ابراز تاسف کارگردان از خودكشی پسر 12 ساله

ایسنا: نشست نقد و بررسي سريال «پنج كيلومتر تا بهشت» با حضور عوامل اين سريال در فرهنگسراي رسانه برگزار شد. عليرضا افخمي ـ كارگردان سريال «پنج كيلومتر تا بهشت» ـ در اين نشست در پاسخ به پرسش ايسنا درباره‌ي خودكشي نوجوان 12 ساله‌اي كه علت آن تقليد از شخصيت اميرحسين در اين سريال عنوان شده با اظهار تاسف در اين باره، گفت:‌ من از شنيدن اين خبر بسيار تاسف خوردم و به خانواده اين نوجوان تسليت مي‌گويم. هرچند هنوز هم درست متوجه قضايا نشدم. در يكي از روزنامه‌ها اين خبر ذكر شده بود. پس از آن پدر اين پسر در گفت‌وگويي كه با راديو داشت، تصريح كرد كه خود او نيز در اين مساله مقصر بوده و نبايد پسرش را تنها گذاشته و در را روي او قفل مي‌كرده است. عليرضا افخمي كه به سوالي از خبرنگار ايسنا پاسخ مي‌داد، افزود: هر چند در روزنامه نوشته بود كه پدر اين پسر قصد دارد از عوامل سريال «پنج كيلومتر تا بهشت» و صداوسيما شكايت كند، اما او اين مساله را در مصاحبه‌ي راديويي‌اش تائيد نكرد. او ادامه داد: پرواضح است كه سريال «پنج كيلومتر تا بهشت» تاكيد مشددي بر اين امر داشت كه اگر آدم‌ها خودكشي كنند دچار چه عواقبي مي‌شوند. اين سريال خودكشي را مذموم دانسته بود و اين براي خود من عجيب است كه يك نفر از سريالي كه خودكشي را بد جلوه مي‌دهد نتيجه معكوسي بگيرد. اين قضيه شوخي به نظر مي‌آيد كه يك نفر بخواهد خودش را به اين صورت بكشد. در ظاهر قضيه هم اين طور بوده كه اين پسر قصد شوخي داشته و بعدا اين اتفاقات افتاده است. اين كارگردان تاكيد كرد: من از اين جهت متاثر هستم ولي اين تاسف و تاثر جنبه‌ي مسؤوليت ندارد، زيرا پيام سريال ما كاملا برعكس بوده و مسؤوليت اين قضيه با ما نيست. تلاش نكردم كه يك كار ترسناك و آزاردهنده در «پنج كيلومتر تا بهشت» ارائه دهم. فكر هم نمي‌كنم كه اينطور بوده باشد. افخمي درباره‌ي لزوم درجه‌بندي سني برنامه‌هاي تلويزيوني همچنين يادآور شد: در مورد سريال «او يك فرشته بود» اين مساله مطرح شد كه تلويزيون بايد قبل از پخش به خانواده‌ها هشدار دهد، شايد اين هشدارهاي سني مناسب باشد. اما وقتي كه هشدار مي‌دهيم اين هشدار بيشتر باعث مي‌شود كه مخاطبان به يك برنامه جذب شوند. اين مساله به خصوص در فيلم‌هاي سينمايي مي‌افتد كه وقتي عنوان زير 18 سال براي آنها به كار برده مي‌شود مخاطبان بيشتر به سراغ آن برنامه مي‌آيند كه چه چيزي نمايش داده مي‌شود. وي تاكيد كرد:‌ من در بحث اينكه هشدارهاي سني وارد شود يا نه ترديد دارم و هنوز نمي‌دانم اين مساله خوب است يا بد؛ چون خود من به عنوان پدر كمتر مي‌توانم به فرزندم بگويم يك برنامه را تماشا كند يا نه. *** پرهيز از ساخت «او يك فرشته بود 2» كارگردان سريال «پنج كيلومتر تا بهشت» در بخش ديگري