محیط زیست: مطالعات نمک سد گتوند را ندادند!

ایسنا: مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان گفت: سازمان حفاظت محیط زیست، دستگاهی حاکمیتی است و حق قانونی داریم که از چرایی عدم انعکاس نتایج تحقیقات محیط زیستی سد گتوند به این اداره‌کل مطلع باشیم. تورج همتی در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره موضوع سازندهای نمکی پشت سد گتوند گفت: باید به این نکته توجه داشت که پیش از آغاز ساخت یک سد، ابتدا در مجموعه سازمان حفاظت محیط زیست، فرایندی با عنوان «مطالعات ارزیابی اثرات زیست‌محیطی سد» طی می‌شود. در این فرایند، فعالیت‌های سد در آینده، شرایط و مشکلات زمین از نظر زمین‌شناسی و خاک‌شناسی و بسیاری از متغیرهای اکولوژیکی منطقه و پایداری آن‌ها به طور کامل مورد بررسی قرار می‌گیرند. پس از انجام این مطالعات، موافقت، مخالفت و یا موافقت مشروط سازمان محیط زیست با ساخت سد، در کمسیونی تخصصی اعلام می‌شود. همتی افزود: مسئله‌ای که وجود دارد این است که مشاور مجری سازنده سد گتوند در زمینه وجود سازند‌های گچساران مطالعات مناسبی انجام نداد؛ طبیعتاً هر مشاوری که از طرف مجری یک پروژه انتخاب می‌شود سیاست‌های مجری را دنبال می‌کند. این وظیفه مجری پروژه است که مشاور را توجیه کند تا در زمینه مسایل زیست‌محیطی بیشتر مطالعه کند و وارد مسایل جزیی‌تر شود. انجام این کار وظیفه سازمان حفاظت محیط زیست نیست. مطالعات زیست‌محیطی باید جامعیت لازم را داشته باشد تا مسایلی که ممکن است در آینده تاثیری بر محیط زیست داشته باشند قابل پیش‌بینی شوند. وی تاکید کرد: بر اساس ماده ۴۶ قانون توزیع عادلانه آب سازمان حفاظت محیط زیست، وظیفه کنترل آلودگی آب‌ها و پایش و نظارت بر کیفیت آب برعهده این سازمان است. به این ترتیب هفته آینده کار‌شناسان سازمان حفاظت محیط زیست به‌منظور بررسی وضعیت فیزیکی و شیمیایی آب رودخانه کارون و انجام آزمایش‌های لازم به استان سفر می‌کنند و با مشارکت کار‌شناسان استان، از آب خروجی سد گتوند نمونه‌برداری می‌شود. مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان تصریح کرد: پس از انجام آزمایش‌های لازم و مقایسه آن‌ها با اطلاعات مبنایی که در اختیار است، می‌توان کیفیت آب رودخانه کارون، پس از آبگیری سد گتوند را مقایسه کرد. تا زمانی که نتایج این آزمایش‌ها اعلام نشود، نمی‌توان درباره تاثیر احتمالی سازندهای گچساران بر کیفیت آب خروجی از سد اظهارنظر کرد. همتی یادآور شد: دانشگاه علوم پزشکی قزوین به عنوان ناظر معتمد، بررسی روند ارزیابی مطالعات زیست‌محیطی سد را بر عهده دارد و باید ماهانه یک‌بار نتیجه را به اداره‌کل حفاظت محیط زیست خوزستان و مجری سد ارائه دهد؛ این دانشگاه نتایج تحقیقات را به این اداره‌کل ارائه نکرده است. وی ادامه داد: ناظر زیست‌محیطی پروژه باید اطلاعات را در اختیار اداره‌کل محیط زیست خوزستان قرار می‌داد؛ سازمان حفاظت محیط زیست، دستگاهی حاکمیتی است و حق قانونی داریم که از چرایی عدم انعکاس نتایج تحقیقات به این اداره‌کل مطلع باشیم. مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان اظهار کرد: در صورتی که پس از حضور کار‌شناسان محیط زیست در استان و بررسی آزمایش‌ها مشخص شود که EC آب کارون پس از آبگیری سد گتوند افزایش یافته، طبق اعلام قبلی مجریان پروژه، تمهیدات لازم برای