پایان مناقشه تورمی بانک مرکزی و مرکز آمار

مهر: با عدم اعلام نرخ تورم خردادماه امسال توسط بانک مرکزی، جدال بانک مرکزی و مرکز آمار بر سر مرجع اعلام نرخ تورم به پایان رسید، اما مرکز آمار به عنوان متولی جدید، هنوز آخرین نرخ را که مربوط به ماه گذشته است، اعلام نکرده است. "بانک مرکزی دیگر نرخ تورم را اعلام نمی کند." این گفته یکی از مسئولان بانک مرکزی به خبرنگار مهر است. بانک مرکزی که سالها مرجع رسمی اعلام نرخ تورم در کشور بود، برای اولین بار طی 74 سال گذشته نرخ تورم خردادماه را به صورت رسمی اعلام نکرد. براین اساس، نرخ تورم قرار است از این پس توسط مرکز آمار ایران اعلام شود، اما مرکز آمار هنوز آخرین نرخ تورم کشور را که مربوط به ماه خردادماه است، اعلام نکرده است. بانک مرکزی نیز از این پس نرخ تورم خود را برای بررسی و نظر نهایی به شورایعالی آمار ارائه خواهد کرد. برنده و بازنده مناقشه طی سالهای گذشته نیز همواره مناقشه ای بر سر اینکه بانک مرکزی و یا مرکز آمار نرخ تورم را اعلام کند، یکی از بحث برانگیزترین موضوعات تورمی کشور بوده ؛ مناقشه ای که در نهایت به نظر می رسد برنده آن مرکز آمار است. مرکز آمار برای اولین بار در خردادماه گذشته نرخهای تورمی محاسبه شده توسط این مرکز را به صورت رسمی اعلام کرد، از آنجا بود که اختلافهای آماری در محاسبه نرخ تورم بانک مرکزی و مرکز آمار نمایان شد. برای از بین بردن اختلافات آماری که به عقیده کارشناسان اقتصادی ناشی از سبد کالایی و نرخ پایه ای است که برای محاسبه نرخ تورم در نظر گرفته می شود، قرار شد که مرکز آمار نرخ را اعلام نماید. بانک مرکزی و مرکز آمار که هر دو نرخهای خود را رسمی و ملاک می دانند، نرخهایی را اعلام می کردند که اختلاف بین آنها نه تنها شبهاتی را به صحیح بودن آن وارد می کرد، بلکه باعث دوگانگی در آمارهای اقتصادی که توسط تحلیلگران اقتصادی مورد محاسبه قرار می گرفت، می شد. براساس قانون پولی و بانکی بانک مرکزی مسئول اعلام نرخ تورم است، اما شورایعالی آمار نظر دیگری دارد و مرجع اعلام رسمی آمار که نرخ تورم هم از جمله مهمترین آنها است به مرکز آمار سپرده است، البته این تصمیم شورایعالی آمار در پی نتایج نشستهایی بود که با مرکز آماری کشور برگزار کرده بود. همچنان به تولید آمار ادامه می دهیم محمود بهمنی رئیس کل بانک مرکزی پس از آن با تاکید بر اینکه بانک مرکزی به تولید آمارهای اقتصادی ادامه خواهد داد، گفته است: گرچه بانک مرکزی به تولید آمارهای مرکز آمار اعتقاد دارد اما قطعا استفاده از آمارهای بانک مرکزی برای همه الزام است. وی با بیان اینکه بسیاری از سازمانهای دولتی و جهانی آمارهای بانک مرکزی را ملاک قرار می دهند، افزوده است: حتی اگر دولت تصویب و اعلام کند که آمارهای مرکز آمار ملاک باشد و آنها به عنوان مرجع آمارهای اقتصادی را اعلام کنند باز هم بانک مرکزی به تولید آمار ادامه خواهد داد و بسیاری از سازمانها به آمارهای بانک مرکزی و بسیاری به آمارهای مرکز آمار استناد می کنند. بهمنی در خصوص دوگانگی تولید آمار توسط بانک مرکزی و مرکز آمار اعلام کرده است: گرچه مرکز آمار آمارهایی را نیز تولید می کند اما بسیاری از سازمانهای بین المللی نظیر بانک جهانی و صندوق بین المللی پول آمارهای بانک مرکزی را ملاک قرار می دهند. وی با اشاره به اینکه بانک مرکزی از بدو تاسیس تاکنون آمارهای اقتصادی را تولید کرده است، در مورد مرجع اعلام نرخ تورم با مصوبه اخیر شورای عالی آمار گفته است: مرکز آمار نیز در مورد نرخ تورم آمارهایی را تولید می کند. اگر دولت اعلام کند که نرخ تورم اعلام شده مرکز آمار ملاک قرار گیرد باز هم بانک مرکزی به تولید آمار ادامه می دهد و در این زمان، بانک مرکزی در پاسخ به این سئوال که نرخ تورم چه میزان است نرخ تورم تولید شده خود را اعلام خواهد کرد. بهمنی گفته است: هم مرکز آمار و هم بانک مرکزی