آقايان، جلوی قطر را بگيريد!

اگر ديپلماسي را مجموعه فعاليت ها و رفتارهاي سياست مداران براي به حداكثر رساندن منافع ملي در مرزها و تامين امنيت در خارج از مرزها تعريف كنيم، مي توانيم بگوييم كه قطر دراين زمينه به معناي واقعي توانسته الگوي مناسبي را ارائه دهد. به گزارش«فردا» از سفر تابستان سال گذشته امير قطر به لبنان و بازديد از مناطق آسيب ديده در جريان جنگ سي و سه روزه، قطر فصل نويني را در ديپلماسي خود گشود. البته اين امر بدان معنا نيست كه تا پيش از آن قطر در تحولات منطقه اي نقشي نداشته بلكه اين امر به معناي آغاز يك تلاش جدي و جديد براي ارتقاي جايگاه قطر در ميان كشورهاي منطقه است. پيش از آن قطر در جريان صلح فلسطينيان و همچنين میانجیگری در ششمین جنگ دولت یمن با حوثی ها، مسائل دارفور سودان و جنگ 22 روزه غزه نيز نقش به سزايي ايفا كرده بود. اما شايد انتخاب لبنان براي آن بود كه لبنان مركز ثقل و كانون توجهات قدرت هاي منطقه اي و بين المللي است و همواره مشكلات داخلي لبنان در خارج از كشور لبنان و توافقات قدرت هاي دخيل در اين كشور حل و فصل شده است و لذاامير قطر با اين كار خواست تا نشان دهد كه قطر نيز از اين به بعد بايد در كنار سوريه، عربستان و ايران و مصر در بازي بزرگان ورود يابد. ورودي كه به معناي حقيقي بايد از آن به « فرا فعالي» ( Over Active) ياد كرد. اينكه چرا در بحبوحه تحولات و موج تحول خواهي مردم منطقه، قطر از اين امواج در امان بوده و اينكه چرا نظام پادشاهاي قطر مصون از اين آسيب هاست به اصلاحات و نحوه حكمراني سياستمدارن قطري برمي گردد كه مجال بررسي آن دراين نوشتار نيست، اما مي توان گفت كه قطر اينك در عرصه منطقه اي به بازيگري تبديل شده كه انكار نقش آن تا حد زيادي ژاژ خواييدن است و بيراهه رفتن. همچنين بايد هشيار بود كه پرو بال گرفتن بازيگري جديد تا اين حد خود تهديدي است براي منافع ايران. همچنين بايد متذكر شد كه نكته اي كه قطر تلاش دارد تا با صحنه آرايي و فعاليته هاي فرا مرزي تحولات را به گوه اي مطلوب نيز هدايت كند تا خود از اين موج تحول خواهي در امان بماند. قطر اينك در امور لبنان براي خود جايگاهي يافته است و آنگونه كه برخي از سناد منتشر شده نشان مي دهد قطر تلاش مي كند تا جاي عربستان را در پرونده ترور رفيق حريري بگيرد. سفر امير قطر به تهران پيش از اعلام راي كيفرخواست اوليه دادگاه ترور رفيق حريري در همين راستا بايد تحليل شود. هر چند امير قطر از اين سفر دست خالي بازگشت اما از تلاش ها بازنمانده است و همچنين مي كوشد تا در لبنان براي خود جايگاهي به نام بزند. اين امير نشين همچين تلاش مي كند تا در سوريه نيز اوضاع را بر وفق مراد پيش ببرد. آنگونه كه برخي رسانه ها افشا كرده اند، قطر تلاش داشته تا پرونده سوريه را در شوراي امنيت مطرح كند و زمينه را براي تغيير حكمراني اسد مهيا سازد. هفته‌نامه فلسطینی المنار به تازگي از تلاش قطر براي تغيير نظام سوريه پرده برداشته است. بر اساس گزارش اين هفته نامه، منابع دیپلماتیک اروپایی از رایزنی گسترده قطر با این کشورها برای طرح پرونده سوریه در شورای امنیت سخن گفته اند. همچنين آلن ژوپه، وزیر امور خارجه فرانسه با بیان این موضوع تاکید کرده بود که قطری‌ها به پاریس فشار می‌آورند تا پرونده سوریه هر چه سریع‌تر به شورای امنیت رفته و طرح حمله به آن کشور از سوی ناتو مطرح شود و در این مسیر قطر حاضر است همه هزنیه‌های جنگ احتمالی را هم پرداخت کند. حمايت از انقلابيون ليبيايي هم بخش ديگري از اقدامات اين امير نشين است. قطع رابطه با دولت ليبي و سپس حمايت مالي از انقلابيون ليبي بخشي ازاقدامات دولت قطر در زمينه ليبي بوده است. دولت قطر از آغاز بحران لیبی ضمن برقراری ارتباط با مخالفان قذافی در شهر بنغازی كوشيد تا با امضای یک توافق‌نامه با شورای انتقالی برای بازاریابی در صدور نفت خام لیبی به نفع انقلابیون اقدام نمايد. بواقع قطر جزو اولين كشورهايي بود که تشکیلات سیاسی مخالفان قذافی را به عنوان دولت قانونی آن کشور به رسمیت شناخت. در روزهاي اخير نيز رسانه هاي از تلاش قطر براي حل بحران ديگر امير نشين خليج فارس يعني بحرين پرده برداشتند. دولت قطر در چارچوب اين طرح پیشنهاد استعفای خلیفه بن سلمان نخست وزیر بحرین را برای حل بحران این کشور داده است. در این طرح، نخست وزیر یکسال پس از امضای توافقنامه صلح ملی بین پادشاه بحرین و معترضان شیعه از سمت خود استعفا می‌دهد. این در حالی است که منابع قطری اعلام کرده اند شيخ سلمان بن حمد آل خليفة با این پیشنهاد دوحه موافقت کرده است. تلاش براي به حداكثر رساندن بهره برداري از ميادين گازي مشترك در عين حال حفظ روابط ديپلماتيك با ايران نيز بخش ديگري از روابط پيچيده و ديپلماتيك منطقه اي قطر با ايران است. به اين موارد نقش شبكه الجزيره را نيز بايد اضافه كرد. شبكه اي كه با پوشش تحولات منطقه.، نقش بسزايي در دامن زدن و هدايت خواسته هاي معترضين دارد. اينك مي توان گفت كه كمتر كشوري در منطقه هست كه از دخالت هاي قطر و يا ديپلماسي قطر بي بهره مانده باشد. انتقادات ايران در روزهاي اخير از سياست هاي تركيه، چراغ راه مناسبي رابدست مي دهد تا اينكه راحت تر بگوييم كه بايد جلوي تاخت و تازهاي ديپلماتيك قطر را گرفت. خاصه آنكه قطر با ايران در داراي منابع انرژي مشترك است و اين امر مي تواند به تهديدي جدي براي ايران تبديل شود.