تفاوت 2 زبانه‌ها در تصمیم‌گیری و تعارضات

مهر: نورولوژیست و عصب زبانشناس ایرانی دانشگاه سن رافائله میلان درخصوص تحقیقاتی که نتایج آن را در ماههای اخیر در مجله علمی "کورتکس مغز" درباره ساختارهای مغزی افراد دو زبانه منتشر کرده است، توضیحاتی را ارائه کرد. مغز انسان می تواند در پاسخ به تجربیات خاص زندگی به صورت ساختاری تغییر کند. برای مثال، نتایج تحقیقاتی که با دستگاه VBM (ریخت سنجی برپایه واکسل) در لندن انجام شد، نشان داد که در مغز رانندگان تاکسی این شهر حجم بالاتری از ماده خاکستری (GMV) در هیپوکامپ پشتی توسعه یافته است که این مسئله به طور مثبتی با میزان ساعاتی که این افراد در تاکسی صرف می کنند ارتباط دارد. همچنین، حجم ماده خاکستری در مغز موسیقیدانان در مقایسه با غیرموسیقدانان در قسمت لُب گیجگاهی فوقانی و مناطق پشتی جانبی جلوپیشانی بیشتر است. این درحالی است که هنوز مشخص نیست که مغز افراد دو زبانه چگونه از نظر ساختاری تغییر می کند چراکه این افراد در زندگی روزانه خود به طور همزمان از دو زبان استفاده می کنند. توانایی متمایز در افراد دو زبانه که یک مهارت ویژه به شمار می رود در این است که آنها می توانند به طور ارادی تعیین کنند که برای برقراری ارتباط با دیگران از کدامیک از زبانهای اول یا دوم خود استفاده کرده و به طور موثری برپایه زبان شنونده و یا تغییر موقعیت، از یک زبان به زبان دیگر سوئیچ کنند. دلایل مستندی نشان می دهند که این کنترل زبان یا توانایی سوئیچ کردن با یک شبکه پیچیده نورونی ارتباط دارد که در کورتکس پشتی جانبی جلوپیشانی (PFC)، کورتکس کمربندی قدامی (ACC) و شکنج فوق لبه ای (SMG) واقع شده اند. این ساختارهای نورونی به طور جالب توجهی با کنترل شناختی کلی نیز ارتباط دارند. ساختار مهم دیگری که در کنترل زبان افراد دو زبانه مشارکت دارد هسته دمی چپ (LCN) است. این ناحیه زمانی فعال می شود که افراد دو زبانه میان دو زبان مختلف سوئیچ می کنند. بنابراین دو زبانه ها به یک مکانیزم نورونی موثر برای انتخاب و کنترل زبانهای خود نیاز دارند تا بتوانند ارتباطات موفقی را با دیگران داشته باشند. "ژوبین ابوطالبی"، نورولوژیست و عصب زبانشناس ایرانی دانشگاه "زندگی- سلامت سن رافائله میلان" (Vita-Salute San Raffaele University ) در ایتالیا از سالها قبل تحقیقات خود را بر روی کشف تواناییهای مغزی این نوع افراد متمرکز کرده است. به گفته این دانشمند ایرانی، افراد دو زبانه کسانی هستند که همزمان می توانند از دو زبان و با یک توانایی استفاده کنند. این افراد به دو گروه افراد دو زبانه متقدم و دو زبانه متاخر تقسیم می شوند. دو زبانه های متقدم افرادی هستند که از زمان تولد و حتی از دوران جنینی در محیط دو زبانه رشد کرده اند و افراد دو زبانه متاخر کسانی هستند که در سالهای بعد و از طریق آموزش، زبان دوم را آموخته اند اما با گذر زمان مهارت بالایی در استفاده از زبان دوم کسب کرده اند. تیم تحقیقاتی که ژوبین ابوطالبی سرپرستی آن را به عهده دارد در تحقیقاتی که با همکاری عصب زبان شناسان لابراتوار نوروساینس شناختی و یادگیری دانشگاه نرمال پکن انجام داده اند و نتایج آن را در شماره ماه می مجله علمی "کورتکس مغز" (Cerebral Cortex) منتشر کرده اند به نتایج جدیدی در مورد ساختارهای مغزی دو زبانه دست یافتند و نشان دادند که زبان اشاره در مغز همان ساختارهایی را فعال می کند که در زمان استفاده از زبان دوم فعال می شوند.

