پرونده ای برای شیطان

مهر: بیست و پنجم بهمن ماه 23 سال قبل، جنجالی ترین حکم اعدام تاریخ معاصر دنیا صادر شد: «اعدام به محض رویت مجرم» حکمی که امام خمینی (ره) درباره سلمان رشدی اعلام کرد و واکنش های سیاسی و اجتماعی زیادی را در پی داشت اما هیچ کدام از این واکنش ها نتوانست از خشم جوامع اسلامی نسبت به این نویسنده مرتد و تلاش برای اجرای حکم او کم کند. بیست و پنجم بهمن ماه 23 سال قبل، خبرسازترین حکم اعدام تاریخ معاصر دنیا صادر شد: «اعدام به محض رویت مجرم» حکمی که امام خمینی (ره) درباره سلمان رشدی اعلام کرد و واکنش های سیاسی و اجتماعی زیادی را در پی داشت اما هیچ کدام از این واکنش ها نتوانست از خشم جوامع اسلامی نسبت به این نویسنده مرتد و تلاش برای اجرای حکم او کم کند. در این حکم آمده بود: «باسمه تعالى‏ إنا لله و إنا إلیه راجعون‏ به اطلاع مسلمانان غیور سراسر جهان مى‏رسانم مؤلف کتاب «آیات شیطانى» که علیه اسلام و پیامبر و قرآن، تنظیم و چاپ و منتشر شده است، همچنین ناشرین مطلع از محتواى آن، محکوم به اعدام مى‏باشند. از مسلمانان غیور مى‏خواهم تا در هر نقطه که آنان را یافتند، سریعاً آنها را اعدام نمایند تا دیگر کسى جرأت نکند به مقدسات مسلمین توهین نماید و هر کس در این راه کشته شود، شهید است ان شاء اللَّه. ضمناً اگر کسى دسترسى به مؤلف کتاب دارد ولى خود قدرت اعدام او را ندارد، او را به مردم معرفى نماید تا به جزاى اعمالش برسد. و السلام علیکم و رحمة الله و برکاته. روح الله الموسوی الخمینى‏ 25 بهمن 1367/ 7رجب1409» سلمان رشدی «آیات شیطانی» اش را در سال 1987 به سفارش «گیلون ریتکن»، رئیس یهودی انتشارات وایکینگ نوشت و برای نگارش آن 580 هزار پوند دستمزد دریافت کرد. دستمزدی که به اعتقاد خیلی از مولفان، تا آن زمان در تاریخ انگلستان بی سابقه بود. اما این کتاب، در کمتر از یک ماه در هند ممنوع اعلام شد و مردم بنگلادش، سودان، مصر، افریقای جنوبی، سریلانکا و پاکستان هم با راه اندازی تجمع های اعتراض آمیز، خواستار جلوگیری از انتشار آن شدند. در همان زمان امام خمینی (ره) حکم اعدام سلمان رشدی را صادر کردند و دولت انگلستان در واکنش به این حکم حمایت خود را از این نویسنده مرتد علنی کرد. وزارت کشور انگلیس اقدامات شدید امنیتی را برای سلمان رشدی در نظر گرفت و اعلام کرد که مسئولیت حمایت از او را به عنوان یک شهروند انگلیسی به عهده می گیرد. سلمان رشدی بعد از آن در مکانی نامشخص و تحت نظارت محافظان دولتی انگلیس نگهداری شد اما هزینه های محافظت از او در سال آنقدر بالا بود که ولیعهد انگلستان یک بار اعلام کرد سلمان رشدی سربار پرخرجی برای مالیات دهندگان انگلیسی است! محبوبیتی که به نفرت تبدیل شد سلمان رشدی در خانواده ای به دنیا آمد که پدر، یک تاجر تحصیل کرده اهل کمبریج بود و مادر آموزگاری در بمبئی. او قبل از آن که به سن 14 سالگی برسد، برای حضور در مدرسه راگبی به انگلستان سفر کرد و همان جا در یک مدرسه خصوصی در بمبئی ثبت نام شد تا بعدها در در رشته تاریخ ادامه تحصیل دهد. علاقه سلمان رشدی به ادبیات باعث شد تا بعد از فارغ التحصیلی، اولین کتاب خود را با عنوان گریموس منتشر کند اما این کتاب مورد استقبال مردم قرار نگرفت. شش سال بعد، سلمان رشدی دومین اثر خود را به نام بچه‌های نیمه‌شب منتشر کرد که بر خلاف اثر قبلی توجه محافل ادبی را جلب کرد و برنده جایزه بوکر شد. اما محبوبیت آثار سلمان رشدی خیلی زود با انتشار چهارمین کتابش به نام آیات شیطانی از بین رفت و اهانت به باورهای مذهبی مسلمانان، از او نویسنده بی تعهدی ساخت که حتی در زادگاهش هم حمایت نمی شد. مبارزه و شهادت مدتی بعد از انتشار حکم اعدام سلمان رشدی، رسانه‏‌هاى خارجى تلاش کردند تا شایعه نادرست بخشودگی مشروط سلمان رشدی را سر زبان ها بیندازند. بر اساس این شایعات، در صورت توبه سلمان رشدی، حکم اعدام او لغو مى‏شد. اما امام خمینى(ره) در این باره فرمودند: «این موضوع صد در صد تکذیب مى‏گردد. سلمان رشدى اگر توبه