از صحبت‌هايش با اشاره به سريال «او يك فرشته بود» گفت: در سالي كه اين سريال را ساختم ساخت قسمت دوم از «او يك فرشته بود» نيز به من پيشنهاد شد اما من مخالفت كردم. حتي برادرم بهروز به من اصرار كرد كه چرا اين كار نمي‌سازي؛ در حالي كه در تمام دنيا مرسوم است كاري كه مورد پسند مخاطبان قرار گرفته باشد، ورژن دوم و سوم آن نيز ساخته مي‌شود، اما من گفتم اين سريال تمام شده و انگيزه‌اي براي ساخت قسمت دوم آن ندارم. وي سپس با رد اينكه سوژه «او يك فرشته بود» و بقيه سريال‌هايش به روح مربوط است، گفت:‌ اينكه چرا وارد ساخت كارهاي ماورايي شدم دلايلي دارم؛ من هيچ گاه ادعا نكردم كه سوژه‌هاي كارهاي ماورايي تمام شده و به تكرار رسيده است، هيچ كس ديگر هم اين ادعا را نكرده است. كارهاي ماورايي همانند گونه‌هاي ديگر ژانرها جاي كار دارد و مضامين بكر مي‌تواند در آنها مطرح شود. با توجه به علاقه‌مندي‌هاي من اين ژانر از اولويت‌هاي من است و من هيچ گاه نگفتم كه نمي‌خواهم در ژانر ماورايي كار كنم. *** تقدس زدايي از روح؟ وي در ادامه در پاسخ به سوالي درباره تقدس زدايي در آثار تلويزيوني از مفاهيم مثل روح و عالم برزخ و ... عنوان كرد:‌ من با اين مساله كه طرح موضوع ارواح‌، در فيلم‌ها تقدس زدايي است، مشكل دارم. چرا نمايش روح در فيلم‌ها بايد تقدس‌زدايي محسوب شود، در حالي كه ما ارواح را در عالم خودمان نشان داديم. در فيلم‌هايي مثل «شب‌نشيني در جهنم» با روح شوخي شد اما ما حتي اين كار را هم انجام نداديم كه بخواهيم بگوييم تقدس‌زدايي شده است. افخمي افزود:‌ واقعيت اين است كه كار ما نه جنبه تقدس‌زدايي و نه جنبه فانتزي دارد من در تمام مدت سعي مي‌كردم بازي‌ها طبيعي باشد و عكس‌العمل‌ها به صورت منطقي شكل بگيرد؛ مثلا در ايرادهايي كه گرفته مي‌شوند گفته مي‌شود چرا روح در يك زمان در صندلي فرو مي‌رود و در يك زمان ديگر مي‌تواند روي صندلي بنشيند. ما اين مساله را در فيلمنامه توضيح داديم و سكانس‌هايي را براي توضيح دادن موارد اين چنيني در فيلمنامه گنجانده بوديم. *** ظلم زيادي به نويسنده شد كارگردان «پنج كيلومتر تا بهشت» در ادامه اين نشست، عنوان كرد:‌ من اصرار داشتم اين سريال براي ماه رمضان امسال نباشد و تلاش‌هاي زيادي را در اين رابطه انجام دادم اما به دلايلي اين امر ميسر نشد و حكم شد كه براي رمضان امسال ساخته و پخش شود و همين مساله باعث شد در كار ضعف‌هاي زيادي باشد حتي برخي بازيگران اصلي بازي را كه من مي‌خواستم نتوانستند ارائه دهند با بازيگران فرعي هم دچار اين مساله بوديم و در اين فرصت كم مجبور شديم برخي نقش‌ها را به نابازيگران دهيم. وي خاطرنشان كرد:‌ ظلم زيادي نيز در اين فيلمنامه به سجاد ابوالحسني به عنوان نويسنده كار شد و فشار زيادي به او وارد مي‌آمد، زيرا مجبور مي‌شد برخي