خط لوله گاز از عسلویه تا سواحل لبنان

تابناک: بيش از يك دهه از مطرح شدن تأسيس خط لوله صلح براي انتقال گاز ايران به پاكستان و هند مي گذرد؛ خط لوله اي كه مذاكرات تأسيس آن به بهبود روابط ديپلماتيك هند و پاكستان نيز انجاميد. اين قرارداد هرچند با دخالت هاي مستقيم و آشکار آمريكا هرگز با طرف هندي بسته نشد، کمترین فايده اي كه داشت، راه اندازی خط لوله انتقال گاز به شرق كشور و بهره مندي استان هاي محروم آن خطه بود و البته نهايي شدن مذاكرات انتقال گاز به بازار 130 ميليوني پاكستان. اما نمي توان انكار كرد كه از دست دادن بازار بيش از يك ميليارد نفري هند، هرچند هنوز در هاله اي از ابهام است، مي تواند امر ناچيزي باشد؛ افزون بر اينكه آمريكايي ها در تلاشند تا براي لغو كامل قرارداد خط لوله صلح، خط لوله اي با نام تاپي را جايگزين كنند كه گاز خزري تركمنستان را از سرزمين هاي سراسر كوهستاني تاجيكستان و افغانستان و سپس پاكستان به هند منتقل كند؛ هرچند راه اندازی چنين خط لوله اي براي هند و پاكستان ممكن است به صرفه نباشد ولی عوايد اقتصادي وسوسه انگيزش براي تاجيك ها، افغان ها و بيش از همه تركمن ها و البته تداوم تلاش هاي ديپلماتيك آمريكا، مي تواند توجيه اقتصادي تقبل اين هزينه ها شود. بنابر این گزارش، امروز اما شاهد اقدامي جهادي از سوي مسئولين ايراني، عراقي و سوري بوديم كه به نوعي به شكستن حصار موهوم آمريكايي پيرامون انتقال منابع گازي ايران به دست مشتريان منجر مي شود؛ کاري كه مي تواند پاسخي دندان شكن به مبارزه اقتصادي آمريكايي ها عليه ايران باشد. هر چند اين قرارداد ده میلیارد دلاري، تنها براي انتقال گاز ايران به عراق سوريه و لبنان بسته شده، همگان مي دانند كه لبنان دروازه اروپاست و ديگر اينكه وجود انحصار بخش اعظم تأمين گاز اروپا در دست رقيب سياسي ديرينه اش روسيه ـ كه همواره نسبت به افزايش قيمت ها اقدام مي كند ـ از عواملي است كه اروپاييان را به شدت به تأمين گاز خود به صورت عمده از منبعي غير از روسيه راغب كرده است. امضای تفاهم نامه سه جانبه در این راستا امروز تفاهم نامه سه جانبه انتقال گاز بزرگترین میدان گازی جهان از مدیترانه به اروپا بین ایران، عراق و سوریه در عسلویه امضا شد. این تفاهم نامه در محل فازهای 4 و 5 میدان گازی پارس جنوبی به امضای «عبدالکریم لعیبی باهض» وزیر نفت عراق، «سفیان العلاو» وزیر نفت سوریه و «محمد علی آبادی» سرپرست وزارت نفت ایران رسید. اوجی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران در اين راستا گفت: «بر پایه توافقات صورت گرفته، گاز ایران از طریق خط لوله 5 هزار کیلومتری از مسیر عراق، سوریه، لبنان و مدیترانه به کشورهای اروپایی صادر می شود». گفتني است، با تأسيس اين خط لوله صادراتي، انحصار امكان صادرات گاز ايران به شرق شكسته شده و با اضافه شدن اين خط به شبكه انتقال گاز كشور ايران، همزمان دو بازار شرقي منتهي به خاور دور و غربي به اروپا را در سبد انتخاب هاي صادراتي خود خواهد داشت. این خط لوله صادراتی 5000 كيلومتري از عسلویه به طول 750 کیلومتر در خاک ایران ساخته و از راه مرز ایلام، گاز به عراق تحویل داده می شود. اوجی داشتن منبع مطمئن تأمین کننده گازی همچون میدان گازی پارس جنوبی را بزرگترین ویژگی خط لوله صادراتی گاز ایران، عراق، سوریه، لبنان و اروپا نسبت به خط لوله گازی ناباکو دانست و گفت: «این میدان گازی هم اکنون بیش از 14 تریلیون مترمکعب گاز قابل برداشت دارد.» اين خط لوله همچنين رقيبي براي خط لوله ناباكو است. ناباكو قرار است گاز آذربايجان را به اروپا برساند؛ اما به دلايلی از جمله كوهستاني بودن مسير صرفه اقتصادي آن همچنان در حال مطالعه است. آمريكايي ها از سرمايه گذاران و علاقه مندان اصلي راه اندازی خطوط لوله ناباكو هستند. از اين روست كه اقدام ايران در انتقال گاز عسلويه به اروپا، مي تواند نوعي عملكرد فعال به جاي منفعل بودن در مبارزه گازي با آمريكا باشد. پس از امضای تفاهمنامه صادرات گاز، یک مشاور بین المللی، کار خود را در زمینه انتخاب مسیر آغاز می کند و در مدت سه تا پنج سال دیگر، ساخت این خط لوله به پایان می رسد. اوجي همچنين در حاشيه مراسم انعقاد قرارداد از فراهم شدن مقدمات و مجوزهای لازم برای صادرات گاز از ترکیه و همچنین عراق و سوریه به اروپا خبر داد و تأكيد كرد: «تاکنون بیش از بیست جلسه کارشناسی میان ایران و ترکیه، عراق و سوریه برای صادرات گاز برگزار شده است و این کشورها، مجوزهای کتبی لازم را برای ترانزیت گاز به ایران داده اند. تاکنون پانزده شرکت اروپایی تقاضای خود را برای بازاریابی گاز عسلويه در کشورهای خود به ایران اعلام کرده اند. در دو تا سه سال آینده تولید گاز ایران به دو برابر کنونی می رسد و با کاهش مصرف گاز در درون کشور با اجرای کامل طرح هدفمندسازی یارانه ها، ایران توان صادرات روزانه 200 تا 250 میلیون متر مکعب گاز را خواهد داشت». گفتني است، با توجه به وجود 33 تریلیون مترمکعب ذخاير گاز در کشورمان، اگر ایران روزانه یک میلیارد و دویست میلیون متر مکعب گاز صادر کند، باز هم برای 150 سال دیگر منابع گازی دارد.