گلدسته های مصلای تهران در آرزوی اذان

مهر: اتمام ساخت مصلی تهران سالهاست که دیگر برای شهروندان تهرانی تبدیل به یک آرزوی محال شده است، مکان مقدسی که قرار بود روزی پرشکوه ترین و عظیم ترین اجتماع دینی تهرانی ها در آن برگزار شود اما حالا سهم مردم از آن یک گنبد نیمه کاره و گلدسته های بلند سیمانی است که هیچ گاه صدای اذان از آن بلند نمی شود.

سالهاست که چشمان شهروندان تهرانی هنگام عبور از اراضی عباس آباد به ساختمانهای نیمه جان مصلی تهران عادت کرده ، به گنبد سیمانی و گلدسته هایی بزرگی که هنوز از آن صدای اذان پخش نشده است، به دروازه هایی که همیشه بسته اند و به کارگرانی که بین میله های آهنی و گرد و خاک دائم در حال رفت و آمدند و مشغول کاری بی سرانجام اند.

کنار هیاهوی شهری و صدای خودروهایی که بی امان از اتوبان می گذرند، عده ای بی توجه نسبت به آنچه در پایتخت اتفاق می افتد هرروز صبح از درهای میله ای مصلی داخل می شوند و تا پاسی از روز به جان ساختمانهای نیمه کاره آن می افتند و دائم می سازند و می سازند، بی آنکه از بیرون نمایی از کارشان جلوه گری کند یا توجه رهگذران را به خود جلب کند.

وارد مصلی نیمه جان تهران می شویم که از 5 قسمت تشکیل شده است؛ قسمت شمالی، قسمت مرکزی، قسمت شرقی (خیابان پاکستان)، قسمت مربوط به شرق خیابان قنبرزاده و قسمت همجوار با خیابان شهید بهشتی. مکانی که امروز تحت عنوان مصلی مطرح می شود، همان قسمت مرکزی مصلی است که حدود 63 هکتار مساحت دارد. در این بخش از مصلی تعداد زیادی از مهندسان و کارگران مشغول تکمیل پروژه هستند؛ پروژه ای که به گفته علیزاده معاون وزیر مسکن تنها 40 درصد پیشرفت فیزکی داشته و در صورت اختصاص اعتبارات لازم این بخش از پروژه تا سال 1392 تمام می شود.

ناقص بودن ساختمان اصلی مصلی در حالی است که ساخت این پروژه از دهه 60 آغاز و در طول عمر هفت دولت هزینه های کلان صرف و صدهها مهندس، پیمانکار و کارگر در بخش های مختلف آن به کار گرفته شده اند؛ اعتباراتی که هیچ یک از مدیران پروژه حاضر به اذعان رقم دقیق آن ندارند.

تنها در این باره علیزاده معاون وزیر مسکن ، رقم 325 میلیارد تومان اعتبار را برای تکمیل فاز اول پروژه در سال 1389 اعلام کرده است.

همچنین یکی از پیمانکاران این پروژه در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: در حال حاضر هشت پیمانکار در مصلی مشغول به کارند که چهار پیمانکار در بخش اسکله و چهار نفر دیگر در بخش نما، کف، تخریب و سازه فعالیت می کنند.

به جز نیمه تمام بودن ساختمان اصلی مصلی، شبستانهایی که عنوان می شود ساخت آن تمام شده، دارای نواقص متعددی در درون ساختمان یا اطراف آن است و همچنان نیاز به ساخت و ساز دارد.

علاوه بر این، طولانی شدن پروژه مصلی موجب از بین رفتن بخشی از بناها و در نتیجه افزایش هزینه استهلاک شده که قطعا سالانه میلیون ها تومان بر پروژه اصلی تحمیل می کند.

اصغر نادری مدیرعامل مصلی بزرگ امام خمینی (ره) تهران با بیان اینکه مقرر بوده که وزارت مسکن و شهر سازی طی پنج سال از سال 1386 تا سال 1391 این پروژه را به اتمام برساند، در این باره به خبرنگار مهر گفت: "بعید است تا آن زمان مصلی را تحویل بدهند چون از برنامه عقب هستیم. الان کمتر از 60 درصد کار انجام شده است ولی می‌شود با تامین اعتبار لازم، این عقب ماندگی را جبران کرد. "

این سخنان نادری در حالی است که علیزاده معاون وزیر مسکن عنوان می کند که تکمیل پروژه تنها 40 درصد پیشرفت داشته است.

