پروژه ای تنها به نفع آمریکا

تحولات اخیر خاورمیانه و تغییرات ناگهانی که در کشورهای مهم منطقه یکی پس از دیگری در حال شگل گیری است بیش از انکه دولت ها و حکومت های سنتی منطقه را به فکر چاره و عیب یابی آنچه باعث بروز این اتفاقات و قیام های مردمی شده است بیندازد، به عنوان اولین و راحت ترین راه آنها را به فکر فرافکنی و دور کردن اذهان از علت اصلی و گره زدن آن با مسایل حاشیه ای است. از این روست که در سیر تحولات اخیر، شاهد افزایش روز افزون اتهام زنی ها به ایران هستیم و آنچه این روزها در پس این اتهام زنی ها نمود پیدا کرده‌است بازگشت و برجسته ‌سازی مفهوم ایران هراسی در منطقه است. در یک تعریف عملیاتی از این مفهوم می‌توان گفت که ایران‌هراسی پروژه‌ای راهبردی است که براساس آن ایران به ‌عنوان تهدیدی بزرگ در منطقه و همچنین تهدیدی برای صلح و امنیت جهانی مطرح و به‌عنوان یک متغیر مزاحم و بازیگر اخلال‌آفرین در نظام بین‌الملل به تصویر کشیده می‌شود. از اهداف این ایران هراسی که در طول سال های اخیر به مسایل همچون اسلام هراسی و شیعه هراسی پیوند خورده است می توان به موارد ذیل اشاره کرد: اول: امنیتی کردن فضای منطقه و معرفی ایران به‌عنوان عامل ناامنی است. دوم: انزوای ایران در نظام بین‌الملل است. سوم: ایجاد مسابقه تسلیحاتی در منطقه، چهارم: بنابر منطق رفتار امپریالیستی آمریکا توجیه حضور بلندمدت خود در منطقه و تسلط بر منابع نفتی آن است. در همین حال و در راستای تاثیرات عمیقی که پرژه ایران هراسی غرب بر کشورهای عرب منطقه گذاشته است حکومت های عرب منطقه در اقدامی بی سابقه نسبت به جمهوری اسلامی ابزار کرده و در بیانیه ای که منتشر شد از آنچه ادامه دخالت های ایران در امور داخلی بحرین ادعا کرده اند، عمیقا اظهار نگرانی کرده است. اعضای این شورا کشورهای عربستان سعودی، کویت، قطر، بحرین، عمان و امارات متحده عربی هستند. از سوی دیگر مقام های حکومت کویت با ادعای کشف یک شبکه جاسوسی ایران در این کشور ابعاد تنش را بالا برده اند و تصریح کرده اند دو ایرانی و یک کویتی را که همگی در ارتش این کشور خدمت کرده اند در دادگاهی غیرعلنی متهم به انتقال اطلاعات نظامی و محرمانه و تصاویر تاسیسات ارتش کویت به ایران کرده است. این درحالی است که تا این لحظه منابع کویتی از بردن اسامی ایران افراد و یا توضیحات بیشتری در مورد این جاسوسان خودداری کرده اند! البته در همین رابطه ایران نیز بیکار ننشست و حرکت های دیپلماتیکی مثل اخراج سه تبعه کویتی از ایران را در دستور کار خود قرار داد و در آخرین نمونه آن سخنگوي وزارت خارجه ادعاهاي تكراري و اتهامات كذب عليه ايران را در بيانيه اخير شوراي همكاري خليج فارس بي‎اساس دانسته آن را اقدامي در جهت انحراف افكار عمومي جامعه بين‌المللي از اقدامات نظامي‌گرايانه و بحران‎ساز برخي كشورهاي منطقه خواند. کشورهای بیگانه و در رأس آنها آمریکا که همواره مانع بزرگی در مسیر گسترش روابط ایران با کشورهای منطقه و از جمله کشورهای شورای همکاری خلیج‌فارس بوده‌اند چرا که آمریکا منفعت خود را در اختلاف میان ایران و همسایگان عرب جنوبی‌‌اش می‌بیند و تلاش می‌کند از خلأ موجود در این میان استفاده کند و حضور سیاسی و نظامی خود در منطقه را مستحکم‌تر کند. با این حال پروژه ایران هراسی نه تنها هیچگاه در منطقه به نتیجه مورد نظر امریکا نرسیده بلکه به نظر می رسد هیچگاه هم نخواهد رسید که از نشانه های به ثمر نرسیدن این دیدگاه هم اظهارات عمروموسی، دبیرکل اتحادیه عرب است که در گفت‌وگو با روزنامه مصری الاهرام در پاسخ به این سوال که آیا از طرفداران از سرگیری روابط با ایران هستید گفت: طبیعتا و فورا باید نه تنها روابط میان مصر و ایران بلکه روابط میان کشورهای عربی و ایران از سر گرفته شود. به‌نظر می‌رسد بسیاری از این تبلیغات منفی علیه نقش ایران ریشه در نگرانی های کشورهای غربی از نزدیکی و اتحاد ایران با کشورهای منطقه دارد تا مبادا تعامل سازنده میان آنها باعث ارتقای جایگاه این کشورها در منطقه و انزوای کشورهای بیگانه در آنجا و به طبع آن کم شدن منافع کشورهای غربی و دست اندازی های آنها به این منطقه مهم استراتژیک شود. برخی که با پیش فرض‌های منفی به روابط درون‌منطقه‌ای می‌نگرند تصور می‌کنند که بازی با حاصل جمع صفر، الگوی محتوم روابط در منطقه است. اما به‌نظر می‌رسد بتوان با در نظر گرفتن اشتراکات مختلف خود و نیز ایستادن در برابر دخالت‌های (نه تعاملات) خارجی در منطقه الگوی بازی باحاصل جمع مضاعف را بر روابط منطقه‌ای حاکم کرد.