سكانس‌ها را به سرعت بنويسد. اما چيزي كه در «پنج كيلومتر تا بهشت» هيچ وقت به آن اشاره نشد اين بود كه بنيادي‌ترين مساله ديني را مورد بحث قرار مي‌دهد و اولين گام شيطان در جهت فريفتن انسان را مورد هدف قرار داده است. *** انتقاد از نامهرباني‌ها افخمي در پايان صحبت‌هايش از برخي نامهرباني‌ها به پنج كيلومتر تا بهشت انتقاد كرد و گفت: از اينكه تلاش شده اين سريال قرباني شود عصباني هستم چون در اين سريال در يكسري جاها به برخي گوشزدهايي شده بود سعي كردند آن را قرباني كنم. *** نارضايتي از سريال‌هاي ماه رمضان در بخش ديگري از اين نشست محمد تقي فهيم ـ منتقد و كارشناس تلويزيون و سينما ـ درباره «پنج كيلومتر تا بهشت» و شيوع سريال‌هاي ماورايي در تلويزيون، گفت: امسال از چهار سريالي كه در ماه رمضان روي آنتن رفت سه سريال به كارهاي ماورايي تعلق داشت كه اين امر كمي غيرعادي بود. چيزي كه مورد توجه ما بود رعايت نكردن تنوع موضوعي بود اينكه چرا تلويزيون تنوع موضوعي را در سريالش رعايت نكرده بود. وي ادامه داد:‌ برآيندي كه مي‌توان از نظرات منتقدان و مردم درباره سريال‌هاي ماه رمضان دريافت كرد اين بود كه رضايتي از كارهاي ماه رمضان نداشتند. البته مردم در ماه رمضان اين كارها را مي‌ديدند، چون گزينه‌ي ديگري براي سرگرمي و گذراندن وقت‌، بعد از افطار نداشتند، مگر كساني كه به شبكه‌هاي ماهواره‌يي دسترسي داشتند؛ البته اين شبكه‌ها هم برنامه‌هايي با كيفيت پايين عرضه مي‌كردند و از اين بابت بايد از تلويزيون خودمان تقدير كرد. وي در عين حال گفت: كارهاي ماهواره‌يي كيفيت خوبي ندارند اما به علت استفاده از جاذبه‌هاي كاذب، جذابيت دارند. اما سريال‌هاي ما از اين دست كارها بالاتر است. اصل و اساس جذابيت‌آفريني توليدكنندگان ما اين است كه چقدر در درام فيلمنامه و شخصيت‌پردازي خوب موفق باشند و ايده‌هاي خلاق توليد كنند. هر چند به نظر مي‌رسد در سريال‌هاي امسال نتوانستند ايده‌هاي جديدي خلق كنند. *** شتابزدگي در ساخت اين منتقد در ادامه صحبت‌هايش به شتاب‌زدگي در كارهاي مناسبتي سيما به خصوص در ماه رمضان اشاره كرد و گفت: فصل افتتاحيه‌ي «پنج كيلومتر تا بهشت» بسيار پخته‌تر از بخش‌هاي انتهاي آن بود و هر چقدر كه در سريال جلوتر مي‌رفتيم، مي‌ديديم از اين پختگي كه لازم و كار است خبري نبود. وي همچنين با مقايسه «پنج كيلومتر تا بهشت» با «او يك فرشته بود» ديگر ساخته عليرضا افخمي گفت:‌ هرچند برخي «او يك فرشته بود» را جلوتر مي‌دانند اما من معتقد هستم اين اثر به لحاظ سرگرم‌كنندگي از «او يك فرشته بود» جلوتر بود. اما سريال «او يك فرشته بود» تازه و بديع بود و بنيان‌گذار مفاهيم ماورايي در تلويزيون شد، به همين دليل توانست مطرح و در ذهن مردم ماندگار شود. در اين كار اتفاقا رشد بهتري را شاهد بوديم. *** به