کشف اسکلتهای عجیب از شایعه تا واقعیت

مهر: در طول ماههای اخیر برای دومین بار باز هم انتشار تصاویری از اسکلت هایی مربوط به گونه های جانوری خبرساز شد و این بار محل کشف آنچه به زعم افراد محلی فسیل خوانده می شد در استان لرستان بود. انتشار تصاویری از یک گونه جانوری در فضای مجازی که از آن به تلقی مردم منطقه "فسیل زنده" یاد شده است موجب ایجاد برخی شائبه ها پیرامون این موجود شد. این در حالیست که در طول ماههای اخیر بعد از شایعاتی که در مورد گونه کشف شده در اردبیل به وجود آمد این دومین مورد است که از سوی رسانه ها تحت عنوان کشف موجود عجیب یاد می شود که به نظر می رسد نیازمند تنویر و روشنگری از سوی متخصصان این حوزه است. فسیل زنده یا اسکلت یکی از اعضای خانواده سگ سانان؟ مدیرکل محیط زیست استان لرستان در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر در خرم آباد اظهار داشت: گونه ای که از آن به عنوان "فسیل زنده" یاد شده است تنها یک اسکلت از یک گونه جانوری است که سالها از عمرش گذشته و حال پیدا شده است.

محمدحسین بازگیر با اشاره به عوض شدن فرم و جدا شدن برخی از قسمت های بدن این حیوان، بیان داشت: مردم بومی محل وقتی این اسکلت را پیدا کردند با گزارش دادن به محیط زیست عنوان کردند که این موجود یک گونه بسیار قدیمی است.

وی همزمان شدن کشف این اسکلت با گونه ای که در اردبیل پیدا شد را از جمله دلایل اینگونه شایعه سازی ها دانست و بیان داشت: پس از انتقال این اسکلت به اداره کل محیط زیست مشخص شد این اسکلت مربوط به به یک گونه از خانواده سگ سانان است.

"فسیل زنده" ای در کار نیست!

مدیرکل محیط زیست استان لرستان با تاکید بر اینکه فسیل زنده ای در کار نیست، یادآور شد: در حال حاضر کارشناسان این اداره کل مشغول بررسی بر روی این اسکلت هستند.

بازگیر با تاکید بر اینکه ما هیچگاه از این اسکلت با عنوان "فسیل زنده" یاد نکرده ایم، یادآور شد: این اسکلت مربوط به یکی از اعضای خانواده سگ سانان از جمله کفتار یا شغال است که ممکن است 5 سال پیش یا حتی 20 سال پیش در منطقه به طور طبیعی مرده باشد.

وی محل کشف این اسکلت را در شهرستان دلفان عنوان کرد و بیان داشت: مردم منطقه این اسکلت را پیدا کرده و به محیط زیست تحویل داده اند.

این سخنان مدیرکل محیط زیست استان لرستان در حالیست که یک کارشناس ارشد زیستگاهها و تنوع زیستی در این زمینه سخنان جالبی دارد.

تلقی اشتباه از فسیل زنده

کوشان مهران در این رابطه در گفتگو با خبرنگار مهر در خرم آباد با اشاره به تلقی اشتباه عنوان فسیل زنده اظهار داشت: فسیل زنده به جاندارانی می گویند که از چندین میلیون سال پیش تاکنون هیچگونه تغییری پیدا نکرده اند.

وی با بیان اینکه مطابق تصاویر منتشر شده این اسکلت مربوط به یکی از اعضای خانواده سگ سانان است، بیان داشت: به طور معمول برای یافتن نوع این گونه از فرم دندانها استفاده می شود چرا که در هر کدام از اعضای خانواده سگ سانان فرم، چینش و تعداد دندانها متفاوت است.

این کارشناس ارشد زیستگاهها و تنوع زیستی با تاکید بر اینکه فرم پوزه و دندانهای این اسکلت نشان دهنده این است که این گونه از خانواده سگ سانان است، یادآور شد: ممکن است این اسکلت مربوط به شغال، کفتار یا سگ باشد که باید بررسی در این زمینه از روی جمجمه آن صورت گیرد.

مهران با تاکید بر اینکه در صورت وجود امکانات می توان نوع این گونه را به صورت دقیق از طریق "دی ان ای" تعیین کرد، بیان داشت: تاکنون موارد مشابه زیادی از این نوع تصاویر در رسانه های تحت عنوان موجودات عجیب منتشر شده است.

گرازی که دایناسور خوانده شد

وی با اشاره به رخدادهای مشابه در بهشهر، اردبیل و لرستان، بیان داشت: ما در موردی که در بهشهر اتفاق افتاد نیز پس از رسانه ای شدن موضوع و بررسی ها متوجه شدیم که این اسکلت مربوط به یک گراز بوده و مواردی که در مورد آن مطرح می شده صحت نداشته است.

این کارشناس ارشد زیستگاهها و تنوع زیستی با تاکید بر اینکه نگاه برخی رسانه ها در انتشار این اخبار اصلا علمی نیست، عنوان کرد: اتلاق عنوان "فسیل زنده" به این اسکلت اصلا منطقی نیست و پشتوانه علمی ندارد.

اخبار زرد و بدون پشتوانه علمی

مهران از انتشار اینگونه اخبار بدون پشتوانه علمی به عنوان اخبار "زرد" یاد کرد و گفت: رسانه ها باید ابتدا به این موضوع فکر کنند که آیا این گونه اخبار جنبه علمی دارند یا خیر.

