سیمای "جهاد اقتصادی" در قرآن

مهر: حضرت آیت الله خامنه ای در پیام نوروزی امسال خود خطاب به ملت ایران سال 90 یعنی سومین سال از دهه پیشرفت و عدالت را تحت عنوان "سال جهاد اقتصادی" نامیدند. مقام معظم رهبری پیش از آنکه از جهاد اقتصادی نام ببرند بر دستاوردهای علمی جمهوری اسلامی ایران اشاره کرده و بخش قابل توجهی از پیام نوروزی ایشان متوجه پیشرفت های علمی خیرکننده کشورمان بود. دکتر محسن اسماعیلی رئیس دانشکده حقوق دانشگاه امام صادق (ع) و عضو حقوقدان شورای نگهبان قانون اساسی در گفتگو با خبرنگار مهر به تشریح برخی زوایای این نامگذاری پرداخت و ریشه قرآنی "جهاد اقتصادی" را یادآور شد. اسماعیلی یکی از الزامات تحقق جهاد اقتصادی را وحدت و پرهیز از خودبینی و خومحوری دانست. این عضو حقوقدان شورای نگهبان قانون اساسی همچنین درباره برنامه مجلس شورای اسلامی برای قانون شدن "جهاد اقتصادی" اظهارنظر کرد. "جهاد اقتصادی" ؛ لازمه شکل گیری الگوی مردمسالاری دینی محسن اسماعیلی در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: نامگذاری امسال به عنوان "سال جهاد اقتصادی" مانند نامگذاری هایی که در سالهای گذشته صورت گرفت نشانه نیاز کشور و جهت گیری کلان کشور در آینده از نظر مقام معظم رهبری است. اگر قرار است این دهه برای کشورمان دهه پیشرفت و عدالت باشد چاره ای جز بازنگری در زیربنای اقتصادی کشور و بازسازی آن بر اساس معنویت و آموزه های دینی نداریم چون یک کشور عقب مانده یا حتی یک کشور مرفه اما دچار فقر و فساد و تبعیض هیچ وقت نمی تواند یک الگوی مقبول برای جهان ارائه کند. عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق (ع) افزود: ما که به دنبال ارائه الگوی مردمسالاری دینی برای جهان هستیم به ناچار باید جامعه ای داشته باشیم که علاوه بر معنویت و دینداری، رفاه و پیشرفت را برای مردم به ارمغان آورد. به همین دلیل است که در اولین سال دهه پیشرفت و عدالت جهت گیری مان اصلاح الگوی مصرف بود و در دومین سال نیز همت و کار مضاعف را هدف قرار دادیم و امسال هم جهاد اقتصادی را. "جهاد اقتصادی" در قرآن وی با بیان اینکه جهاد اقتصادی یک تعبیر نوپیدا و جدید نیست خاطرنشان کرد: جهاد اقتصادی ریشه در قرآن و سنت دارد و در آیات و روایات از این تعبیر به کرات مشاهده می کنیم. جهاد اقتصادی بخشی از جهاد با دشمن به طور کلی است. قرآن "جهاد اقتصادی" را جمال جامعه اسلامی می نامد همان طور که "جهاد نظامی" جلال جامعه اسلامی است و در مقابل بیگانگان حالت تدافعی دارد. وی افزود: جهاد اقتصادی عامل استقلال و عزت جامعه است و زیبایی های یک جامعه اسلامی را در برابر بیگانگان به نمایش می گذارد. حتی در حوزه اقتصاد خانواده نیز شاهد هستیم که در روایات تاکید شده که هر کسی برای تامین نیازهای خانوادگی خود تلاش اقتصادی کند مانند مجاهدی است که در جبهه ها مشغول جنگ و جهاد است. بنابراین تعبیر جهاد اقتصادی تعبیر جدیدی نیست و ریشه در قرآن و سنت دارد. جنبه های اثباتی و سلبی جهاد اقتصادی محسن اسماعیلی در تشریح لازمه های تحقق جهاد اقتصادی، این جهاد را