کند و زاهد زمان هم گردد، بر هر مسلمان واجب است با جان و مال، تمامى همّ خود را به کار گیرد تا او را به دَرک واصل گرداند. اگر غیر مسلمانى از مکان او مطلع گردد و قدرت این را داشته باشد تا سریعتر از مسلمانان او را اعدام کند، بر مسلمانان واجب است آنچه را که در قبال این عمل مى‏خواهد به عنوان جایزه و یا مزد عمل به او بپردازند.» در همان زمان، مصطفی مازح جوان انقلابی عضو حزب‏الله ‏لبنان مقدمات اجرای حکم سلمان رشدی را فراهم کرد. او موفق شد خود را به محل اقامت سلمان رشدی در یکی از هتل های لندن برساند و در هتل مستقر شود. اما نیروهای امنیتی به او مشکوک شدند و اتاق را محاصره کردند تا در نهایت انفجار مواد منفجره ای که در اتاق بود منجر به شهادت او شود. شهید مصطفی مازح در وصیت نامه اش خطاب به امام خمینی (ره) نوشته بود: «هیچ کس تو را تنها نخواهد گذاشت... فرمایشات تو را در هر زمان و مکان اجرا خواهیم کرد. شجاعت تو را به یاد جهانیان خواهیم آورد و در روز برگزاری نماز در قدس شریف...» زندگی پنهانی 23 سال از صدور حکم ارتداد سلمان رشدی می گذرد و در تمام این سال ها او همچنان با محافظ و به شکل مخفیانه در مجامع عمومی حاضر می شود. با این حال، سلمان رشدی در آخرین مصاحبه خود با روزنامه آرتس اعلام کرده که آثار فتوای قتل اش هنوز به طور کامل از زندگی او پاک نشده است: «زمانی که (امام) خمینی علیه من فتوا داد، برای مدتی فکر کردم که همه چیز برایم تمام شده، مدت‌های زیادی نمی‌توانستم راحت زندگی کنم، به راحتی نمی‌توانستم هرآنچه را که می‌خواهم بر زبان آورم، چون تحت تدابیر امنیتی خیلی شدید مخفیانه زندگی می‌کردم. مدت زمان زیادی از آن فتوا می‌گذرد و من هنوز زنده‌ام، مردم فکر می‌کنند که فتوای من به فراموشی سپرده شده است، من دیگر نمی‌ترسم و اکنون آنچه را که می‌خواهم به راحتی به زبان می‌آورم.» این در شرایطی بود که سلمان رشدی همراه با محافظان دولتی و بدون حضور عکاسان در این مصاحبه شرکت کرده بود. مصاحبه ای که حتی محل انجام آن هم اعلام نشد! ممنوعیت حضور غیرفیزیکی سلمان رشدی وحشت سلمان رشدی از حضور در مجامع عمومی به همین جا ختم نمی شود. نفرت جهانی از این نویسنده مرتد آنقدر ماندگار است که او حتی از ظاهر شدن در ویدئو کنفرانس ها هم احساس امنیت نمی کند! چند هفته قبل، وقتی مشاوران سلمان رشدی اعلام کردند که او قصد شرکت در جشنواره بین المللی ادبیات هند را دارد، تجمع های اعتراض آمیزی از سوی مسلمانان این کشور به راه افتاد. نتیجه این تجمعات لغو سفر سلمان رشدی به زادگاهش بود. سازمان های اطلاعاتی در ایالت های مهاراشترا و راجستان هند اعلام کردند که گروهی در بمبئی در نظر دارند او را در جیپور به قتل برسانند و به همین دلیل سلمان رشدی تصمیم گرفت از طریق ویدئو کنفرانس در نشست های جشنواره حضور داشته باشد. اما این حضور غیرفیزیکی هم با مخالفت مسلمانان هندی رو به رو شد و صاحب مکان برگزاری این جشنواره اعلام کرد که عده ای از مخالفان سلمان رشدی به محل برگزاری مراسم وارد شده اند تا از پخش تصاویر او جلوگیری کنند. به این ترتیب نام سلمان رشدی از فهرست شرکت کنندگان در جشنواره خط خورد. رسوایی های اخلاقی شهرتی که سلمان رشدی به خاطر رفتارهای غیراخلاقی اش به دست آورده، کمتر از شهرت او بعد از انتشار کتاب آیات شیطانی نیست. سلمان رشدی که در 4 ازدواج پیشین خود هر بار یکی از مدل های جنجالی انگلستان را به عنوان همسر خود معرفی کرده، این بار یک رسوایی اخلاقی جدید به بار آورده که پای آن به فیس بوک هم رسیده است. مدتی قبل، دیلی میل خبر داد که یکی از کاربران 30 سال فیس بوک به نام «دوراح رز» از روابط خود با سلمان رشدی پرده برداشته و پیام های مبتذلی را که رشدی برای او ارسال می کرده منتشر کرده است. دوراح که شهرت اخلاقی خوبی ندارد، به دلیل افشای این رابطه از سوی سلمان رشدی تهدید شده و در ارتباط با رسانه ها از رشدی به عنوان فردی بی ادب که چندین بار نامه خشونت آمیز ارسال کرده یاد می کند.