پاسخ آیت‌الله جوادی‌آملی به شبهات حجاب

مهر: مرجع تقلید شیعیان حجاب زن را حقی الهی دانست و گفت: تهمت‏هایی که به اسلام زده و می‏گویند که اسلام نیمی از جامعه را از بسیاری از حقوق محروم کرده است، نارواست. آیت‌الله العظمی عبدالله جوادی آملی اظهار داشت: قرآن کریم وقتی درباره حجاب سخن می‏گوید می‏فرماید حجاب عبارت است از احترام گذاردن و حرمت قائل شدن برای زن که نامحرمان او را از دید حیوانی ننگرند، لذا نظرکردن به زنان غیرمسلمان را، بدون قصد تباهی جایز می‏داند. وی ادامه داد: شبهه‏ ای که در ذهنیت بعضی افراد هست، این است که خیال می‏کنند حجاب برای زن محدودیت و حصاری است که خانواده و وابستگی به شوهر برای او ایجاد کرده است، و بنابراین حجاب نشانه ضعف و محدودیت زن است. این مرجع تقلید تاکید کرد: راه حل این شبهه و تبیین حجاب در بینش قرآن کریم این است که زن باید کاملاً درک کند که حجاب او تنها مربوط به خود او نیست تا بگوید من از حق خودم صرف‏نظر کردم، حجاب زن مربوط به مرد نیست تا مرد بگوید من راضیم، حجاب زن مربوط به خانواده نیست تا اعضای خانواده رضایت بدهند، بلکه حجاب زن، حقی الهی است. آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به تفاوت بینش قرآنی در مورد زنان با آنچه که در غرب می‌گذرد، اظهار داشت: می‏بینید در جهان غرب و کشورهایی که به قانون غربی مبتلا هستند اگر زن همسرداری آلوده شد و همسرش رضایت داد، قوانین آنها پرونده را مختومه اعلام می‏کنند، اما در اسلام این چنین نیست، حرمت زن نه اختصاص به خود زن دارد نه شوهر و نه ویژه برادر و فرزندانش است. کسی حق ندارد بگوید من به نداشتن حجاب رضایت دادم این مرجع تقلید ادامه داد: همه اینها اگر رضایت بدهند قرآن راضی نخواهد بود، چون حرمت زن و حیثیت زن به عنوان حق‏الهی مطرح است و خدای سبحان زن را با سرمایه عاطفه آفرید که معلم رقّت باشد و پیام عاطفه بیاورد، اگر جامعه‏ای این درس رقّت و عاطفه را ترک کردند و به دنبال غریزه و شهوت رفتند به همان فسادی مبتلا می‏شوند که در غرب ظهور کرده است. لذا کسی حق ندارد بگوید من به نداشتن حجاب رضایت دادم، از این که قرآن کریم می‏گوید هر گروهی، اگر راضی هم باشند، شما حد الهی را در برابر آلودگی اجرا کنید، معلوم می‏شود عصمت زن، حق‏الهی است و به هیچ کسی ارتباط ندارد. جهان در برابر ایران خضوع کرده است وی با بیان اینکه همه اعضای خانواده و اعضای جامعه و خصوصاً خود زن امین امانت الهی هستند، گفت: زن به عنوان امین حق‏الله از نظر قرآن مطرح است یعنی این مقام را و این حرمت و حیثیت را خدای سبحان که حق خود اوست، به زن داده و فرموده: این حق مرا تو به عنوان امانت حفظ کن، آنگاه جامعه به صورتی درمی‏آید که شما در ایران می‏بینید، جهان در برابر ایران خضوع کرده است، زیرا که در مسئله جنگ تا آخرین لحظه، صبر کرد و کاری که برخلاف عاطفه و رقت و رأفت و رحمت باشد انجام نداد. با اینکه دشمنان او از آغاز، حمله به مناطق مسکونی، کشتار بی‏رحمانه بی‏گناهان و غیر نظامی‏ها را مشروع کردند. آیت‌الله جوادی آملی افزود: جامعه‏ای که قرآن در او حاکم است، جامعه عاطفه است و سرّش این است که نیمی از جامعه را