واجد جنبه های اثباتی و سلبی دانست و به مهر گفت: استفاده از تعبیر جهاد این استعاره را در خود دارد که گاهی باید تهاجمی برخورد کنیم و گاهی باید تدافعی باشیم. جنبه های اثباتی جهاد اقتصادی همان است که مقام معظم رهبری درباره پیشرفت علمی و فناوری و تولیدات بیشتر و بهتر مطرح کردند. کاری که دانشمندان کشور در حوزه علم و فناوری انجام می دهند یا تلاشی که صنعتگران و کشاورزان یا کسانی که تولیدات اقتصادی را برای کشور به ارمغان می آورند باید به عنوان بخشی از جهاد اقتصادی محسوب شود و آنها با این نگاه تلاش خود را ادامه دهند. وی درباره جنبه های سلبی جهاد اقتصادی نیز به مهر گفت: در جهاد اقتصادی یکی از هدفگیری های عمده کاهش وابستگی به واردات و کنترل مصرف کالاهای خارجی است که این را به عنوان ادامه اصلاح الگوی مصرف نباید فراموش کنیم. نهادینه کردن فرهنگ استفاده از تولیدات داخلی یک مسئله اساسی است که باید در برنامه های جهاد اقتصادی در نظر گرفته شود. بر این اساس نیازمند تجدیدنظر در کیفیت کالاهای ساخت داخل و کنترل واردات بی رویه کالاهای خارجی هستیم. "جهاد اقتصادی" ؛ تاکیدی بر وحدت عضو حقوقدان شورای نگهبان بکارگیری واژه جهاد توسط مقام معظم رهبری را نشان دهنده نیاز کشور به نوعی وحدت و همدلی در این تلاش بزرگ دانست و گفت: جهاد در درون خود نیاز به انسجام و همدلی دارد. یک لشگر متفرق و پراکنده هیچ موقع نمی تواند به اهداف خود دست پیدا کند ولو اینکه ظرفیت ها و توانمندی های بزرگی هم داشته باشد. لذا مورد نیاز است در سالی که پیش رو داریم همه با هم با کنار گذاشتن کدورتها، خودبینی ها و خودمحوری ها یک مقدار همدلی و همراهی با یکدیگر پیشه کنیم و حول محور ولایت این وحدت را حفظ کنیم و همه مسئولان در بخش های مختلف کشور تلاش کنند با قانونگرایی در عمل راه را برای رسیدن به اهدافی که مقام معظم رهبری در این جهاد اقتصادی تأکید کردند آماده کنند. نظر عضو حقوقدان شورای نگهبان درباره تحرک نمایندگان برای تصویب قانون "جهاد اقتصادی" محسن اسماعیلی در اظهار نظری درباره تحرک نمایندگان مردم جهت تصویب قانونی برای "جهاد اقتصادی" گفت: این که مجلس شورای اسلامی بخواهد شعارهایی که مقام معظم رهبری در پیام های نوروزی شان اعلام می کنند را به صورت قانون درآورد برای اینکه این شعارها نهادینه شوند و در سالهای بعد فراموش نشوند شاید مناسب باشد اما به نظر من این کار - جهاد اقتصادی - نامش بر روی خودش قرار دارد، جهاد است لذا دیگر درباره یک فرمان جهاد گونه مقام معظم رهبری نیازمند این نیستیم که قانون جدیدی داشته باشیم چون مجموع قوانین کشور مانعی برای شروع این جهاد اقتصادی نیست. عضو حقوقدان شورای نگهبان خاطرنشان کرد: فکر می کنم نباید وقت خودمان را تلف کنیم که بخواهیم حالا یک قانون جدید یا برنامه جدید بنویسیم. بلکه باید از روز اول کاری با جدیت تمام به جهاد اقتصادی بپردازیم. حال در طول کار اگر مشاهده کردیم خلأ قانونی داریم و یا برای دائمی کردن این تلاش نیاز به قانون داریم به نظر می رسد موارد زیادی نباشد و به سرعت می توان این خلأ را هم پر کرد.