پيامدهاي خطرناك سفرانفرادي به‌عتبات

جام جم آنلاين:خواهش‌ها به هشدار بدل شده‌اند، هشدارها به تاكيد و تاكيد‌ها به تهديد؛ اين، مجموعه واكنش‌هاي بي‌نتيجه سازمان حج و زيارت به اقدام ايراني‌هايي است كه گرچه از مصوبه شوراي عالي امنيت ملي درباره ممنوعيت خروج زائران انفرادي از مرزها خبر دارند اما با نزديك شدن به تاسوعا و عاشورا، با ويزاهاي صادره از سفارت عراق، راهي مرز مهران شده‌اند. ديگر مردم مهران هم عادت كرده‌اند هر محرم، شهرشان را پر شده از زائران انفرادي ببينند كه نخواسته‌اند با كاروان‌هاي مجاز و مورد تاييد سازمان حج و زيارت به عراق سفر كنند و تك و تنها يا با كاروان‌هاي غيرمجاز در مرز انتظار مي‌كشند و سرانجام سفرشان را به دست تقدير و « هرچه پيش آيد، خوش آيد » سپرده‌اند. بر اساس گزارش دفتر عتبات عاليات سازمان حج و زيارت، با گذشت هشت روز از آغاز محرم تاكنون بيش از 1500 نفر زائران انفرادي در مرزهاي مهران تردد كرده‌اند كه برخي از آنها تا چند شبانه‌روز در مهران سرگردان بوده‌اند و سازمان حج و زيارت مجبور شده است براي جلوگيري از ازدحام بيشتر جمعيت در مرز مهران، آنها را در قالب كاروان‌هايي ساماندهي كند و از مرز عبور دهد. ساماندهي اين زائران غيرقانوني و اعزام آنها در قالب كاروان‌هايي كه در شهر مهران شكل مي‌گيرند در شرايطي رخ مي‌دهد كه ايران هر روز به‌طور متوسط چهار هزار نفر زائر قانوني را نيز از مرزهاي زميني و هوايي روانه عراق مي‌كند و همين حالا كه گزارش ما را مي‌خوانيد بيش از 12 هزار زائر قانوني ايراني در كربلا، 12 هزار نفر در نجف و پنج هزار نفر نيز در كاظمين و بغداد حضور دارند. اما اين آمار تنها مربوط به زائران قانوني حاضر در عراق است و دقيقا نمي‌توان تخمين زد هم اكنون چه تعداد زائر انفرادي در اين كشور حاضر هستند. ساماندهي زائران انفرادي در هشت روز گذشته، پايان كار نبوده و شايد هم انگيزه‌اي شده است كه ساير زائران انفرادي هم هر روز با تردد پشت مرزهاي مهران درخواست ورود به عراق را داشته باشند. آنها مي‌دانند كه مصوبه شوراي عالي امنيت ملي براي ممنوعيت ورود انفرادي زائران به عراق، به شكل كاملي اجرا نمي‌شود و دست آخر راهي براي ورودشان به كشور همسايه پيدا خواهد شد، همان‌طور كه در سال‌هاي گذشته و پيش از صدور اين مصوبه نيز، مصوبه ستاد عالي هماهنگي زائران كه بر ممنوعيت ورود انفرادي آنها به عراق تاكيد مي‌كرد، نتوانسته بود مانعشان شود، به طوري كه آنها با حضور پشت مرز مهران كار را به جايي مي‌رساندند كه سرانجام مرز به رويشان باز مي‌شد! پاسخ به يك معماي پيچيده! به گفته محمد ساريان، مدير پايانه مرزي مهران، از آغاز ماه محرم تا امروز بيش از 17 هزار زائر از ايران و ديگر كشورهاي مسلمان، از مرز بين‌المللي مهران تردد كرده‌اند و بر اساس تجربه سال‌هاي گذشته، احتمالا در روزهاي تاسوعا و