گل‌آقا هم تا وقتی جناحی نبود خوب بود

من گل‌آقا را تا جایی قبول داشتم که با هیچ جناحی گره نخورده بود. در مقطعی با جناحی گره خورد و این را نمی‌توانیم نادیده بگیریم، دیگران هر فکری می‌خواهند بکنند. رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس هفتم، جامعه‌شناس و کارشناس مسائل فرهنگی با مثبت و مفید خواندن برگزاری جشنواره طنز مکتوب به دفتر طنز حوزه هنری گفت: معتقدم جدی‌ترین صحبت‌ها به‌ویژه در موارد خاص باید در قالب طنز بیان شود. البته ان‌شالله موارد خاص نداشته باشیم تا بتوانیم به طور جدی حرف‌مان را بزنیم. اما متاسفانه گاه جزو موارد خاص نیز محسوب می‌شویم و در برخی موارد به‌دلیل عدم شفافیت و موانعی که بر سر راه نقد وجود دارد گرایش به سمت طنز یک امر طبیعی است. وی تصریح کرد: فکر می‌کنم با آرمان‌ها خیلی فاصله داریم و اگر جامعه شفاف و نترسی داشتیم و جامعه‌ای بود که قابلیت‌های مدنی آن متشکل شده بود، دسترسی به اطلاعات داشتیم و افشای اطلاعات به راحتی صورت می گرفت شاید دایره پرداختن به طنز هم کمتر می شد اما به دلیل وجود مشکل در این موارد فکر می‌کنم طنز یکی از بهترین کارهای روشنفکری است که می‌تواند در قالب خود حقایق را افشا کند. افروغ ضمن تاکید بر حفظ موازین اخلاقی از در آثار طنز عنوان کرد: باید دقت داشت که در کنار گفتن جدیدترین حرف‌ها با زبان طنز، باید موازین اخلاقی را رعایت کنیم. طنزهای ما می‌تواند بیشتر مفهومی و جریانی باشد تا مصداقی و شخصی. به‌ویژه در مواردی که ابهامی درباره انتصاب یک صفت به شخصی وجود دارد. اگر ابهامی وجود ندارد و یک صفتی جزء صفت عام مصداق به شمار می‌آید اشکالی ندارد؛ اما در بعضی موارد طنز با انتصاب یک صفت به یک مصداق سروکار دارد که واقعا جزء صفات تعریف شده آن نیست یا گاه یک صفت خوبی را منفی می‌کنیم که از موارد غیر اخلاقی است و این خلاف گویی بی‌خلاقی است. افروغ همچنین پرداختن به سوژه‌های مرتبط با احقاق حقوق مردم را به طنزپردازان توصیه کرد و گفت: پرداختن به سوژه‌هایی که به گونه‌ای به حق مردم برگردد و در خدمت احقاق حق آنان باشد، توصیه می‌شود چراکه مردم حق سیاسی، فرهنگی، اقتصادی در سطوح مختلف دارند که باید به آن پرداخته شود. وی تاکید کرد: به ویژه طنزی توصیه می‌شود که اشاره‌ای هم به انقلاب اسلامی داشته باشد البته نه به صورت تنگ و سطحی و مصداقی. انقلاب را فهم کرده و در ارتباط با اهداف مختلفی که انقلاب دنبال می‌کند، باشد. حداقل از نظر من این طنز مطلوب‌تر است و به‌وضوح تردیدی نیست که در مواقع خاص بیشتر توصیه می‌شود. افروغ در پاسخ به این سوال که با توجه به حسن نیت طنزپردازان چقدر ظرفیت پذیرش طنز وجود دارد، گفت: دو نکته در این بحث است؛ اول اینکه ما با حسن نیت کاری نداریم. زیرا دستگاه حسن‌نیت یا سوءنیت سنج نداریم. ما با واقعیات مستند سروکار داریم و چیزی که می‌توانیم به لحاظ روشمند دنبال کنیم اسناد است. وی افزود: بحث ظرفیت هم نکته دوم است؛ اگر یک واقعیت مستند وجود داشته باشد، اذهان عمومی داوری می‌کند که این برآشفته شدن طرف، برآشفتن صحیح و معقولی است یا خیر. این داوری را به اذهان عمومی بسپاریم و فقط در این بین استهزا و به سخره گرفتن هیچ معنایی ندارد. خیلی راحت می‌توانیم همه را بخندانیم اما هدف خنداندن مردم به هر قیمتی نیست. این خنده باید معنادار و جهت‌‌دار باشد و پرده از روی واقعیت بردارد و افشاکننده حقیقتی باشد. این واقعیت‌ها نیز هرچه بیشتر به نیاز مردم مرتبط باشد بیشتر توصیه می‌شود. ما طنزی را می خواهیم که در خدمت آرمان‌ها و اهداف و حقوق و نیازهای شهروندی باشد. می‌بینیم که طنز چارلی چاپلینی در خدمت اهداف متعالی بشر است و ماشینیزم و فاشیزم را محکوم می‌کند و فقر و تبعیض را نشان می دهد. افروغ همچنین درباره نشریه گل‌آقا تصریح کرد: من گل‌آقا را تا جایی قبول داشتم که با هیچ جناحی گره نخورده بود. در مقطعی با جناحی گره خورد و این را نمی‌توانیم نادیده بگیریم، دیگران هر فکری می‌خواهند بکنند. زمانی با یک طیف سیاسی قالب گره خورده بود و بیشتر به افراد خاص و مفاهیم خاصی می‌پرداخت. توصیه می‌کنیم طنزپردازان ما جناحی عمل نکنند. فراجناحی باشند و با توجه به شرایط کشور اگر از ایکس می‌گویند، از ایگرگ هم بگویند.