معاون مدودف در تهران چه می خواهد؟

برنا: سفر دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه به تهران و گفت وگوهای او درباره طرح گام به گام روسیه تحت شرایط خاصی می تواند به یک نقطه عطف در پرونده هسته ای ایران تبدیل شود. سفر امروز نیکلای پاتروشف, دبیر شورای عالی امنیت ملی روسیه و معاون دیمیتری مدودف, رییس جمهور این کشور به تهران را می توان یک "سفر استراتژیک" قلمداد کرد. پاتروشف عالی ترین مقام امنیتی روسیه و هماهنگ کننده ارشد سیاست های کلان مسکو در امور اطلاعاتی، دفاعی، دیپلماتیک و امنیتی است, از این رو, سفر وی مطلقا نباید در چارچوب دیدارهای مرسوم دیپلماتیک طبقه بندی شود. گمانه زنی های متعددی درباره دستورکار دیدار پاتروشف با مقامات ایرانی وجود دارد که از جمله آنها می توان به بحث کلی برنامه هسته ای ایران و نیز تحولات اخیر منطقه اشاره کرد اما با توجه به طرح پیشنهادی اخیر سرگی لاوروف, وزیر خارجه روسیه و به دنبال آن سفر هیات آمریکایی به مسکو برای رایزنی و تبادل نظر درباره این طرح به نظر می رسد مهمترین موضوع مورد بحث "طرح گام به گام" مسکو باشد که در واقع راهبرد دو مسیره فشار-مذاکره را با راهبرد تشویق- مذاکره جایگزین می کند. سفر پاتروشف به ایران فرصتی خواهد بود تا اولا این طرح به طور رسمی به ایران ارائه شود، ثانیا تحلیل خفته در پس این ایده آشکار شود و در نهایت معلوم شود در مذاکرات کارشناسی آمریکا و روسیه درباره این ایده که دو هفته قبل برگزار شد, چه گذشته است. برخی تحلیلگران بر این باورند که این سفر تحت شرایط خاصی می تواند به یک نقطه عطف در پرونده هسته ای ایران تبدیل شود. سرگی لاوروف 22 تیر ماه برابر با 14 ژوئیه 2011 در کنفرانسی خبری با هیلاری کلینتون همتای آمریکایی خود گفت که یک طرح گام به گام برای ترغیب دولت ایران به پاسخ دادن به سئوالات اژانس بین المللی انرژی اتمی ارائه کرده است که ‌بر اساس این طرح دولت ایران طبق یک جدول زمانی مشخص به سوال های آژانس درباره برنامه هسته ای خود پاسخ خواهد داد. منتهی این سوال و جواب ها مرحله به مرحله خواهد بود و از سوال های آسان شروع خواهد شد و در آخر هم سوال های سخت تر مطرح خواهد شد. در هر مرحله اگر پاسخ دولت ایران قانع کننده تشخیص داده شود یک سری از تحریم هایی که علیه ایران وضع شده یا بر طرف می شود یا اینکه کاهش داده خواهد شد. معنای روشن این طرح این است که عمل به قطعنامه های شورای امنیت و شورای حکام که درخواست همیشگی 1+5 در مذاکره با ایران بوده، با یک ایده جدید یعنی «پاسخ به پرسش های آژانس» جایگزین شده است. به این ترتیب، گزینه درخواست تعلیق غنی سازی از فهرست درخواست های 1+5 از ایران حذف می شود. به بیانی دیگر, رویكرد مرحله به مرحله روسیه خواستار افزایش تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران به دلیل عدم همكاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیست، بلكه شورای امنیت سازمان ملل متحد در صورت همكاری ایران كاهش تحریم‌ها را در دستوركار قرار می‌دهد. از لحاظ اصطلاح معروف "هویج و چماق"، رویكرد لاوروف تاكید كمتری بر چماق (به مثابه ابزار تنبیهی) دارد؛ نکته ای که حسن بهشتی پور, تحلیلگر مسائل روسیه نیز در گفت وگو با خبرنگار برنا به آن اشاره کرد و گفت: " در واقع روسیه با طرح این پیشنهاد به شکل حاضر, به نوعی به انتقادات ایران مبنی بر تلاش طرف غربی برای امتیازگیری از ایران بدون ارائه هیچ امتیازی به تهران پاسخ داده است". بهشتی پور همچنین ویژگی طرح سوال از آسان به سخت را گام مثبتی ارزیابی کرد که به گفته وی می تواند نشان تلاش برای به نتیجه رساندن مذاکرات باشد. در واقع با توجه به همین ضعف در طول 8 سال مذاکرات هسته ای بی نتیجه بود که محمد کرمی راد, عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در گفت وگو با برنا با اشاره به استقبال تهران از اصل مذاکره اظهار داشت: "اگر رایزنی ها به بازی سیاسی تبدیل نشود برای ما مفید خواهد بود". وی سپس اضافه کرد: "در طول دوره های مختلف مذاکرات چه زمان حسن روحانی, چه زمان دکتر لاریجانی و هم اکنون زمان سعید جلیلی همه مسائل نشانگر آن بود که غرب به دنبال گفت وگو برای حل مسائل نیست بلکه مذاکرات را با تردید و دودلی دنبال می کند و در واقع به دنبال یافتن نقص ها و ضعف های ایران و در نهایت ایجاد مانع در مسیر پیشرفت مساله هسته ای ایران است".