جدال با گاوهای وحشی

اگر نگاهی به تاریچه گاوسواری بیندازیم کاملا مشخص است که باید اسپانیایی‌ها را صاحبان اصلی این ورزش (البته اگر بتوان آن را یک ورزش نامید!) بدانیم. در سال‌های میانی قرن هفدهم که اسپانیا یکی از ابرقدرت‌های جهان بود و بر بیشتر نواحی شرق و جنوب‌شرق آمریکای شمالی حکومت می‌کرد، گاوچران‌های آمریکایی از طریق اسپانیایی‌ها با گاوسواری آشنا شدند. در آن زمان، مسابقات محلی بسیاری بین گاوچران‌های آمریکایی برگزار می‌شد تا بهترین گاوچران‌ در گاوسواری انتخاب شود؛ در پایان مسابقه هم گاوچران‌ها مهارت خود را در انداختن ریسمان به دور گردن گاوهای وحشی به نمایش می‌‌گذاشتند. این مسابقات محلی، ریشه اصلی مسابقات حرفه‌ای گاوسواری است که در حال حاضر در بیشتر کشورها به خصوص در آمریکا برگزار و به نام پی‌بی‌آر شناخته می‌شود. جالب است بدانید از گذشته تاکنون همیشه نمایش سوارکاری و مسابقات گاوسواری از مهیج‌ترین و محبوب‌ترین مسابقات برگزار شده در ایالات مختلف آمریکا و کشورهای اروپای غربی بوده و تماشای مسابقاتی چون فوتبال و اتومبیل‌رانی تنها چنددهه است که توانسته باعث کاهش محبوبیت این مسابقات محلی شود. البته در قرن هفدهم در مکزیک هم مسابقات مشابهی برگزار می‌شد که بسیار وحشیانه بود: شرکت‌کنندگان در این مسابقه (موسوم به چاره‌آدا) تا زمانی که گاو وحشی نفس‌بریده و بی‌‌جان روی زمین بیفتد به مسابقه ادامه می‌دادند و مرگ گاو به معنای پیروزی آنها بود! گروهی از گاوچرانان آمریکایی هم از این روش پیروی کرده، مسابقات وحشیانه گاوسواری در نقاط مختلف آمریکا برگزار می‌کردند. اما کم‌کم مخالفت عمومی مردم و سیاستمداران باعث شد تعداد مسابقات این‌چنینی کاهش یابد تا جایی که در سال 1891 دولت مرکزی تمام مسابقات گاوسواری با این روش در تگزاس (مهم‌ترین شهر برگزارکننده مسابقات گاوسواری) را ممنوع کرد. این مساله باعث رکود مسابقات گاوسواری شد و این کاهش محبوبیت تا سال‌های پایانی دهه 1920 ادامه داشت. با توجه به تغییرات بنیادی در برگزاری مسابقات و تحولات اجتماعی جامعه آمریکا، باز هم گاوها به این مسابقات بازگشتند و مسابقات گاوسواری با همان شور و حرارت از سر گرفته شد. از اواخر قرن هجدهم که گاوچرانی و مزرعه‌داری در آمریکا با رکود مواجه و استقبال از مسابقات گاوسواری کم شد، مقررات و قوانین مختلفی به این مسابقات اضافه شد تا سر و شکلی استاندارد به آن ببخشد. از سال 1975 با تشکیل اتحادیه گاوچرانان حرفه‌ای، مسابقات گاوسواری رسما به یک ورزش پرطرفدار تبدیل شد تا جایی که در حال حاضر نزدیک دو دهه است تلویزیون‌های مختلف اروپا و آمریکا این مسابقات را به عنوان یک رخداد ورزشی، پوشش خبری و تصویری می‌دهند. سازمان بین‌المللی برگزارکننده مسابقات گاوسواری یا همان پی‌بی‌آر در کلرادوی آمریکا واقع است و قراردادهای پخش تلویزیونی پرسودی با کانال‌های مختلفی چون ورسوس، فاکس، سی‌بی‌اس و ان‌بی‌سی منعقد کرده است. در حال حاضر بیش از 800 گاوچران از کشورهایی چون آمریکا، کانادا، برزیل، استرالیا و مکزیک در این سازمان عضو هستند. در سال 1992، 20گاوچران حرفه‌ای آمریکایی این سازمان را با مبلغی حدود 20هزار دلار تاسیس کردند و در حال حاضر چهار دوره مسابقه