سريالتان آب بستيد فهيم سپس خطاب به افخمي گفت: از لحاظ دكوپاژ شما امسال به سريالتان آب بستيد. اما از نظر تكنيكي ضعيف نبود با اين حال از نظر شخصيت پردازي ضعيف بود به ويژه در اجراي كار پرداخت خوبي نشده و در بخش‌هايي پخته تر بود و در بخش‌هايي قوت قبلي را نداشت و به طور كلي در كارتان نوعي نوسان ديده مي‌شد. *** در بخش ديگري از اين نشست داوود هاشمي كه تهيه‌كنندگي سريال «پنج كيلومتر تا بهشت» را برعهده داشت، درباره‌ي شتاب‌زدگي كارهاي مناسبتي تلويزيون، گفت: بخشي اين مساله به سياست‌گذاري تلويزيون برمي‌گردد و اينكه چرا تلويزيون از رمضان امسال براي رمضان سال بعد كار سفارش نمي‌دهد. بخش ديگري نيز به ما برمي‌گردد و اينكه سريال‌هاي ماه رمضان مشكلات خاص خودش را دارد؛ به عنوان مثال فيلمنامه‌ي كاملي نداريم و هر چقدر به پايان ماه رمضان نزديك مي‌شويم اين شتاب‌زدگي بيشتر مي‌شود. ما زمان كمي را در اختيار داشتيم اما به نظرم اگر زمان بيشتري داشتيم قطعا در كيفيت كار موثر بود و مي‌توانستيم كار بهتري ارائه دهيم. **** شباهت با فيلم «روح» به گزارش ايسنا در اين نشست سجاد ابوالحسني ـ نويسنده پنج كيلومتر تا بهشت ـ درباره‌ي همكاري مشتركش با عليرضا افخمي در نويسندگي سريال، خاطرنشان كرد:‌ من و افخمي تا به حال چند كار مشترك با هم داشتيم و اين كار چهارمين فيلمنامه مشتركمان بود كه در تمام كار از ايده،‌ طرح‌، سيناپس زني و نوشتن كار با هم تبادل نظر داشتيم و تصميم‌گيري مي‌كرديم. وي درباره مطالبي كه درباره‌ي شباهت «پنج كيلومتر تا بهشت» با فيلم سينمايي «روح» مطرح شده بود، عنوان كرد:‌ در اين كه من و آقاي افخمي فيلم «روح» را دوست داريم و آن را چندين بار ديده‌ايم هيچ شكي وجود ندارد اما تفاوت بزرگي بين اين دو فيلم وجود دارد وآن اين است كه در فيلم روح نوع ارتباط متفاوت است و ارتباط روح ها با آدم‌ها از طريق شنيدن صدا است اما من در هيچ جا چه در فيلم‌هاي ايراني و يا خارجي نديدم كه نوع ارتباط از طريق خواب باشد. در «پنج كيلومتر تا بهشت» ارتباط آدم‌ها از طريق خواب شكل مي‌گيرد. *** روح با روح فرق دارد پريناز ايزديار نيز كه در «پنج كيلومتر تا بهشت» نقش «مينا» را ايفا كرده بود، در پاسخ به سوالي مبني بر اينكه پيش از اين گفته بود ديگر حاضر نيست نقش «روح» را بازي كند، تاكيد كرد: من نگفته بودم نمي‌خواهم نقش روح را بازي كنم بلكه گفته بودم از نقش‌هاي كليشه‌يي بدم مي‌آيد و نمي‌خواهم تكراري كار كنم؛ در يك برنامه تلويزيوني هم گفته بودم مي‌خواهم دوباره نقش «روح» را بازي كنم چون روح با روح فرق دارد. وي درباره‌ي تفاوت ايفاي نقش «روح» با ساير نقش‌ها، گفت: تفاوتي بين روح و نقش‌هاي ديگر وجود ندارد. هرقدر كه نقش را ساده‌تر بگيري براي مردم هم ملموس‌تر و باورپذيرتر مي‌شود. مينا