جعبه سیاه قذافی از ظهور تا سقوط

فارس: درست یک‌ماه پس از کشته شدن "معمر قذافی"، دیکتاتور مخلوع لیبی پسرش سیف الاسلام دستگیر شد. از او به دلیل اینکه بیش از هرکس دیگری به پدرش نزدیک بود،‌ به عنوان جعبه سیاه قذافی نام می‌برند. خبرگزاری رویترز، سرانجام سیف الاسلام قذافی،‌ پسر معمر قذافی،‌ دیکتاتور مخلوع لیبی دستگیر شد. شورای انتقالی لیبی ضمن اعلام این خبر تاکید کرد که سیف الاسلام را به همراه سه نفر از محافظانش دستگیر کرده است. "محمد العلاقی"، وزیر دادگستری شورای انتقالی لیبی اعلام کرد که سیف الاسلام به همراه سه نفر از محافظانش در نزدیکی شهر "اوباری" واقع در جنوب غربی کشور در حالی دستگیر شد که به اتهام ارتکاب جنایت ضد بشری توسط دادگاه جنایی بین المللی تحت پیگرد قرار دارد. حال سیف الاسلام بسیار خوب توصیف و گفته شده که وی با یک فروند بالگرد به شهر الزنتان منتقل شده است. "بشیر ثالبه"،‌یکی از فرمانده‌هان شورای انتقالی لیبی الزنتان گفت که سیف الاسلام تا زمان تشکیل دولت جدید در این شهر نگهداری می‌شود و پس از آن دولت جدید لیبی آن را تحویل خواهد گرفت. نقش سیف الاسلام در سرکوب انقلاب ملت لیبی موضوعی نیست که بتوان آن را انکار کرد و او در این‌باره نقش بسیار مهمی ایفا کرد و درحالی که دیگر برادرانش هیچ‌گاه در عرصه سیاسی یا بر صفحات تلویزیون‌ها ظاهر نشدند و با هیچ رسانه‌ای به مصاحبه و گفت‌وگو نکردند، کمتر روزی مشاهده می‌شد که نامی از سیف الاسلام در رسانه‌ها برده نشود. نگاه غرب به سیف الاسلام او دومین پسر سرهنگ معمر قذافی و مهمترین چهره رژیم قذافی بود، غرب به او به عنوان یکی از اصلاح‌طلبان اصلی رژیم قذافی می‌نگریست که می‌توانست موجب پیشرفت لیبی بر اساس مبانی مد نظر غرب شود، اما انقلاب 17 فوریه چهره واقعی او را برملا کرد. سیف الاسلام قذافی در 25 ژوئن 1972 در طرابلس به دینا آمد. او فرزند بزرگ دومین همسر قذافی "صفیة فرکاش" پرستار و دومین فرزند از هشت فرزند قذافی است که در سال 1995 از دانشگاه الفاتح طرابلس فارغ التحصیل و از همان سال به مهندس سیف معروف شد و در همان زمان پدرش از او خواست نقشه مجتمع تجاری بزرگی شامل هتل‌ها و مسجد و مراکز تجاری در طرابلس را رسم کند. تحصیلات پنج سال بعد سیف الاسلام تحصیلات خود را در وین اطریش در مقطع کارشناسی ارشد رشته مدیریت ادامه داد تا در سال 2000 مدرک دانشگاه "اینترنشنال اسکول" را بدست آورد. در آن زمان وی با "یورگ هایدر" رهبر راستگرایان تندرو اتریش آشنا شد. مدرک دکترای خود را از دانشگاه تحقیقات و پژوهش‌های اقتصادی و اجتماعی وابسته به دانشگاه (LSE) لندن گرفت. پس از فراغت از التحصیل به مرکز تحقیقات صنعتی طرابلس ملحق و در سال 1996 به کار در یک دفتر وکالت مشغول شد و با این که اصلا پای به ارتش نگذاشته بود، اما به وی رتبه سرگردی داده و در سال 1998 رئیس موسسه خیریه رشد قذافی شد که در همان سال تاسیس شده بود. ظهور در عرصه بین المللی ظهور وی در عرصه