گاوسواری زیر نظر پی‌بی‌آر برگزار می‌شود، یعنی 300 مسابقه در سال! جایزه این مسابقات در سال 1994 حدود 250هزار دلار برای نفر برنده بود که در سال 2008 به بیش از 11میلیون دلار رسید. هرچند میزان جایزه تغییر یافت اما قاعده بازی همچنان ثابت است: گاوسوارها باید بتوانند حداقل هشت ثانیه (آنچه به عنوان خطرناک‌ترین هشت ‌ثانیه تمام ورزش‌ها از آن یاد می‌شود!) تعادل خود را روی گاو حفظ کنند و در پایان با احتساب نظرات دو داور درباره عملکرد گاوسواران، نفرات برتر انتخاب می‌شوند. در انتها 15 گاوسوار برتر در یک دوره مسابقه دیگر به نام «شورت گو» شرکت می‌کنند تا نفر برنده اصلی مشخص شود. از سال 2007 مسابقات تیمی گاوسواری هم به این رقابت‌ها اضافه شده که تحت عنوان جام جهانی پی‌بی‌آر برگزار می‌شود. در این مسابقات هر تیم شامل 25گاوسوار حرفه‌ای است و پس از برگزاری مسابقات تیم به تیم، تیم برنده جام قهرمانی را تصاحب می‌کند. قهرمان‌های گاوسوار جالب است بدانید استقبال تماشاگران و همچنین بینندگان تلویزیونی پی‌بی‌آر از سال 2002 تا 2004 بیشتر شده و رشدی 52درصدی داشته است. تنها در سال 2004 حدود 5/16 میلیون نفر مسابقات این رشته را به طور زنده تماشا کردند. در سال 2008 یک رکورد عجیب ثبت شد و بیش از 100میلیون نفر به طور زنده مسابقات گاوسواری را در طول سال و در سراسر دنیا تماشا کردند! مدیر ارشد اجرایی سازمان پی‌بی‌آر هم رندی برنارد است که از سال 1995 این سمت را برعهده گرفته. رناتو نونز، کودی لوسترو، گویلهرمه مارچی، جاستین مک‌براتید، آدریانو مورائس و مایک لی در چندسال اخیر قهرمان مسابقات پی‌بی‌آر شده‌اند. قهرمان مسابقات پی‌بی‌آر بیشتر از کشورهای برزیل، آمریکا یا مکزیک انتخاب می‌شود. آدریانو مورائس برزیلی فعلا بهترین سوارکار تاریخ پی‌بی‌آر است که با سه عنوان قهرمانی بر صدر جدول بهترین‌ها نشسته است. کریس شیورز آمریکایی سوارکار خونسرد و باتجربه‌ای است که سال‌ها در این مسابقات شرکت داشته و با دو عنوان قهرمانی در کنار هموطنش، مک‌براید، در تعقیب سوارکار برتر مسابقات است. بیشتر تماشاگران معتقدند کریس مثل گاوچرانان واقعی قرن 17 و 18 با گاوهای خشمگین تله‌پاتی دارد و به راحتی آنها را رام می‌کند! جاستین مک‌براید یکی از بهترین شرکت‌کنندگان مسابقات پی‌بی‌آر است که تا به حال توانسته دو بار به عنوان قهرمانی برسد و نظر طرفداران را به خود جلب کند. از دیگر قهرمان‌ها گویلهرمه مارچی سوارکار برزیلی است که به خاطر سبک حرکاتش لقب هالیوود را دریافت کرده است. جی‌بی مائونی یکی از جوان‌ترین شرکت‌کنندگان تاریخ مسابقات پی‌بی‌آر است که تا به حال توانسته پیروزی‌های قابل‌توجهی کسب کند. بهتر است بدانید هرکدام از شرکت‌کنندگان که حتی در یک مرحله بتواند مقام قهرمانی را به دست‌آورد، بدون احتساب جوایز جانبی یک میلیون دلار جایزه دریافت می‌کند! از پشت صحنه گاوبازی تا آغاز مسابقه گاوهایی که برای شرکت در این مسابقات انتخاب می‌شوند پیش از برگزاری مسابقه توسط داوران از نظر سلامت و بهداشت کنترل می‌شوند تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود. سپس گاوها به طور تصادفی انتخاب شده در اختیار گاوسوار قرار می‌گیرند تا وارد میدان