مهار سازند‌ها انجام می‌شود. همتی با بیان این‌که این‌گونه نیست که دولت به دنبال مهار سازند‌های نمکی نباشد، گفت: در صورت بروز مشکل، دولت هم بر مهار این سازند‌ها تاکید خواهد کرد. اگر با ایجاد مشکل عزمی در زمینه مهار سازند‌های نمکی ایجاد نشود، مجری پروژه و افرادی که می‌گویند مشکلی وجود ندارد باید به همه بخش‌های کشاورزی، ‌صنعت و مردم که آب مورد نیاز آن‌ها متاثر از این موضوع می‌شود، پاسخ‌گو باشند. وی افزود: در حال حاضر وضعيت شاخص‌هاي زيست‌محيطي در زمينه آب و فاضلاب و پسماندها مناسب نيست و به همين دليل رويكرد و ديدگاه جامعه نسبت به مقوله محيط زيست بايد بهبود و ارتقا يابد؛ البته تا حدودي كار مشكل است. وي افزود: براي تحقق اين موضوع لازم است ادبيات مناسب محيط زيست در مناطق مختلف زيست‌محيطي تكرار شود تا فرآيند آگاهي‌بخشي و اطلاع‌رساني در اين زمينه به‌خوبي انجام شود؛ رسانه‌ها در اين زمينه نقش مهمي بر عهده دارند و مي‌توانند در براي تحقق حفاظت از محيط زيست فرهنگ‌سازي كنند. همتي تصريح كرد: محيط زيست خوزستان داراي تنوع موضوعي بسياري است و براي حفاظت از آن نيازمند همكاري هستيم. خبرگزاري ايسنا هميشه در اين زمينه پيشرو بوده و با خلاقيتي كه داشته در زمينه حفاظت از محيط زيست اقدام كرده است. مديركل حفاظت محيط زيست خوزستان با اشاره به اهميت پژوهش در حفاظت محيط زيست، خاطرنشان كرد: در سال‌هاي گذشته به موضوع پژوهش در حوزه محيط زيست كمتر توجه شده، اين در حالي است كه اگر حفاظت از محيط زيست با پژوهش همراه باشد موفق‌تر است و مشكلات زيست‌محيطي سريع‌تر حل مي‌شوند. وي تاكيد كرد: براي بهبود وضعيت محيط زيست استان بايد نوع نگاه به محيط زيست تغيير كند؛ متاسفانه برخي مديران مسئول با ادبيات حفاظت محيط زيست به‌خوبي آشنا نيستند و به محيط زيست به عنوان سرمايه‌اي‌ ملي و بي‌نظير كه بايد به نسل‌هاي آينده منتقل شود، توجه نمي‌كنند. همتي با اشاره به فعاليت‌هاي پژوهشي انجام شده، گفت: هشت پروژه تحقيقاتي با همكاري مراكز مختلف، مهندسين مشاور، اساتيد دانشگاه‌هاي آزاد و علوم و تحقيقات اهواز و دانشگاه علوم پزشكي جندي‌شاپور در حال انجام است و حدود ۳۵۰ ميليون تومان اعتبار براي انجام پروژه‌هاي تحقيقاتي در زمينه محيط زيست قرار دارد منعقد شده است. مديركل حفاظت محيط زيست خوزستان افزود: با هدف انجام پژوهش‌هاي هدفمند در زمينه محيط زيست، شورايي پژوهشي تشكيل شده كه اولويت‌هاي پژوهشي در اين شورا مشخص مي‌شود. تهيه اطلس آلاينده‌هاي زيست‌محيطي استان و انجام پژوهش در زمينه ريزگردها در اولويت قرار دارد. وي با انتقاد از اين‌كه در كشور سامانه‌اي براي آموزش به طيف‌هاي مختلف جامعه و انجام كارهاي فرهنگي در زمينه محيط زيست وجود ندارد، تصريح كرد: اداره‌كل محيط زيست خوزستان اين آمادگي را دارد كه با همكاري جهاد دانشگاهي، سامانه‌اي آموزشي براي ارائه اطلاعات زيست‌محيطي به شهروندان ايجاد كند. ارائه آموزش به شهروندان از طريق ايجاد اين سامانه مي‌تواند در كاهش آسيب‌هاي زيست‌محيطي، مانند عوارض سوء گرد و غبار موثر باشد. همتي خاطرنشان كرد: ارزش‌گذاري زيستگاه‌هاي استان، بهسازي محيط زيست دريا و لايروبي رودخانه‌ها از ديگر اولويت‌هاي كاري شوراي پژوهش اداره‌كل محيط زيست خوزستان است. مديركل حفاظت محيط زيست خوزستان اظهار كرد: حدود ۲۷۰ كيلومتر نوار ساحلي و ظرفيت‌هاي