بین المللی به سال 2000 بازمی‌گردد، هنگامی‌که "موسسه قذافی" که در سال 1997 آن را تاسیس و پایه‌گذاری کرده بود، برای آزادی گروگان‌های غربی بازداشت شده نزد گروه‌های تندرو فلیپین با این گروه‌ها به مذاکره پرداخت. سیف الاسلام "بنیاد توسعه قذافی" را تاسیس کرد تا از آن طریق روابط طرابلس و غرب را بهبود بخشد و لیبی را پس از سال‌ها از تحریم و فشارهای بین‌المللی نجات دهد و در عین حال چهر‌ه‌ای اصلاح‌طلب از خود به نمایش بگذارد، چهره‌ای که به گسترش روابط لیبی با غرب علاقه فراوان داشت. تلاش جهت حل پرونده لاکربی بر همین مبنا بود که برای حل پرونده چالش برانگیز لاکربی سیف الاسلام تمام توان خود را به کار بست. پرونده‌ای که در جریان آن لیبی سالیان طولانی تحریم را تحمل کرد و تنها در سال 2008 با پرداخت غرامت چند میلیارد دلاری این بحران حل شد و رابطه طرابلس و غرب بهبود یافت. تلاش برای حل پرونده پرستاران بلغاری تلاش‌های سیف الاسلام برای حل بحران‌های پدر باعث شد تا تحلیل‌گران سیف الاسلام را نماینده جناح لیبرال و اصلاح‌طلب حکومت بنامند. پرونده پرستاران بلغاری نمونه‌ای دیگر ازتلاش‌های وی برای تعامل با غرب بود. پرستاران بلغاری و یک پزشک فلسطینی از سوی دولت قذافی متهم شده بودند، ویروس بیماری مهلک ایدز را به کودکان لیبیایی منتقل کرده‌اند. در سایه تلاش‌های سیف‌الاسلام بود که اروپایی‌ها راضی شدند، غرامت خانواده‌های آسیب دیده را پرداخت کنند. سفر سارکوزی به لیبی حل این پرونده در سال 2007 باعث شد، رهبران اروپایی نیز روابط خود با معمر قذافی را بهبود بخشند. سفر نیکلا سارکوزی به لیبی و دیدار قذافی از پاریس در همین راستا صورت گرفت، اگرچه این سفرها توسط احزاب مختلف و گروه‌های مدافع حقوق بشر فرانسه محکوم شد. تلاش برای باز کردن پای شرکت‌های نفتی غربی به لیبی قذافی کوچک در طول سال‌های اخیر همه توان خود را به کار بست تا چهره‌ای لیبرال از خود به نمایش بگذارد و راه حضور شرکت‌های غربی را باز کند. شرکت‌هایی ماند بریتیش پترولیوم و «اف آن آی» ایتالیا و «اگزون موبایل» آمریکا در سایه تلاش‌های سیف الاسلام در لیبی سرمایه‌گذاری کردند. او در برخی مواقع تلاش می‌کرد، از خود چهره‌ای مدافع حقوق بشر نیز نمایش دهد. تلاش جهت برقراری روابط مجدد با انگلیس و آمریکا سیف الاسلام درپى رایزنى‌هاى خود با "موسى کوسا"، وزیر وقت خارجه لیبی از روابط خود در لندن براى برقرارى تماس با دو تن از افسران MI-6، سرویس جاسوسى انگلیس در جهان بهره برد. وى به محض ملاقات با این دو افسر تمام برگ‌هاى بازى خود را رو کرد و تضمین داد، پدرش در ازاى لغو تحریم‌ها براى بازگشت شرکت‌هاى نفتى به لیبى از تمامى اقدام‌هاى تروریستى و نیز برنامه‌هاى بلندپروازانه هسته‌اى خود چشم پوشى کند . پیشنهادات سیف الاسلام چنان قانع کننده بود که مخاطبانش از دیوید مانینگ، مشاور وقت تونى بلر خواستند تا آنها را بررسى کند. این تبادل نظرات در ادامه در سطوح بالاتر نیز ادامه