مسابقه شوند. پس از اینکه گاوسوار به خوبی روی گاو سوار شد و آمادگی خود را اعلام کرد، با علامت شروع داور، دریچه اصلی باز می‌شود و گاو خشمگین در میدان رها می‌‌شود. سوارکار در طول مسابقه تنها می‌تواند با یک دست گاو را بگیرد و دست دیگرش باید آزاد باشد. در صورت مقاومت گاوسوار به مدت 8ثانیه، زنگ داوران به علامت اتمام مسابقه به صدا درمی‌آید. سه دلقک با لباس‌های رنگارنگ هم در میدان حضور دارند تا در صورت نیاز، تمرکز گاو خشمگین را برهم‌زده، به سوی دیگر میدان ببرند تا گاوسوار به راحتی و به سلامت از میدان خارج شود. دو داور پس از تماشای مسابقه به گاوسوار و گاو امتیاز می‌دهند: عددی بین صفر تا صد. امتیاز صفر بسیار متداول است؛ گاوسوارانی که قبل از اتمام زمان مقرر سقوط می‌کنند. امتیاز 75 مختص حرفه‌‌ای‌هاست و امتیاز بالای 80 به ندرت به گاوسواران داده می‌شود.سبک سوارکاری، حفظ تعادل و ریتم سوارکاران نکاتی است که مورد توجه داوران مسابقه قرار می‌گیرد. در مورد گاو هم داوران به قدرت و سرعت حرکت گاو توجه می‌کنند و به تلاش‌هایی که برای رهایی از خود نشان می‌دهد. درمجموع گاوسواری سخت‌تر از اسب‌‌سواری با اسب‌های وحشی است چون گاوهای خشمگین در همین مدت کوتاه ضربات سنگینی به کمر و ستون فقرات گاوسوار وارد می‌کنند و سعی می‌‌کنند با حرکات متناوب گردن و کمر، خود را رها کنند. به همین دلیل گاوسواران ملزم هستند از جلیقه‌های حفاظتی ویژه‌ای استفاده کنند که ضربات گاو را بین قسمت‌های مختلف بدن گاوسوار پخش می‌کند و با کاهش درد حاصل از ضربه، از صدمات جدی نیز جلوگیری می‌کند. طبق قوانین رسمی این‌گونه مسابقات، شرکت‌کنندگان می‌‌توانند از کلاه‌های ایمنی در طول برگزاری مسابقه استفاده کنند ولی معمولا گاوسواران حرفه‌ای، کلاه‌های معروف گاوچرانان را بر سر می‌گذارند؛ درست مثل اجدادشان! مخالفت با گاوسواری از همان سال‌های اولیه برگزاری مسابقات گاوسواری تا کنون، مخالفت‌های بسیاری با انجام این مسابقات صورت گرفته که در طول تاریخ گاه شدت گرفته و گاه به حاشیه رفته است. همه سازمان‌ها و گروه‌های حامی حقوق حیوانات با برگزاری این‌گونه مسابقات مخالفند و آن را بی‌رحمی بشر در حق حیوانات می‌دانند. همچنین آنها با روش‌های خشمگین‌ کردن گاوها پیش از انجام مسابقه مخالفند چون عقیده دارند که این کار، آشکارا باعث آزار حیوانات بی‌‌گناه می‌شود. شوک الکتریکی کوچکی که در زمان شروع مسابقه به بدن حیوان وارد می‌شود تا گاو خشمگین با تمام انرژی وارد میدان شده و با جست‌وخیز گاوسوار را وادار به ترک میدان کند نیز مخالفت‌های زیادی را برانگیخته است. همچنین از نظر روان‌شناسی و جامعه‌شناسی نقدهای بسیاری به برگزاری این مسابقات وارد شده است. کارشناسان مختلف جوامع غربی به خصوص آمریکا، معتقدند ادامه برگزاری مسابقات گاوسواری باعث تحریک جوانان، افزایش خشونت در جامعه و ترویج آزار حیوانات می‌شود و این، اصلا نکته مثبتی به شمار نمی‌آید. صدمات وارده به گاوسواران از نظر صدمات وارده به گاوسواران نیز این‌گونه مسابقات بسیار خطرناکند. در حال حاضر بیش از 50 درصد آسیب‌دیدگی‌ها و تلفات مسابقات سوارکاری سراسر آمریکا در مسابقات پی‌بی‌آر ثبت می‌شود و مسابقات گاوسواری همیشه صحنه