يك دختر عادي بود هرچند كه چند بعدي بود و تضادهايي هم داشت. با اين حال روح يك آدم با شيطان و فرشته فرق مي‌كند. *** رابطه مينا و اميرحسين ايزديار همچنين با اشاره به انتقاداتي كه از رابطه «مينا» و «اميرحسين» در سريال «پنج كيلومتر تا بهشت» وارد شده بود، خاطرنشان كرد: ميناي واقعي 45 ساله است و خيلي ساده لوحانه است كه بخواهيم تصور كنيم او و امير حسين رابطه‌اي برقرار مي‌كنند. حتي در شرح برخي از سكانس‌ها در فيلمنامه، مثلا نگاه مادرانه مينا به اميرحسين ذكر شده بود. *** ناهمخواني فضاي فانتزي با لحن سريال به گزارش ايسنا، سيد جواد رسولي ـ مشاور ـ دربخش ديگري از اين نشست گفت: ‌نشانه‌هايي از فانتزي و طنز در سريال پيدا مي‌كنيم كه با لحن سريال هم‌خوان نيست و بيننده را درگير مي‌كند؛ مثلا مسائلي از قبيل نامحرم بودن و يا زميني يا هوايي رفتن مينا و امير حسين و ... ناخواسته طنز ايجاد مي‌كند. اين كه مرز اين قضيه كجاست و تا كجا مي‌توانيم به عالم ماورايي ورود كنيم، مسائلي است كه پيش از كليد خوردن اين ژانر در تلويزيون ايران، مردم طور ديگري با آنها ارتباط برقرار مي‌كردند؛ مثلا تفاسير و آيات را مي‌خواندند و عيني با آنها برخورد نمي كردند. به نظر من تكرار اين قضيه به آن آسيب مي‌زند. اين مساله به سمت فانتزي بودن و تقدس زدايي مي‌رود و حريم‌ها و مرزها را جابه جا مي‌كند. به اعتقاد من بايد با ملاحظات بيشتري در اين مسائل ورود كرد. وي ادامه داد: هرسال تلويزيون سعي مي‌كرد تعادلي بين سريال‌ها برقرار كند؛ يعني اگر يك سريال طنز بود سريال ديگر اجتماعي و يك سريال ماورايي بشود. اما امسال تمركز بر عالم غيب و ماوراء بود. بحث من اين است كه اين مساله باعث تقدس‌زدايي مي‌شود و مرزها را در ذهن مخاطب از بين مي‌برد. مخاطب با تماشاي مكرر اين سريال‌ها نمي‌تواند اين طور تعبير كند كه عالم غيب به اين صورت نيست؛ فراواني اين سريال‌ها آسيب‌زا است. رسولي در پايان تاكيد كرد وقتي خشونت اجتماعي به شكل بي‌سابقه‌اي زياد مي‌شود و تلويزيون فضاهايي را باز مي‌كند به نوعي فرافكني است كه وارد حوزه هاي ماورايي مي‌شوند. *** اسرارآميزي عالم غيب در بخش پاياني اين نشست ناصر آئين ـ كارشناس مذهبي ـ به بيان برخي نكات درباره‌ي اين سريال پرداخت و گفت:‌ عالم غيب حوزه مناقشه‌آميزي است كه به اندازه كافي اسرارآميز است اين عالم كانون مسائل ديني و جوهره همه اديان است؛ اما مشكلي كه من با اين سريال دارم به ساحت بين مرگ و زندگي مربوط مي‌شود كه بايد در سريال توضيح داده مي‌شد. از لحاظ ديني قيافه سريال اينگونه نشان مي‌دهد كه اسلاميزه شده يا مجبور بوده اينطور باشد. وي ادامه داد: فكر مي‌كنم افخمي علاقه‌مند بوده به حوزه قضاوت درباره آدم‌ها وارد شود، اما ما اجازه نداريم در حوزه ديني اين كار را بكنيم.