اقتصاددان دولت تازه یاد اشکالات هدفمندی افتاد

دنیای اقتصاد: جمشید پژویان، رییس شورای رقابت و تئوریسین اصلی طرح هدفمندی یارانه‌ها در دولت، در تازه‌ترین اظهار نظر خود پرداخت یارانه نقدی به مردم را روش درستی ندانست و تاکید کرد که پرداخت يارانه نقدي تا حدودي در افكار عمومي «انحراف» ايجاد كرده و باعث شده تا مجريان اين طرح هم در مساله سياست‌گذاري «منحرف» شوند. این اقتصاددان که از وی به عنوان یکی از نظریه‌پردازان برنامه‌های اقتصادی دولت از جمله هدفمندی یارانه‌ها یاد می‌شود، در یک میزگرد اقتصادی که در خبرگزاری ایرنا با حضور بهنام ملکی استاد دانشگاه علامه طباطبايي و تورج حریرچیان كارشناس ارشد مسائل اقتصادي برگزار شد، اعلام كرد که پرداخت يارانه‌ها يك «روش دائمي» نيست، بلكه براي دوران گذار از يك نظام ناكارآمد حمايتي به يك نظام كارآمد است. ضمن آنکه به گفته پژویان، بحث اصلي در قانون هدفمندي يارانه‌ها «اصلاح نظام قيمت‌ها و قيمت‌هاي نسبي» بوده است. به نظر می‌رسد آن‌گونه که پیش از این نیز شواهد نشان داده است اظهارات رییس شورای رقابت نشانگر تغییراتی در سیاست‌گذاری‌های دولت در پرداخت یارانه نقدی باشد؛ چراکه وی در این میزگرد یارانه نقدی را دائمی ندانسته و همچنین بر حذف داوطلبانه یارانه نقدی اقشار مرفه و نیز جایگزینی نظام کارآمد تامین اجتماعی و ماليات بر مجموع درآمدها جهت دسترسي به يك نظام رفاهي برای کمک به دهک‌های پایین اشاره داشته و در عین حال بر پرداخت تسهيلات به تولید برای تغییر تکنولوژی نیز تاکید کرده است. پرداخت يارانه‌ دائمي نيست پژويان در این نشست درباره امكان سه برابر شدن پرداخت يارانه‌ها به مردم تصریح کرد: مساله اصلي در واقع اين نيست كه رقم اين يارانه‌ها چقدر است، به‌طور كلي پرداخت يارانه‌ها يك روش دائمي نيست، بلكه براي دوران گذار از يك نظام ناكارآمد حمايتي به يك نظام كارآمد است. وی با تاکید بر اینکه پرداخت يارانه نقدي تا حدودي در افكار عمومي «انحراف» ايجاد كرده و باعث شده تا مجريان اين طرح هم در مساله سياست‌گذاري منحرف شوند، افزود: در كشور‌هاي پيشرفته به جاي پرداخت يارانه نقدي براي حمايت از افراد جامعه از نظام تامين اجتماعي، نظام پرداخت‌ها و نظام ماليات مجموع استفاده مي‌كنند، اما ما فاقد چنين نظامي هستيم. به گفته پژویان، نبود نظام گسترده و عميق تامين اجتماعي، نظام پرداخت‌هاي ناكارآمد و نداشتن ارتباط بهره‌وري ميان كارآيي و پرداخت‌ها و نبود ماليات مجموع درآمد كه يك ابزار كليدي توزيع درآمد در دنيا به شمار مي‌رود، باعث شده تا سياست‌گذاران اين قانون به سمت يارانه‌هاي نقدي و ناعادلانه قدم بردارند و غافل از آن هستند كه بحث اصلي در قانون هدفمندي يارانه‌ها اصلاح نظام قيمت‌ها و قيمت‌هاي نسبي بوده است. وی دليل به هم ريختن تعادل میان سبد مصرف‌كننده و سبد توليد‌كننده را يارانه‌هايي دانست كه به بازار داده مي‌شود و افزود: اين يارانه‌ها باعث مي‌شود تا نسبت قيمت‌ها از آنچه خود نظام اقتصادي ديكته مي‌كند، خارج شود و از بيرون به وسيله سياست‌گذاران نسبت قيمت‌ها تعيين شود. پژویان افزود: پس مي‌توان گفت كه دخالت در نسبت قيمت‌هاي واقعي موجب به هم ريختگي مي‌شود. رییس شورای رقابت با بیان اینکه من اقتصاددان هدف اصلي خود را اصلاح نظام قيمت‌ها و دادن علامت صحيح و درست به اقتصاد قرار داده‌ام، تصریح کرد: اقتصاد يك علامت بيشتر ندارد و آن هم «قيمت» است كه باعث مي‌شود تا مسير اقتصاد را به سلامت طي كنيم. يعني قيمتي كه ناشي از واقعيت اقتصاد باشد و بازار آن را تهيه كند. مهم‌تر از اينكه قيمت‌ها تا چه حد در بازار به تنهايي دچار انحراف هستند، قيمت‌هاي نسبي است؛ يعني قيمت چاي نسبت به قيمت قند مهم است وگرنه به طور مطلق اهميت ندارد كه قيمت چاي و قندان به‌طور جداگانه چقدر است. آنچه اختلال ايجاد مي‌كند به هم ريختگي قيمت‌ها است كه سال‌هاي طولاني در اقتصاد كشور بوده است. ثروتمندان صرف‌نظر کنند رییس شورای رقابت بهترين راه را صرف‌نظر کردن افراد ثروتمند جامعه از گرفتن يارانه دانست و افزود: بر ‌اين اساس سهمي كه براي فقرا باقي مي‌ماند بيشتر است، اما تاكيد مي‌كنم كه اين روش حمايت نيست، زيرا روش حمايت پايدار از روش‌هاي اصلاحاتي است كه در نظام تامين اجتماعي، نظام پرداخت‌ها و ماليات مجموع درآمد ايجاد مي‌شود. وی افزود: در دنيا روش‌هاي مختلفي براي حمايت از افراد فقير وجود دارد، اكنون حمايت اقشار كم درآمد در كشورهاي ديگر به صورت در نظر گرفتن مكاني براي جاي خواب و غذا است و اينكه براي حمايت مردم به آنها يارانه بدهيم، روش درستي نيست، چه برسد به اينكه بخواهيم آن را سه برابر هم بكنيم.