عاشورا تعداد زائران عتبات عاليات عبوري از پايانه مرزي مهران از مرز 30 هزار نفر فراتر مي‌رود و در اين شرايط مسلما حضور زائران انفرادي كه بدون برنامه‌ريزي از مرز تردد مي‌كنند مشكل‌ساز خواهد شد. اما معما اينجاست زائران انفرادي چگونه ويزا دريافت مي‌كنند و اگر سازمان حج و زيارت بارها و بارها اعلام كرده است كه بر اساس مصوبه شوراي عالي امنيت ملي، سفر انفرادي آنها به عراق ممنوع است، آنها چگونه رواديد دريافت مي‌كنند؟ حجت‌الاسلام مهدي شهسواري، مديركل امور عتبات عاليات سازمان حج و زيارت در گفت‌وگو با «جام‌جم» كليد حل اين معما را در سفارت عراق مي‌داند! او مي‌گويد: اين زائران ويزايشان را از سفارت عراق دريافت مي‌كنند، چرا كه سفارت عراق تابع مصوبه شوراي عالي امنيت ملي نيست. چرا سفارت عراق نبايد از مصوبه ايران به عنوان كشوري كه بيشترين تعداد زائران را به آن مي‌فرستد، تبعيت كند، در حالي كه سفارت عربستان با وجود برخي پيچيدگي‌هاي ديپلماتيك بين دو كشور، با تبعيت از قوانين داخلي ايران، از صدور ويزاي انفرادي براي متقاضيان عمره‌مفرده، خودداري مي‌كند؟ شهسواري در پاسخ به اين پرسش تنها به پاسخي كوتاه بسنده مي‌كند: شرايط عراق متفاوت است. مديركل امور عتبات عاليات سازمان حج و زيارت مي‌گويد: زائراني كه با كاروان تاييد نشده از سوي سازمان حج و زيارت به مرز مهران مي‌روند، نيز زائران انفرادي محسوب مي‌شوند و با مشكلاتي مشابه آنها روبه‌رو خواهند شد. او نبود امنيت در عراق و امكان حمله گروه‌هاي تروريستي را، تنها يكي از مشكلاتي مي‌داند كه متوجه زائران انفرادي است و قبول دارد كه ممكن است حمله به زائران براي كاروان‌هاي مجاز هم رخ دهد. او درباره مشكلات ديگر زائران انفرادي توضيح مي‌دهد: از آنجا كه ما پيشتر مكان‌هاي قابل اسكان و مناسب را براي كاروان‌هاي مجاز رزرو كرده‌ايم، زائران انفرادي ناچارند در مكان‌هاي نامناسب و كثيفي اقامت كنند كه به هيچ‌وجه در شأن ايراني‌ها نيست. به گفته او اگر در طول سفر براي زائران مجاز حادثه‌اي رخ دهد، سازمان حج و زيارت آنها را از طريق بيمه حمايت مي‌كند و در صورتي كه در حادثه‌اي كشته شوند از سوي بنياد شهيد، به عنوان شهيد شناخته خواهند شد؛ در صورتي كه چنين حقوقي براي زائران انفرادي وجود ندارد. ديگر نيازي به پيشگويي نيست تا مشخص شود فردا و پس‌فردا مهران از ازدحام جمعيت زائران انفرادي ساك به دست و كاروان‌هاي مجاز منتظر، چنان شلوغ مي‌شود كه باز هم سازمان حج و زيارت ناچار مي‌شود زائران انفرادي را نيز همچون زائران مجاز، در قالب كاروان‌هايي ساماندهي كند و به عراق بفرستد؛ در حالي كه اين حركت چراغ سبزي به كساني است كه مايل نيستند با برنامه‌ريزي و ثبت‌نام در كاروان‌هاي مورد تاييد اين سازمان، براي سفر به عراق اقدام كنند و آنها مي‌فهمند هميشه راه‌هايي براي دور زدن قانون وجود دارد.