یافت. در آوریل ۲۰۰۳ این ملاقات‌ها به دیدار سیف الاسلام، محمد کوسا و "جرج تنت"، رئیس سابق سیا منتهى شد که با حضور "ریچارد دیرلاو" از اعضاى بلند پایه MI-6 برگزار شد و در آن توقف برنامه‌هاى هسته‌اى و انهدام سلاح‌هاى کشتار جمعى لیبى مورد بررسى قرار گرفت. ایستادن مقابل مردم با آغاز نارضایتی‌ها و اعتراض‌های گسترده در لیبی، سیف الاسلام نخستین فردی بود که به عنوان پسر معمر قذافی و نه به عنوان رهبری انقلابی و اصلاح‌طلب مقابل مردم کشورش ایستاد. اوایل مارس سیف الاسلام موضع خود را درباره مداخله خارجی در درگیری‌های لیبی اعلام کرد وگفت: ما واهمه‌ای از ناوگان آمریکا، ناتو و فرانسه نداریم. ای مردم اینجا کشور ماست. ما اینجا زندگی می‌کنیم و اینجا می‌میریم. ما هرگز و هرگز تسلیم نخواهیم شد. مردم لیبی متحد هستند. ما کاملا قدرتمند هستیم. دیدگاه سیف الاسلام در برابر انقلاب لیبی از آن زمان تاکنون نام سیف الاسلام قذافی در نخستین صفحه اخبار رسانه‌ها به چشم می‌خورد. وی درباره مردم لیبی که در برابر دیکتاتوری پدرش قیام کرده‌اند، معنقد است که این مردم مستحق ضربات سختی هستند، چرا که خطوط قرمز را زیر پا گذاشتند. او می‌گوید، زمانی که شرایط در حالت طبیعی بود من جزو مخالفان و اصلاح طلبان بودم، اما زمانی که مردم از خطوط قرمز عبور کردند به آنها ضربه سختی وارد کردم. سیف الاسلام همچنین تاکید می‌کرد که امیدوار است، نظام بهتری در لیبی تاسیس شود، اما نه با حضور اعضای شورای انتقالی ملی لیبی؛ و هنگامی‌که دید انقلاب مردم همچنان ادامه دارد، تهدید کرد که اگر تظاهرات مردم پایان نگیرد، رودهای خون در کشور به راه خواهد افتاد و با توجه به سرکوب بی‌سابقه مردم این کشور توسط توپخانه و هواپیماهای جنگی، می‌توان گفت که سیف الاسلام تهدیداتش را عملی کرد. رابطه با رژیم صهیونیستی و موساد برخی منابع آگاه تاکید دارند که وی با رژیم صهیونیستی و موساد رابطه دارد و ارتباط او با این رژیم را به سال 1996 و نسشت اقتصادی اردن ارجاع می‌دهند که در انجا سیف الاسلام با افسران موساد و مقامات بلند پایه رژیم صهیونیستی دیدار کرد و این رابطه تا کنون ادامه داشته اشت که البته با توجه به این که درباره یهودی بودن معمر قذافی حرف و حدیث بسیاری وجود داشته، سخن گزافه‌ای نیست. حتی مقامات آگاه سوئدی تاکید می‌کنند که سیف الاسلام برای مقابله با انقلابیون لیبی در روزهای اخیر کمک خواسته است. دستگیری سیف الاسلام پس از دستگیری معمر قذافی در 20 سپتامبر (28 مهر ماه گذشته) در کانال فاضلابی در شهر سرت و کشته شدن وی به دست انقلابیون سیف الاسلام متواری شد، اگرچه بسان پدرش با ارسال چندین پیام صوتی در طول این مدت از سلامتی خود و مقاومت تا گرفتن انتقام پدرش سخن گفت، اما درست یک ماه پس از کشته شدن پدرش امروز شنبه 19 نوامبر (28 ابان) دستگیر شد. بی‌شک سیف الاسلام قذافی اگر لب به سخن بگشاید،‌ حرف‌های زیادی برای گفتن خواهد داشت که تاکنون کسی از آنها مطلع نبوده است.