آسیب‌‌دیدگی و لطمات جبران‌ناپذیر گاوسواران است. در واقع خشونت ذاتی این ورزش آمریکایی هم به سوارکاران ضربه می‌زند، هم به گاوهای خشمگین و اسیر و هم تماشاگرانی که به طور زنده این مسابقات را تماشا می‌کنند! با هم چند سانحه منجر به مصدومیت سنگین در مسابقات پی‌بی‌آر که در فاصله سال‌های 2004 تا 2010 میلادی ثبت شده است را مرور می‌کنیم. فلج شدن تا آخر عمر سوارکاری 28ساله از آمریکا در یکی از مسابقات گاوسواری سقوط کرد و با صدماتی جدی در ناحیه ستون فقرات مواجه شد. چون وی از هیچ‌گونه لباس محافظتی یا کلاه ایمنی استفاده نکرده بود، مهره پنجم و ششم گردن این سوارکار که 15سال سابقه سوارکاری داشت، نیز به شدت آسیب دید. آنچه تلخی این اتفاق وحشتناک را بیشتر کرد، عدم حضور آمبولانس در هنگام برگزاری مسابقه بود. 45دقیقه طول کشید که آمبولانس و تیم پزشکی وارد میدان شده، مصدوم را به بیمارستان منتقل کنند. سوارکار جوان پس از نه روز بستری‌شدن در بیمارستان متوجه شد از ناحیه کمر فلج شده و تا آخر عمر نمی‌تواند راه برود! از دست دادن حافظه در حادثه‌ای دیگر یک سوارکار 26ساله برزیلی وقتی قصد داشت تعادل خود را روی گاو حفظ کند، به شدت با سر گاو برخورد کرد. خوشبختانه وی از جلیقه حفاظتی استفاده کرده بود و آسیبی جدی در ناحیه گردن و کمر نداشت اما به علت برخورد سنگین سر، سوارکار برزیلی تا یک ماه حافظه خود را از دست داده بود و حتی پدر و مادر خود را نمی‌شناخت که البته بعد از طی مراحل درمانی، توانست سلامتی خود را به طور کامل به دست‌آورد. زندگی نباتی در حادثه‌ای دلخراش یک نوجوان آمریکایی به شدت با دیواره میدان مسابقه برخورد کرد. این سوارکار 14ساله آمریکایی که در مسابقات جانبی گوساله‌سواری پی‌بی‌آر شرکت کرده بود، تنها یک سال سابقه داشت و از هیچ‌گونه لباس یا کلاه ایمنی استفاده نمی‌کرد. برخورد سنگین وی با دیوار میدان، باعث شد به شدت از روی گاو سقوط کرده و به زمین کوبیده شود. وقتی دلقک‌ها توانستند گوساله زخمی و خشمگین را از محل حادثه دور کنند، نوجوان سوارکار در اثر ضربه کاملا بی‌هوش شده بود. به دلیل آسیب جدی مغزی این نوجوان، پزشکان نمی‌توانستند نظر قطعی درباره وضعیت وی بدهند. بالاخره پس از یک ماه کما و زندگی نباتی، این نوجوان توانست به زندگی بازگردد و پس از شش ماه مراقبت ویژه دوباره سلامتی خود را بازیابد. خونریزی مغزی مایک لی که یکی از قهرمانان نامدار مسابقات پی‌‌بی‌آر است، در سال 2003 با یک کابوس واقعی مواجه شد: در یکی از مسابقات مقدماتی در ثانیه ششم مسابقه، گاو خشمگین در حرکتی ناگهانی وی را به آسمان پرتاب کرد و «لی» که در آن زمان تنها 20سال سن داشت، زیر دست‌و‌پای حیوان خشمگین افتاد. دلقک‌ها تلاش بسیاری کردند که وی را نجات دهند، ولی حیوان به سرعت تغییر جهت می‌داد ودوباره به سراغ سوارکار خود می‌رفت. بالاخره مسؤولان مسابقه گاو خشمگین را بی‌هوش کردند و مایک را نجات دادند. مایک، دچار خونریزی مغزی شد و به سرعت به بیمارستان منتقل شد. وی یک هفته در کما بود، ولی بالاخره توانست هوشیاری خود را به دست ‌آورد. مایک پس از پشت سرگذاشتن سه عمل جراحی سنگین و هفت ماه بستری‌شدن در بیمارستان توانست دوباره به میدان مسابقه بازگردد.