بسياري در حوزه دريا در خوزستان وجود دارد كه متاسفانه به‌نوعي مورد غفلت قرار گرفته‌اند. تالاب‌هاي موجود در استان و رودخانه‌ها مكان مناسبي براي مهاجرت و يا استراحت پرندگان از گونه‌هاي مختلف است و بايد از اين ظرفيت‌هاي موجود به‌خوبي نگهداري شود. وی درباره وضعیت رودخانه کارون و آلاینده‌هایی که به این رودخانه وارد می‌شوند، افزود: در جلسات شورای حفاظت کیفی رودخانه کارون، شورای سلامت و کارگروه مدیریت پسماند، موضوع رودخانه کارون و آلودگی‌های آن بار‌ها مورد تاکید بوده است؛ با هدف تقویت فعالیت‌های پایشی هم اداره حفاظت محیط زیست اهواز راه‌اندازی شد و در ماه‌های گذشته، سه‌بار در هر هفته کار‌شناسان از رودخانه بازدید کرده‌اند. مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به لزوم توجه به محیط زیست از سوی دستگاه‌ها و صنایع، تصریح کرد: تحت هیچ شرایطی با دستگاه‌هایی که موجب تخریب محیط زیست می‌شوند تعاملی نخواهیم داشت و بدون ملاحظه، با دستگاه‌هایی که به سلامت محیط زیست آسیب می‌رسانند برخورد می‌شود. همتی با هشدار درباره برخورد با دستگاه‌های متخلف در زمینه محیط زیست، خاطرنشان کرد:‌ ۲۰ فقره پرونده قضایی در این زمینه در دادگستری استان تشکیل شده است. همچنین بیمارستان‌هایی که فاضلاب خود را به رودخانه سرازیر می‌کنند و موجب آلودگی محیط زیست می‌شوند در جلسه شورای حافظت کیفی رودخانه کارون معرفی شده‌اند و بر اساس مصوبه این شورا، بیمارستان‌های متخلف باید هرچه سریع‌تر سیستم دفع زباله و فاضلاب خود را اصلاح کنند. وی ادامه داد: اداره آب و فاضلاب موظف به مسدود کردن مبادی ورودی فاضلاب به رود کارون است و طبق دستور رییس شورای حفاظت کیفی رودخانه، این اداره باید قوی‌تر عمل کند. مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان اظهار کرد: خواستار تسریع در اجرای پروژه‌های دستگاه‌های آلوده‌کنند در زمینه کاهش ورود آلاینده‌ها به کارون هستیم و در صورتی که احساس شود این دستگاه‌ها به تذکرات و توصیه‌ها توجهی نمی‌کنند، به ناچار از راه قانونی وارد عمل خواهیم شد. در صورتی که اداره آب و فاضلاب تا پایان سال مبادی ورودی فاضلاب به کارون را مسدود نکند، اقدامات قانونی لازم در این زمینه انجام خواهد شد. همتی درباره لایروبی رودخانه کارون، گفت: مطالعات انجام لایروبی از سوی یک مشاور در حال انجام است؛ این مطالعات، رودخانه کارون، در مقطع زرگان اهواز تا خرمشهر را شامل می‌شود و پس از نهایی شدن و تصویب مطالعات، نتایج آن توسط کار‌شناسان اداره‌کل حفاظت محیط زیست استان در کمسیونی ویژه بررسی می‌شود و نتیجه نهایی به شورای حفاظت کیفی کارون ارائه می‌شود. رودخانه کارون از زمان جنگ تاکنون لایروبی نشده است؛ پیش‌بینی می‌شود حداکثر تا ۲ ماه آینده مطالعات لایروبی کارون نهایی شود و پس از آن طرح اجرایی می‌شود. وی افزود: در برخی مقاطع رودخانه کارون جزیره‌هایی وجود دارد که می‌توانند جاذبه گردشگری داشته باشند. قرار بر این است که پس از شناسایی این نقاط، با دریافت اعتبار لازم است استانداری، جزایر موجود در کارون محصور شوند. مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان درباره مشکل فرسودگی تاسیسات نفتی در استان، تصریح کرد: با توجه به این‌که برخی تاسیسات نفتی موجود در استان فرسوده هستند، مواردی مانند حفر تونل در پروژه متروی