همچون گذشته به تولید آمارهای اقتصادی و ... ادامه می دهند. رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه بانک مرکزی نسبت به اینکه آمارهای تولید شده توسط این بانک در مسائل پولی ، مالی و اقتصادی که تخصصی است، ملاک قرار نگیرد مشکلی ندارد، افزوده است: بانک مرکزی الزامی ندارد که مطرح کند کسی آمار بانک را قبول کند. بانک مرکزی آمار نرخ تورم را ماهانه اعلام می کند. رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به این سئوال که آیا این دو موضوع با نظام مند شدن آمارها منافات ندارد، گفته است: بانک مرکزی تصور می کند که حداقل باید یکسری از آمارهای اقتصادی را تولید کند حتی اگر دولت اعلام کند که برای نظام مند شدن آمارها ، آمارهای مرکز آمار ملاک قرار گیرد قطعا بانک مرکزی نیز مرکز آمار را ملاک قرار می دهد اما به تولید آمارهای خود نیز ادامه خواهد داد. وی با تاکید بر اینکه حتی در این صورت نیز تناقضی به ذهن من نمی رسد، گفته است: زمانی بود که هم معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی رئیس جمهوری (سازمان مدیریت و برنامه ریز ی سابق) ،هم بانک مرکزی و مرکز آمار، آمار تولید می کردند و آمارهای هر یک ، یک سری اختلافات جزئی نیز با یکدیگر داشت. چالش دوگانگی آمار تورمی اما به نظر می رسد که این دوگانگی آماری در ایران که همواره اقتصاد کشور را با چالشهایی مواجه می کرد، با مشخص شدن مرجع رسمی اعلام آمار و نرخ تورم در ایران از بین رفته باشد. موضوع دیگری که مطرح است، تاخیر همیشگی مرکز آمار در اعلام برخی نرخها از جمله نرخ بیکاری که طی سال گذشته به یکی از بحث برانگیزترین و پرچالش ترین موضوع در بخش کار در کشور تبدیل شده بود که در نهایت با اصرار و به چالش کشیدن آن توسط نمایندگان مجلس از سوی رئیس مرکز آمار اعلام شد. حال این ابهام نیز وجود دارد که ممکن است تاخیر در اعلام نرخهایی اینچنینی درباره نرخ تورم هم مصداق پیدا کند، این امر نه تنها مشکلاتی را برای مرکز آمار، تحلیلگران اقتصادی بوجود می آورد، بلکه شبهاتی را در نرخ تورمی که با تاخیر اعلام می شود، ایجاد می کند. بهمنی در حالی مطرح می کند که آمارهای بانک مرکزی و مرکز آمار در مورد نرخ تورم تنها یک یا دو صدم درصد با یکدیگر تفاوت دارد که آمارها چیز دیگری را نشان می دهد. مصداق آن آخرین نرخ تورمی است که از سوی دو نهاد برای اردیبهشت ماه اعلام شده است، بانک مرکزی نرخ تورم ماه مذکور را 14.2 و مرکز آمار 16.7 اعلام کرد. نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی برای سالهای 86، 87، 88 و 89 به ترتیب 18.4 درصد، 25.4 درصد، 10.8 درصد و 12.4 درصد است، این نرخها توسط مرکز آمار به ترتیب 17.2 درصد، 25.5 درصد، 9.5 درصد و 13.9 درصد اعلام شده است. حسینی: ملاک استفاده ام نرخ تورم بانک مرکزی است سید شمس الدین حسینی سخنگوی اقتصادی دولت در این خصوص گفته است: مرجع متعارف و شناخته شده بانک مرکزی است که طی سالیان مختلف این کار را انجام می دهد و در سالهای گذشته نرخی که مبنای ارزیابی قرار گرفته همان نرخ اعلامی بانک مرکزی بوده است و اگر بانک مرکزی نرخ تورم را 14.2 درصد اعلام کرده، این نرخ با همان نرخهای قبلی اعلامی توسط این بانک قابل قیاس است و این نرخها قابل قیاس با نرخ تورمی اعلامی مرکزی آمار نیست. وزیر امور اقتصادی و دارایی افزوده است: بانک مرکزی بر اساس سبدی از کالاها که مرجع قانونی دارد، نمونه گیری را انجام می دهد و بر اساس سال پایه آن را اندازه گیری می کند. مرکز آمار نیز با مبانی علمی اما با سال پایه علمی دیگری اما با سبد مشابه با تفاوت هایی اندازه گیری نرخ تورم را انجام می دهد. سخنگوی اقتصادی دولت خاطرنشان کرده است: به عنوان وزیر اقتصاد به دلیل اینکه سالها از تورم بانک مرکزی در محاسبات استفاده نموده اند، همچنان ملاک استفاده ام نرخ تورم اعلامی بانک مرکزی خواهد بود.