همچنین برای اطلاع دقیق از مدت زمان اتمام پروژه به سراغ مهندس صفاری سرپرست کل کارگاهها و پیمانکاران رفتیم که وی حاضر به پاسخگویی در این زمینه نشد.

حدود اربعه قسمت مرکزی مصلی نیز از شمال رسالت، شرق قنبرزاده، غرب خیابان پاکستان و اتوبان مدرس و جنوب خیابان شهید بهشتی است و این قسمت مرکزی یک ماکتِ مصوب دارد که ساخت و سازها بر اساس آن صورت می‌گیرد و زیربنای آن بیش از 600 هزار مترمربع است ؛این قسمت شامل شبستان، رواق‌های مصلی، گنبد اصلی، ایوان، ورودی‌های مجموعه، یادمان حضرت امام (ره)، قرائتخانه، کتابخانه، موزه و بعضی بخش‌های دیگر است.

به گفته نادری از کل این مجموعه آنچه که تاکنون تکمیل شده، یکی شبستان است و دیگری زیرزمین شبستان شمالی و هم اکنون این قسمت‌ها سرمایش و گرمایش را تامین می‌کنند.

یکی از سئوالاتی که همواره در اذهان عمومی وجود داشته و دارد این است که آیا در شرایط فعلی نمی توان نماز جمعه تهران را در مصلی برگزار کرد در حالی که امکانات فعلی آن به نسبت دانشگاه تهران مناسب تر است ضمن اینکه با برگزاری نماز جمعه از بخش های تکمیل شده همچون شبستان شرقی بهره برداری می شود؟ نادری در این باره گفت: "هم اکنون آمادگی داریم که هر وقت دوستان خواستند نماز جمعه را در شبستان آن برگزار کنند. مسئولان ستاد اقامه نماز جمعه می‌توانند صبح جمعه بیایند اینجا نماز را برگزار کنند و بعد بروند. ما بارها گفته‌ایم که مشکلی از این بابت نداریم. البته آنجا فقط برای نماز جمعه ساخته نشده است، امکان بسیار بزرگی فراهم شده که هم نماز جمعه برگزار شود هم فعالیت‌های دیگر تا توجیه داشته باشد."

همچنین بحث نظارت نمایندگان مجلس بر پروژه های بزرگ عمرانی یکی دیگر از سئوال هایی است که با دیدن طرح نیمه تمام مصلی تهران به اذهان عمومی راه می یابد. اینکه چقدر مجلس با اهرم نظارتی خود دولتها را موظف به تحویل به موقع چنین پروژه های هزینه بری می کند.

ابولقاسم رحمانی مخبر کمیسیون عمران مجلس در این باره گفت: یکی از دلایل طولانی شدن پروژه های عمرانی در کشور ما این است که طرح مطالعات اولیه آن دقیق نیست و همین مسئله موجب کاهش سرعت روند پروژه ها می شود.

رحمانی با اشاره به روند طولانی شدن پروژه مصلی تهران افزود: به اعتقاد بنده روند پیشرفت ساخت مصلی تهران در دو سال گذشته خوب بوده و با اختصاص بیش از 30 میلیارد تومان هزینه در سال گذشته به نقطه مطلوبی رسیده است.

مخبر کمیسیون عمران مجلس پروژه مصلی تهران را هزینه بر دانست و اظهار کرد: زمان بر شدن پروژه های عمرانی با توجه به افزایش نرخ تورم در هر سال یکی دیگر از دلایل آسیب پذیری طرح های بزرگ است و باید بدنبال این باشیم که از ظرفیت بخشهای دیگر همچون بخش خصوصی در آنها استفاده کنیم.

وی ادامه داد: مصلی تهران چون یک مجموع فرهنگی با بنایی متفاوت و ماندگار است هزینه بر و طولانی مدت شده و پروژه های عمرانی دیگری نیز همچون آزاد راه شمال- تهران یا طرح حرم تا حرم نیز دچار چنین مشکلاتی هستند.

رحمانی نحوه فعالیت مدیران پروژه را نیز در طولانی شدن آن مهم ارزیابی کرد و افزود: به اعتقاد من مصلی تهران نسبت به پروژه های مشابه روند خوبی داشته است.

به هر حال حدود 25 سال از فرمان اولیه امام خمینی (ره) برای ساخت مصلی تهران می گذرد و هر ساله بودجه های کلانی صرف ساخت آن می شود، پروژه ای که مشخص نیست با این روند ساخت و ساز به نسل های آینده می رسد و یا همچون دهها پروژه عمرانی دیگر هر روز در دست اندازهای مختلف درگیر خواهد شد؟