معلمان عاطفه به عهده دارند و آن مادرها هستند، چه بخواهیم، چه نخواهیم، چه بدانیم و چه ندانیم اصول خانواده درس رأفت و رقّت می‏دهد، و رأفت و رقّت در همه مسائل کارساز است. فلسفه حجاب در قرآن وی افزود: در هر بخشی و هر بعدی از ابعاد برای سیر به مدارج کمال بین زن و مرد تفاوتی نیست منتها باید اندیشه‏ها قرآن‏گونه باشد، یعنی همان گونه که قرآن بین کمال و حجاب و اندیشه و عفاف جمع کرد، ما نیز در نظام اسلامی بین کتاب و حجاب جمع کنیم. یعنی عظمت زن در این است که "أن لا یرین الرّجال ولا یراهنَّ الرّجال"؛ نبینند مردان نامحرم را و مردان نیز آنان را نبینند. این مرجع تقلید افزود: قرآن کریم وقتی درباره حجاب سخن می‏گوید می‏فرماید: حجاب عبارت است از احترام گذاردن و حرمت قائل شدن برای زن که نامحرمان او را از دید حیوانی ننگرند لذا، نظر کردن به زنان غیر مسلمان را، بدون قصد تباهی جایز می‏داند و علت آن این است که زنان غیر مسلمان از این حرمت بی‏بهره‏اند. آیت‌الله جوادی آملی ادامه داد: حال اگر کسی از تشخیص اصول ارزشی عاجز باشد، ممکن است معاذالهع حجاب را یک بند بداند، و حال اینکه قرآن کریم وقتی مسئله لزوم حجاب را بازگو می‏کند، علت و فلسفه ضرورت حجاب را چنین بیان می‏فرماید: "ذلک أدنی أن یعرفن فلا یؤذین" یعنی برای اینکه شناخته نشوند و مورد اذیت واقع نگردند. چراکه آنان تجسم حرمت و عفاف جامعه هستند و حرمت دارند. تهمت‏هایی که به اسلام زده شده، نارواست استاد برجسته حوزه تصریح کرد: مرد و زن در آن معیارهای اصلی همتای هم هستند، و یک سلسله مسئولیت‏های اجرایی برای مرد است که اگر انجام ندهد باید وزر آن را تحمل کند، بنابراین نتیجه می‏گیریم که اولاً: آن تهمت‏هایی که به اسلام زده و می‏گویند که اسلام نیمی از جامعه را از بسیاری از حقوق محروم کرده است، نارواست. ثانیاً، این تعصّبات و رسومات جاهلی که از دیرباز در فرهنگ جوامع اسلامی رواج پیدا کرده است که زن را به عنوان مظهر ضعف و زبونی یاد می‏کنند این باید زدوده بشود. ثالثاً، اگر کسی احساس می‏کند که زن نباید از علوم و مسائل تربیتی و مانند آن که خدمات قابل عرضه‏ای به جامعه ارائه می‏دهد استفاده کند، باید از این اعتقاد صرف‏نظر کند و علاقه‏مند باشد زن همتای مرد در این علوم و معارف بار یابد و به جامعه خدمت کند مگر آنجایی که به طور استثنا وظیفه مرد قرار گرفته است. رابعاً، جمله (عاشروهنّ بالمعروف) اختصاصی به مسائل داخل منزل ندارد، بلکه در کل جامعه هم جاری است. آیت‌الله جوادی آملی ادامه داد: مسئله پنجم این است که زن در مقابل مرد غیر از زن در مقابل شوهر است، یعنی زن در مقابل شوهر باید تمکین کند اما زن در مقابل جامعه، مثل فردی از افراد جامعه است و این چنین نیست که باید اطاعت کند و در مسائل خانوادگی هم می‏بینیم که گاهی زن قوام و قیّوم است و مرد باید اطاعت کند، همچنانکه پسر باید از مادر اطاعت کند ولو در حد بالایی از تخصص‏های علمی باشد. وی گفت: در پایان گرچه هنوز شبهاتی در مسئله برابری زن و مرد قابل طرح است لیکن با توجه به اصول کلی یاد شده و آشنایی با خطوط اصیل نظام ارزشی در اسلام و تبیین محور سعادت و شقاوت پاسخ آنها روشن خواهد بود.