اهواز نگرانی ایجاد کرده است و شرکت مناطق‌نفت‌خیز جنوب باید تدابیر ویژه‌ای در این زمینه پیش‌بینی کند. در زمینه مهار لوله‌های نفتی موجود در مسیر مترو باید برنامه مدونی تنظیم شود. همتی درباره طرح حفاظت از تالاب شادگان خاطرنشان کرد: در این زمینه تعامل بسیار خوبی با مشاور طرح حفاظت از تالاب‌های ایران برقرار شده و کمیته‌های مربوطه هم فعال شده‌اند. اقدامات لازم در زمینه اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخش و فرآیندهای آموزشی به‌خوبی در حال پیگیری است. ذی‌نفعان تالاب هم باید برنامه‌های اجرایی خود در زمینه عملکرد‌ها و راه‌کارهای حفاظت از تالاب را ارائه دهند. وی تاکید کرد: استاندار خوزستان هم در نامه‌ای به ریاست سازمان حفاظت محیط زیست خواستار ۲۰ میلیارد تومان اعتبار از دفتر ریاست جمهوری، برای احیا و ساماندهی تالاب شادگان شده‌اند. مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان با اشاره به خشکسالی‌های چندسال گذشته، خاطرنشان کرد: ‌پدیده خشکسالی مشکلات بسیاری را در منطقه ایجاد کرده و این موضوع بر تالاب تاثیرگذار بوده است. ورود زه‌آب‌ها به تالاب هم از دیگر مواردی است که تاثیر منفی بر اکوسیستم تالاب دارد و در حال حاضر این اداره‌کل پیگیر توقف ورود زه‌آب‌های شرکت‌ها و صنایع به تالاب است. همتی درباره اقدامات انجام شده در زمینه مقابله با پدیده گرد و غبار گفت: در این زمینه اقدامات خوبی در مجموعه سازمان حفاظت محیط زیست آغاز شده و در حال پیگیری است. بر اساس توافق‌نامه‌ای که با وزارت محیط زیست عراق در اهواز مبادله شد، طرح استراتژیک مدیریت گرد و غبار تا مهرماه تهیه می‌شود. در حال حاضر انجام اقدامات لازم برای مهار کانون‌های گرد و غبار در هفت استان عراق نهایی شده و این عملیات در استان کربلا اجرایی شده است. وی افزود: ‌گرد و غبار پدیده‌ای است که در طول سالیان گذشته و به دلیل بی‌توجهی بشر به وجود آمده است؛ طبیعتاً جبران آن نیازمند گذشت زمان است و حداقل پنج سال برای حل مشکل نیاز است. مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان درباره نصب ایستگاه‌های پایش آلودگی هوا در استان تصریح کرد: تقویت سیستم‌های پایش هوا در برنامه است و با اجرایی شدن این پروژه، آنالیز نوع، اندازه، جنس و رفتار ذرات گرد و غبار قابل بررسی خواهد بود. همتی خاطرنشان کرد: ناپایداری‌ها هوا در جنوب و شرق ترکیه، شمال و غرب عراق و همچنین غرب سوریه و همچنین خشکسالی و خشک شدن تالاب‌ها، در ایجاد پدیده گرد و خاک موثر بوده است. این مشکل تنها به خاورمیانه محدود نیست و در مرکز و شرق آسیا و آمریکا هم این مشکل وجود دارد. گرد و خاک پدیده‌ای جهانی است و حل آن هم اقداماتی جهانی را می‌طلبد. وی ادامه داد: ۶ ایستگاه پایش آلودگی هوا در حال ترخیص از گمرک‌اند؛ تامین اعتبار خرید و راه‌اندازی این ایستگاه‌ها در تعهد وزارت نفت است علاوه بر این، خرید ۱۰ ایستگاه دیگر هم در تعهد نفت است. به گزارش ایسنای خوزستان، دکتر مجتبی مقبل‌الحسین، سرپرست جهاد دانشگاهی خوزستان هم در این دیدار با اشاره به اهمیت توجه به مقوله حفاظت محیط زیست، گفت: در مجموعه جهاد دانشگاهی خوزستان ظرفیت‌های علمی، فرهنگی و پژوهشی بسیاری وجود دارد که می‌توان با سرمایه‌گذاری و استفاده بهینه از این توانایی‌ها، گام‌هایی موثر در زمینه حفاظت محیط زیست برداشت.