موفقیت برنامه‌های گفت‌وگو محور رسانه ملی در ماه خدا

افطار با طعم تأمل و تعقل احسان علیخانی، دیگر مجری جنجالی و بحث‌برانگیز چند سال پیش نیست. او امسال با «ماه عسل»، نه تنها تولدی دوباره در عرصه رسانه را جشن گرفت، بلکه نشان داد مجری ـ تهیه‌کننده توانمندی است که به خوبی و با احترام می‌تواند مخاطب را با خود همراه کند، بخنداند، متأثر کند و او را به فکر وادارد. علیخانی امسال با ماه عسل نشان داد که می‌توان با میهمانانی برگزیده و از دل ملت ـ نه الزاما آدم‌های به هر دلیلی معروف ـ سفره روزه‌داری ملت را معطر کرد به عطر ایثار، گذشت، مهر و محبت و دیگرخواهی... برنامه او امسال دیگر جنجال بی‌پروایی برخی اجراهای گذشته و سابق این برنامه را نداشت و مخاطب را در حال و هوای بندگی در میهمانی خدا آشتی می‌داد. حتی برنامه‌های جنجالی امسال که بر پایه برخی اخبار رخدادها در کشور شکل گرفت، طعم اخلاق و اخلاق‌گرایی داشت و این جدای از یک تبلیغ هنرمندانه در رسانه ملی، الگوسازی رفتاری را نیز در برداشت. با این همه، برخی میهمانان و موضوعات اصلی در این برنامه جای تأمل بیشتر داشت که برآیند کلی برنامه خوب ماه عسل، آن ضعف‌ها را قابل اغماض می‌کند. شب‌های پشت‌بامی... شبکه دوم سیما، امسال در ابتکاری جالب، برنامه شب‌های روشن را با فرم و محتوایی خاص روی آنتن برد که البته عجله در ساخت و تصویب برنامه در دقیقه نود، به راحتی در نوع اجرای برنامه مشهود بود. اگر از محتوای تا اندازه‌ای قابل قبول برنامه ـ که بیشتر مدیون ظرافت‌های حجت‌الاسلام زائری بود ـ صرف نظر کنیم، شلختگی و به هم ریختگی و برخی نقاط متناقض در این برنامه، بیننده را اذیت می‌کرد، مثل اینکه چند سایت اینترنتی در انتقادهایی عنوان کرده بودند: چرا خیلی از آدم‌های حاضر در این پشت‌بام هیچ نقشی ندارند؟ یا مثلا در کدام پشت بام، حوض هست؟ یا اصلا چرا باید از برنامه در حین برنامه عکاسی شود و به مخاطب نشان داده شود؟! یا اینکه چرا یک نفر همواره باید برنامه را از پشت ـ بیشتر جلوی دوربین! ـ دوربین بگرداند و پاسکاری داشته باشد؟! و... شبکه دوم البته یک برنامه خوب دیگر هم امسال در سحرها روی آنتن برد، برای روزه‌اولی‌ها که باز هم همین نقاط ضعف را داشت؛ یعنی استفاده از یک ابتکار جدید و خلاقیت رسانه‌ای اما در دقیقه نود با اجرایی شکسته و بسته! رازهای ناگفته آقای مجری نادر طالب‌زاده، نشان داده بیش از آنکه مجری توانمندی باشد، تحلیلگر و کارشناس خوبی است و شاید همین نکته مثبت باعث شود، برنامه‌های «راز» حتی با ناشناخته‌ترین میهمانانش هم دیده شود و گل کند. او هم هرچند مانند برخی دیگر برنامه‌های صداوسیما، کمی در دام تکرار قرار گرفته، همچنان با بیان برخی ناگفته‌هایی که اصولا در رسانه ملی عنوان نمی‌شود، چه برسد به برنامه زنده، امسال هم شبکه نخبگان سیما را برای نخبگان فرهنگی ـ اجتماعی کشور جذاب‌تر کرد. «راز» شاید امتیاز مثبت یا منفی برنامه امسالش «حضور چهره‌های گوناگون در حوزه‌های مختلف» باشد، چرا که بسیاری بر این باورند، این رفتار برای یک برنامه داغ و گفت‌وگو محور و دریافت مجموعه‌ای از اطلاعات هم‌عرض و تربیت مخاطب هوشمند خوب نباشد و برخی دیگر تغییر حوزه‌های گفت‌وگویی این برنامه بر پایه نیاز روز و سوار شدن بر بال خبر را و پذیرش مخاطبان جدید، بسیار خوب ارزیابی می‌کنند. در هر صورت، باز هم باید اعتراف کرد برنامه «راز» هم بیشتر از آنکه برخاسته از یک روند سازمانی در برنامه‌ریزی‌های کلان رسانه ملی باشد، بیشتر بر توانایی، اعتبار شخصی و نگاه دغدغه مند نادر طالب‌زاده سوار است. «این شب ها»؛ کلاس درسی به زبان مردم برنامه پر مغز و جذاب «این شب‌ها» با اجرای دقیق، بدون اضافات و نیز بدون تکلف علی درستکار با دعوت از اهالی علم و معرفت در حوزه اعتقادات، نشان داد که با فکر و اندیشه و بدون بهره از رویکردهای دستوری در حوزه سبک زندگی دینی، می‌توان برنامه ای جذاب و پر مخاطب را روی آنتن برد و بدون کمترین دلزدگی نزد مخاطب، او را به فرو رفتن در اندیشه های ناب الهی واداشت. «این شب‌ها» به جز یکی از شب‌ها که به دلایلی، برخی انتقادات را ـ البته به جا ـ برانگیخت، نمونه عالی یک برنامه‌سازی هدفمند و خالصانه بود که توانست مخاطبان بسیاری را جذب کند و امیدواریم همچنان ادامه داشته باشد. حالا باید چه کرد؟ متأسفانه نگاه نادرستی که در برخی تصمیم‌گیران و اتاق‌های فکر تلویزیون هست، معطوف به مناسبت‌ها و زمان‌های خاص است، در حالی که رسانه باید بداند، جذب مخاطب بالا، هنر نیست، بلکه نگهداری این مخاطب است که هنر یک رسانه به شمار می‌رود. برای همین، درخواست عمومی مخاطبان، همواره بر این نظر استوار بوده که «برنامه‌های پرمخاطب» نباید محدود به یک زمان خاص شود و باید تداوم داشته باشد؛ هرچند این مهم نیازمند کار کارشناسی و بهره از همه ظرفیت‌های موجود در کشور و میدان ‌دادن به همه نخبگان است تا نه تنها برنامه‌سازی‌های ما به تکرار و کلیشه و نداشتن حرف روز نیفتد، بلکه انواع سلیقه‌ها، نظرها و جناح‌های فکری و فرهنگی را نیز دربرگیرد.