"ادبیات جنگ فقط توپ و تفنگ نیست"

مهر: رضا نجفی معتقد است ادبیات جنگ فقط مختص به خمپاره و توپ و تفنگ نیست مسئله ای که متاسفانه در ادبیات ایران به وفور یافت می شود و به هیچ عنوان نمی توانیم جلوی آن را بگیریم و سبب تضعیف باورهای نسل امروزی ایران به ادبیات جنگ شده است. نشست آسیب‌شناسی تطبیقی ادبیات جنگ ایران و جهان با حضور رضا نجفی و بلفیس سلیمانی در سرای اهل قلم برگزار شد. وی در این نشست گفت: متاسفانه در ادبیات جبهه و جنگ ایران تنها چیزی که دیده می شود توپ و تفنگ است در صورتی که در دنیا رمانهایی درباره جنگ معروف شدند که هیچکدام در فضای جنگ نبودند اما مضمون جنگ داشتند و ما باید از آنها الگوبرداری کنیم. این منتقد ادبی با اشاره به اینکه ادبیات جنگ و ضد جنگ نباید از یکدیگر تفکیک شود افزود: در ادبیات جنگ نقد هم وجود دارد و جنگ ستایش نمی شود و ضد جنگ همان معنا را دارد پس نباید آنها را از یکدیگر تفکیک کرد. وی با طرح این پرسشها که بعد از این همه سال ادبیات جنگ به کجا رفته است؟ دلایل ضعف آن چیست؟ چرا مخاطب ندارد؟ و هم اکنون در چه جایگاهی قرار گرفته است؟ بیان کرد: در همه جای دنیا ادبیات جنگ سرآغاز ادبیات بیشتر کشورهاست و ایران نیز از قاعده مستثنی نیست. نجفی ادامه داد: استفاده از عبارت ادبیات پایداری به جای ادبیات جنگ در ایران بسیار مناسبتر است زیرا بیان ادبیات این حوزه به نام دفاع‌مقدس سبب شده صاحبنظران برای نقد آثار دچار نگرانی و تردید شوند. وی پایین بودن سرانه مطالعه، فقر فرهنگی، نداشتن نویسنده با تجربه، نوپا بودن نثر داستانی، دشواریهای مجوز گرفتن در کتابهای نقادانه و ضعف حوزه چاپ ونشر را از دلایل ضعف ادبیات جنگ در ایران دانست و اظهار کرد: به همین دلیل اثری همتراز داستانهای جنگی دنیا در ایران نوشته نشده است. این منتقد ادبی همچنین با اشاره به اینکه سفارشی بودن کتابهای جنگ این ادبیات را از شأن واقعی اش دور کرده بیان کرد: هر چند مخالف سرمایه گذاری دولتی در این زمینه نیستم اما دخالت در تدوین آثار به شدت مشکل ایجاد کرده است. وی تاکید کرد: متاسفانه کسی جرات نفد این آثار را در کشور ندارد و آن هم به این دلیل است که حمایتهای دولتی بیش از حد در این ادبیات غالب است و می توان گفت حمایتهای بدون کار کارشناسی مخل این ادبیات در کشور شده است. نجفی با اشاره به اینکه ژانر جنگ یکی از ژانرهای جذاب در دنیاست افزود: اگر اجازه انتشار کتابهای نقادانه در این زمینه داده شود که نگاه متفاوتی به جنگ داشته باشد این بی اعتمادی مردم نسبت به کتابهای سفارشی کاهش می یابد. وی ادامه داد: درست است که در ابتدا نیاز به ادبیاتی داشتیم که شعاری و تبلیغی یا حتی تهییج کننده باشد اما هم اکنون در جایگاهی هستیم که به جای تبلیغ باید نقد هم کنیم در صورتی که همیشه کتابهای نقادانه در جنگ با بی مهری روبرو شده است. این مترجم اضافه کرد: مدیران دفاع مقدس اجرایی هستند و متخصص در زمینه ادبیات داستانی نیستند حال آنها باید اجازه دهند کسانی در این میدان حاضر شوند که بتوان جنگ را برای نسلهای بعد ی زنده نگه دارند. وی همچنین درباره موضوعات کتابهای جنگ گفت: بیشتر کتابهای ما خاطره‌نگاری هستند چون ما نویسنده در جنگ نداشتیم و افراد حاضر در صحنه نبودند پس نمی توانند رمانهای قوی در این زمینه خلق کنند. نجفی به آماری که در یک سیمنار اعلام شد اشاره کرد و گفت: براساس آن آمار تا سال 72 میانگین سنی نویسندگان دفاع‌ مقدس حدود 26 سال بوده است که این موضوع ضعف آثار را نشان می دهد. وی از مسئولان فرهنگی خواست کتابهایی که در موضوع جنگ نقادانه وارد می شوند را مورد بی مهری قرار ندهند و سعی کند جنگ را از همه زوایای آن به نسل فردا نشان دهد تا باورپذیر باشد.