وی با اشاره به موراد مشابه طرح شده در رسانه ها عنوان کرد: در مورد گونه ای که در اردبیل نیز پیدا شد بعدا مشخص شد که خبری از فسیل نبوده است بلکه این موجود نیز یکی از اعضای خانواده سگ سانان بوده است.

مهران با بیان اینکه در بسیاری از موارد اتفاق می افتد که حیوانی می میرد و یکسری لاشخور گوشت این حیوان را می خورند و استخوان هایش را تکه تکه می کنند، ادامه داد: اما در برخی مواقع لاشه حیوان توسط موجودات کوچک به مرور خورده می شود و اسکلت دست نخورده باقی می ماند.

وی با تاکید بر اینکه این اسکلت هیچ گونه ارزش علمی و تحقیقاتی ندارد، تصریح کرد: اسکلت کشف شده در لرستان که از آن به اشتباه "فسیل زنده" یاد می شود به لحاظ تاریخی و علمی ارزش چندانی ندارد.

بجای خبرسازی به سراغ گونه های زنده در معرض تهدید برویم

یکی دیگر از کارشناسان حوزه محیط زیست که با خبرنگار مهر گفتگو می کرد معتقد است که به جای خبرسازی پیرامون اسکلت هایی که به لحاظ علمی ارزشی ندارند باید به سراغ گونه های زنده ای رفت که به راحتی در معرض تهدید قرار دارند.

مجید دریکوند کارشناس ارشد زیستگاهها و تنوع زیستی با تاکید بر اینکه اسکلت کشف شده در لرستان قطعا از خانواده سگ سانان است، بیان داشت: با توجه به اینکه این اسکلت تحت تاثیر زمان و طبیعت قرار گرفته است نمی توان به طور کامل تشخیص داد که مربوط به کدام عضو این خانواده است.

وی ادامه داد: با توجه به دندانهای نیش و آسیا این گونه که نشان می دهد گوشت خوار است احتمال اینکه این اسکلت مربوط به یک شغال باشد بیشتر است.

کشف اسکلت یک شغال اتفاق عجیبی نیست

این کارشناس محیط زیست تصریح کرد: در حال حاضر خانواده سگ سانان در استان لرستان از جمعیت خوبی برخوردار هستند و نمی توان از کشف اسکلت یکی از اعضای این خانواده به عنوان اتفاقی منحصر به فرد و عجیب یاد کرد.

دریکوند از اتلاق عنوان "فسیل زنده" به این اسکلت انتقاد و تصریح کرد: به نظر نمی رسد پیدا شدن اسکلت یک شغال که امروز جمعیت خوبی در استان دارد بتواند اطلاعاتی از گونه ای که سالها پیش منقرض شده در اختیار ما قرار دهد و از آن به عنوان فسیل یاد کرد.

وی البته معتقد است که این اسکلت در نوع خود می تواند جالب و ارزشمند باشد و ادامه داد: انجام آزمایشهای مختلف روی این گونه برای تعیین تاریخ دقیق مرگ آن ممکن است اطلاعاتی در مورد آن به ما بدهد ولی احتمال نمی رود که این اسکلت بسیار قدیمی باشد.

این کارشناس محیط زیست ادامه داد: از این نوع گونه ها در استان لرستان بسیار زیاد است که به مرگ طبیعی می میرند و ممکن است در دل طبیعت با توجه به شرایط مختلف آب و هوایی و عوامل دگر اسکلت آنها سالم نگه داشته شود.

انرژی مان را بر روی اینگونه مسائل نگذاریم

دریکوند دغدغه های دیگری را در این زمینه مطرح کرد و گفت: در حالیکه ما امروز شاهد تهدید نسل برخی گونه ها مانند کل و بز هستیم نباید انرژی مان را بر روی اینگونه مسائل بگذاریم.

وی معتقد است به جای پرداختن به اسکلت هایی که احتمال اینکه فسیل باشند بسیار اندک است باید به حفظ گونه های زنده ای که روزانه در معرض خطر هستند پرداخت و یادآور شد: به اعتقاد من فعالان محیط زیست، رسانه ها و مسئولان باید بیشتر تمرکز خود را بر روی داشته های استان بگذارند.

این کارشناس ارشد زیستگاهها و تنوع زیستی با تاکید بر اینکه در انتشار چنین مطالبی در رسانه ها باید به صورت علمی و کارشناسی به مسائل پرداخت، افزود: باید ابتدا اطمینان حاصل کنیم اطلاعاتی که در اختیار مردم قرار می دهیم پایه علمی دارد و بعد اذهان عمومی را درگیر موضوع کنیم.

دریکوند معتقد است که انتشار اینگونه مباحث در رسانه ها به جای تاثیر مثبت ممکن است تاثیر منفی بر روند تخریب محیط زیست داشته باشد و عنوان کرد: در چنین مواردی ممکن است برخی دست به سودجویی بزنند و در راستای تهدید حیات برخی گونه های جانوری قدم بردارند.

به هر حال در مجموع آنچه که قطعی است، این است که کشف فسیل زنده ای در لرستان در کار نیست بلکه آنچه که از آن تعبیر به فسیل شده است تنها یک شغال است که سالهای پیش مرده و امروز مورد توجه مردم محلی و رسانه ها قرار گرفته است و به نظر می رسد فاصله این شایعه تا حقیقت به اندازه فاصله فسیل یک دایناسور با اسکلت یک شغال است.