فعالیت کلی مغز برای شرایط سوئیچ کردن و سوئیچ نکردن. شکل Aسوئیچ کردن در مغز افراد دو زبانه. شکل Bفعالیت مغزی در شرایط سوئیچ نشدن افراد دو زبانه. شکل Cفعالیت در گذر از سوئیچ کردن و سوئیچ نکردن. حرف L(نیمکره چپ) حرف R(نیمکره راست) همچنین تیم ابوطالبی از دانشگاه سن رافائله در همکاری با محققان دانشگاههای هنگ کنگ، لندن و بارسلونا که نتایج یافته های خود را شماره ماه نوامبر مجله "کورتکس مغزی" منتشر کرده اند کشف کردند که افراد دو زبانه در تصمیم گیریهای در زمانهای کوتاه سریعتر از افراد تک زبانه عمل می کنند. بارها پیش آمده است که در موقعیتهای تصمیم گیری در یک فرصت زمانی بسیار کوتاه برای مثال، عبور از چهارراه زمانی که چراغ راهنما درحال تغییر از سبز به زرد است قرار گیریم. نتایج تحقیقاتی که تیم ابوطالبی به آن رسیده است نشان می دهد که افراد دو زبانه در حل موقعیتهای از این نوع سریعتر عمل می کنند. این تحقیق با مقایسه رفتار افراد دو زبانه با افراد تک زبانه برای اولین بار نشان داده است که نه تنها دو زبانه ها سریعتر هستند بلکه همچنین مغز آنها در بعضی از فضاهای بحرانی که توانایی انسان در تصمیم گیریهای صحیح در فرصت کوتاه را پردازش می کنند توسعه بیشتری یافته است. گروه این دانشمند ایرانی دو گروه را مورد بررسی قرار داد. در گروه اول افراد دو زبانه ای که از کودکی زبانهای آلمانی و ایتالیایی را یاد گرفته اند و در گروه دوم افراد تک زبانه در همان گروه سنی و با همان پیش زمینه آموزشی و اقتصادی- اجتماعی قرار گرفته اند. برای هر دو گروه یک سری تست شناختی تجویز شد و این دانشمندان همزمان فعالیتهای مغزی داوطلبان را با تکنیک VBM (ریخت سنجی برپایه واکسل) و fMRI (رزنانس مغناطیسی کاربردی) رصد کردند. در راستای انتشار نتایج این دو تحقیق مهم در مجله "کورتکس مغز"، خبرگزاری مهر مصاحبه ای را با این دانشمند ایرانی انجام داد که در ادامه می خوانید: خبرگزاری مهر- در تحقیقاتی که نتایج آن در مجله کورتکس مغز منتشر شد شما چه هدفی را دنبال کردید؟ ژوبین ابوطالبی- هدف از این تحقیق درک این نکته بود که مغز "افراد دو زبانه دونمایی"، بسیار ویژه است ما این فرضیه را مطرح کردیم که ماده خاکستری مغز دو زبانه ها در بعضی از فضاهایی که برای کنترل زبان مهم هستند تراکم بیشتری را به خود اختصاص داده است. *چه تفاوتی میان افراد دوزبانه تک نمایی با افراد دو زبانه دونمایی وجود دارد؟ - تفاوت میان افراد "دو زبانه دونمایی" با افراد "دو زبانه تک نمایی" در این است که در مورد اول، فرد می تواند یک زبان گفتاری را صحبت کند و همان را با زبان اشاره بیان کند. اما در مورد دوم، فرد دو زبانه تک نمایی قادر است به دو زبان گفتاری حرف بزند اما نمی تواند آنها را با زبان اشاره بیان کند. *از چه متدهایی در انجام این تحقیقات بهره گرفتید؟ - متدهایی که ما در این تحقیق استفاده کردیم شامل fMRI (رزنانس مغناطیسی کاربردی) و VBM (ریخت سنجی برپایه واکسل) بود. VBM دستگاهی است که به ما اجازه می دهد تراکم ساختارهای مغزی چون ماده خاکستری را اندازه گیری کنیم. * چند داوطلب و برپایه چه فاکتورهایی در تحقیقات شما شرکت کردند؟ - 27 نفر که از آنها 14 داوطلب، دو زبانه دونمایی (با زبان مادری چینی یا انگلیسی) بودند و 13 نفر در گروه کنترل قرار داشتند و تنها به زبان چینی تکلم می کردند. گروه مورد مطالعه حداقل از 20 سال قبل از زبان اشاره استفاده می کردند و بنابراین تسلط بالایی بر روی این زبان داشتند. * نتیجه این تحقیقات چه چیزی را نشان داد؟ - نتایج این تحقیقات نشان داد که افراد دوزبانه دونمایی برای اینکه بتوانند از یک زبان به زبان دیگر سوئیچ کنند (از زبان گفتاری به زبان اشاره) از ساختارهای مشابه افراد دو زبانه تک نمایی (دو زبان گفتاری) استفاده می کنند. این نتایج تائید می کند زبان اشاره می تواند به عنوان یک زبان واقعی مورد ملاحظه قرار گیرد. همچنین نتیجه مهمتری که از این تحقیق به دست آمد این بود که ماده خاکستری افراد دو زبانه دونمایی تراکم بیشتری دارد و بنابراین هسته دمی چپ مغز این افراد از تعداد بیشتری نورون و سیناپس تشکیل شده است. هسته دمی چپ، ساختار مهمی برای کنترل زبان است و به ما اجازه می دهد که بدون خطا از یک زبان به زبان دیگر تغییر کنیم.

این شکل نشان می دهد که چگونه مغز یک فرد دو زبانه کمتر از مغز یک فرد تک زبانه برای یک تصمیم گیری مهم فعال می شود. این نشان می دهد که دو زبانه ها از دیدگاه شناختی برای حل یک موقعیت بحرانی به نیروی کمتری نیاز دارند * شما تحقیقاتی دیگری نیز انجام داده اید که نتایج آن در تازه ترین شماره مجله "کورتکس مغز" منتشر شد. نتایج این تحقیقات در عملکرد سریعتر افراد دوزبانه در اتخاذ تصمیمات چه چیزی را نشان داد؟ - ما نشان دادیم که افراد دو زبانه در کورتکس کمربندی قدامی، ماده خاکستری بیشتری دارند. این ناحیه مغزی، مهمترین ساختار مغز در نظارت و کنترل اعمال و تصمیمات است. ما همچنین دریافتیم که میان عملکرد اجرایی افراد دو زبانه در حل تعارضات شناختی و ضخامت ماده خاکستری در کورتکس کمربندی قدامی یک ارتباط مثبت وجود دارد. این اطلاعات بسیار قابل توجه است و تائید می کند که دو زبانه بودن از نوعی که از لحظه تولد حضور دارد تاثیرات مستقیمی بر روی توسعه مغز می گذارد. مغز افراد دو زبانه در مدت رشد برای انجام وظایف شناختی که نیاز به تصمیم گیریهای سریع و موثر دارد بهتر عمل می کند. درحقیقت، دو زبانه هایی که ما مورد بررسی قرار داریم کمتر از تک زبانه ها نیاز به استفاده بالا به کورتکس کمربندی قدامی برای تصمیم گیری داشتند اما در استفاده از آن بسیار سریعتر بودند.