ماجرای مطالبه "فدک" توسط امام كاظم(ع)
امام كاظم (ع) در دوران خلفاي عباسي دوران سختي را گذراندند در اين دوره عليرغم فشارها و سختي‌هايي كه وجود داشت حضرت موسي‌بن جعفر (ع) توانستند جامعه شيعي آن روز را رهبري و ياران زيادي را پرورش دهند.
فارس: عضو هيئت علمي دانشگاه گفت: «فدك» تنها يك سرزمين نبود، بلكه ميراث پيامبران و نماد حقانيت ائمه اطهار(ع) بود و اين مطالبه خلافتي است كه امام كاظم(ع) در جهان اسلام آن روز عرضه داشتند. «اصغر منتظر القائم» نويسنده كتاب «تاريخ امامت» اظهار داشت: امام كاظم (ع) در دوران خلفاي عباسي دوران سختي را گذراندند در اين دوره عليرغم فشارها و سختي‌هايي كه وجود داشت حضرت موسي‌بن جعفر (ع) توانستند جامعه شيعي آن روز را رهبري و ياران زيادي را پرورش دهند، البته حوزه پر رونقي كه در زمان پدر ايشان وجود داشت به دليل مهاجرت مردم از مدينه به بغداد ديگر وجود نداشت. اين استاد دانشگاه عنوان كرد: آنچه كه مسلم است امام كاظم (ع) با تربيت 274 نفر از شاگردانشان نهضت تشيع را رهبري و پيش مي‌بردند لذا شاگردان اين امام همام نيز آثار زيادي را به رشته تحرير در آوردند كه از آن جمله مي‌توان به «يونس‌بن عبدالرحمن» را نام برد كه اين شخصيت از نظر ديني و علمي آنقدر قوي بود كه امام كاظم (ع) درباره وي فرمودند نشانه‌هاي دين را از از يونس بگيريد. وي در ادامه با اشاره به اينكه برخي از ائمه هدي (ع) درباره يونس‌بن عبدالرحمن احاديثي را نقل كرده‌اند، ابراز داشت: امام رضا (ع) نيز درباره شخصيت يونس بن عبدالرحمن فرموده‌‌اند كه يونس، سلمان زمانش بود و امام هادي (ع) درباره يكي از كتاب‌هاي وي بيان داشته‌اند: اين كتاب براساس دين من و دين پدران من نوشته شده كه تمام مطالب آن مطالب برحقي است و بدين ترتيب براي يونس‌بن عبدالرحمن 35 اثر ذكر كرده‌اند. نويسنده كتاب تاريخ امامت خاطرنشان كرد: آنچه كه تاريخ به ما نشان مي‌دهد اين است با وجود همه مخالفت‌ها و مشكلاتي كه براي امام كاظم (ع) وجود داشت و ساعات پاياني عمر گرانقدر خويش را از سال 179 در زندان به سر برده و حدود 4 سال را در حبس بودند و عليرغم اينكه رژيم ستمگر بر جامعه حاكم بود اما امام (ع) داعيه خلافت و بر حقانيت بودن خويش را نيز داشتند و ادعاي هارون‌الرشيد را براي خلافت باطل مي‌دانستند. وي در ادامه به يكي از موارد داعيه‌دار خلافت بودن حضرت موسي‌بن جعفر (ع) اشاره كرد و افزود: روزي هارون‌الرشيد خطاب به امام كاظم (ع) گفت: «مقدار فدك را براي ما مشخص كن تا من آنرا به شما بازگردانم. او فكر مي‌كرد امام با يك قطعه زمين دنيوي راضي شده و سكوت خواهند كرد اما امام كاظم (ع) فرمودند: اين ميراث ما (فدك) و ميراث جد ماست كه مرزهاي آن از سمرقند، افريقيه، ارمنستان و يمن است. ناگهان رنگ از رخسار هارون پريد و گفت: اين كه تمام خلافت ماست حضرت فرمود: بله اين ميراث پيامبر اسلام است و به تو گفته بودم كه اگر من مرزهاي فدك را مشخص كنم تو آن را به ما نخواهي داد. منتظر القائم بيان داشت: اين مسئله نشانگر آن است كه فدك، تنها يك زمين نبود بلكه ميراث پيامبر و حقانيت ائمه اطهار (ع) بود و اين ادعاي خلافتي است كه امام كاظم(ع) بر جهان اسلام آن روز عرضه داشتند، و پس اين ملاقات بود كه هارون الرشيد تصميم به قتل امام (ع) گرفت. وي در خصوص برنامه مهندسي ـ فرهنگي امام كاظم(ع) تصريح كرد: امام موسي‌بن جعفر(ع) در راه اثبات حقانيت خويش با استدلال و معرفت عميق در مقابل دشمنان استدلال مي‌كردند كه اگر شيعيان، امام كاظم (ع) را بخواهند به عنوان الگويي براي خود قرار دهند بايد نسبت به مقام شامخ آن حضرت معرفت‌هاي لازم را كسب كرده و از حقانيت ايشان دفاع كنند. دانشيار گروه تاريخ دانشگاه اصفهان يكي از نكات ديگري كه در راهبرد و مهندسي فرهنگي امام موسي‌بن جعفر (ع) مورد توجه است اين بود كه ايشان بهترين وسيله تقرب به خدا را پس از كسب معرفت را نماز مي‌دانستند. وي همچنين گفت: امام كاظم (ع) همواره به همنشيني با اهل دين توصيه مي‌كردند و لازم است كه ما نسبت به همنشينان خود توجه داشته و با كساني كه اهل دين و درد دين دارند، نشست و برخاست كنيم زيرا شرف دنيا و آخرت ما به آن بستگي دارد، عقل و سپاه عقل را نيز بايد خوب شناخت تا از رهيافتگان به حقيقت باشيم. وي با اشاره به روايتي در صفحه 455 كتاب «تحف العقول» ابراز داشت: حضرت مي‌فرمايند اگر شما مي‌خواهيد مقرب درگاه الهي شده و راه درست را بيابيد بايد صفات رذيله را از خود دور كرده و به صفات پسنديده متخلق شويد و در همين جا بيان مي‌كنند كه خداوند متعال مي‌فرمايد: «وَمَا خَلَقْتُ الْجِنَّ وَالْإِنسَ إِلَّا لِيَعْبُدُونِ» (ما انسان را نيافريديم مگر براي پرستش و عبوديت). اين عبوديت با اين برنامه امام موسي كاظم (ع) حاصل خواهد شد.