیل تخصص کافی برای اداره امور کشور ندارند، همان‌ طور که هیچ ‌کس در تونس این تخصص را ندارد، زیرا دیکتاتوری حاکم بر این کشور باعث شده بود تا روند انتقال مسالمت‌آمیز قدرت متوقف شود. مسئولان نظام سابق پست های مهم را گرفته و در اختیار خویشاوندان فاسد خود قرار داده بودند. احزاب سیاسی مختلف در تونس حضور و فعالیتی نداشتند. چالش دیگری که پیش روی اسلام گرایان است فشارهای غرب برای ایجاد سیستمی مناسب با منافع آنها در این کشور شمال آفریقا است. در مصر اوضاع به گونه دیگر دنبال می شود، زیرا زیرساختها هر چند نیاز به بازنگری دارند، اما حداقل وجود دارند. در این کشور اسلام گرایان شامل گروه اخوان المسلمین و حزب النور سلفی اکثریت کرسی دو مجلس این کشور یعنی پارلمان و مجلس شورا را به خود اختصاص داده اند. حزب آزادی و عدالت به عنوان شاخه سیاسی گروه اخوان المسلمین ریاست مجالس شورا و پارلمان این کشور را به دست آورده است. اسلام گرایان مصری نیز چالشهای فراوانی پیش روی دارند، زیرا امنیت مصر هنوز شکننده است و هر از گاهی نابسامانی های امنیتی ،مردم این کشور را آزار می دهد. در لیبی اوضاع کاملا متفاوت است، زیرا زیرساختهای لازم برای تحولات دموکراتیک وجود ندارد و ماهیت کسانی که رژیم معمر قذافی را سرنگون کردند نیز به درستی روشن نیست. درباره بحرین هم وضعیت روشن است، رژیمهای عربی حاشیه خلیج فارس به رهبری آل سعود، بلافاصله پس از شروع اعتراضات مسالمت آمیز مردم بحرین، با اعزام نیرو و تجهیزات نظامی به نیروهای آل خلیفه در سرکوب قیام مردم این کشور کمک کردند و همچنان در کنار نیروهای رژیم هر گونه اعتراضی را سرکوب می کنند، با این حال مردم بحرین بر ادامه اعتراضات مسالمت آمیز تا تحقق اهداف مشروع خود تاکید کرده اند.