انتشار کتاب اسیر قوانین نانوشته

پس از تغییر در معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ضوابط و نگاه کارشناسی به کتاب‌ها جای خود را به نگاه سلیقه‌ای بررسان در اداره امور کتاب وزارتخانه داده است. به گزارش "فردا" در چند ماه گذشته و بعد از تغییر در معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بسیاری از کتاب‌های ارسال شده به اداره کتاب این وزارتخانه بدون ذکر دلیل و تنها به دلیل نگاه غیرکارشناسانه بررسان کتاب غیر قابل انتشار اعلام شده‌اند. این در حالی‌ست که برخی از همین کتاب‌ها در چاپ‌های ابتدایی خود توسط کارشناسان بررسی اداره، بدون ایراد محتوایی مجوز چاپ و نشر گرفته‌اند. در این زمینه برخی از ناشران و نویسندگان پس از پیگیری و تغییر کارشناس مربوطه در اداره کتاب موفق شده‌اند برای کتاب غیر قابل انتشار خود مجوز انتشار بگیرند که این موضوع نوعی سردرگمی و اعمال سلیقه به جای ضابطه را در ساختار معاونت امور فرهنگی نشان می‌دهد. در همین زمینه برخی از فیلم‌نامه‌ها و نمایش‌نامه‌هایی که توسط مدیران کنونی وزارت ارشاد، در بخشی دیگر از این وزارتخانه مجوز ساخت و یا اجرا گرفته‌اند، بعد از پایان نمایش و اجرا، و زمانی‌که نویسندگان این متون خواسته‌اند متن خود را به صورت کتاب منتشر کنند، با ممیزی اداره کتاب مواجه شده‌ و با مهر «غیر قابل انتشار» روی کتاب‌هایشان روبه‌رو شده‌اند. یک نمایشنامه‌نویس، در گفت‌وگو با فردا می‌گوید: «متنی از من در ایام برگزاری جشنواره تئاتر فجر پس از اخذ مجوز، به روی صحنه رفت و از قضا در چند بخش جوایزی را هم از آن خود کرد، اما وقتی خواستم همان نمایشنامه را به صورت کتاب درآورم و ناشر آن را برای اخذ مجوز به اداره کتاب ارسال کرد، در کمال شگفتی متوجه شدم که این متن غیرقابل انتشار اعلام شده است.» این نمایشنامه‌نویس معتقد است: «در گذشته نویسندگان و ناشران می‌دانستند که ضوابط و خط قرمزها در چاپ و انتشار یک کتاب کجاست و آنها را رعایت می‌کردند اما امروز این نویسنده نیست که خط قرمز را رد می‌کند بلکه نویسنده ثابت ایستاده و خط قرمزهایی که بر اساس سلیقه بررسان کتاب ترسیم شده‌اند به سمت نویسنده آمده و از آنها عبور می‌کنند.» برخی دیگر از نویسندگان و ناشران نیز معتقدند عدم شناخت کافی کارشناسان انتصابی اداره کتاب از حوزه‌های تخصصی کتاب و جوی که بر این اداره حاکم است باعث شده تا همه کتاب‌ها در نگاه اول کتاب ممنوعه قلمداد شوند مگر خلاف آن ثابت شود. یکی از ناشران حوزه شعر و داستان در این باره به "فردا" می‌گوید: یکی از کتاب‌های شعری که در آستانه برگزاری بیست و چهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران مجوز انتشار گرفته بود، برای چاپ دوم به اداره کتاب ارسال کردیم که در عین ناباوری با 30 مورد اصلاحیه مواجه شدیم. این ناشر تصریح می‌کند: مطمئن هستم اگر همین کتاب، به طور ناشناس به دست کارشناس دیگری در آن اداره افتاده بود یا با اصلاحات کمتری مواجه می‌شد و یا بدون ممیزی مجوز چاپ دوم را هم دریافت می‌کرد. اما اکنون که این اصلاحیه‌ها روی کتاب درج شده، بعید می‌دانم کارشناس دیگری جسارت داشته باشد حتی پس از بررسی دقیق به آن بدون اصلاحیه مجوز انتشار دهد.