مشايی: ايران و "تشيع " بدهکار فردوسی

فارس: اسفنديار رحيم‌ مشايي گفت: ايران و تشيع به فردوسي بدهكار است. اين موضوع جاي بحث دارد حتي جاي پژوهش‌هاي بسيار را مي‌طلبد. اسفنديار رحيم‌مشايي در هفتمين اجلاس بين‌‌المللي استادان زبان و ادبيات فارسي درباره زبان و ادبيات فارسي گفت: زبان مظهر دو امر مهم است نخست مظهر موسيقي، آوا و آهنگ و ديگري مظهر پيام و محتوا و نگاه و انديشه است. به گفته مشايي زبان مظهر وجود است بخش مهمي از جلوه حق‌تعالي هم از باب صدا، آوا و هم از باب پيام و صلح. هر دو مظهر وجود است يعني به واسطه زبان خداوند امكان تجلي پيدا مي‌كند براي بندگان و انسانها. چرا كه زبان دريچه، پنجره و مسير است. * عالم نوري بر مبناي معرفت اسلامي است مشايي در ادامه سخنان خود با اشاره به معرفت اسلامي عنوان كرد: عالم نوري بر مبناي معرفت اسلامي است و ايرانيان نيز پيش از اسلام با اين نوع نگاه به جهان آشنا بودند و در تحليل جامعه‌اي كه در جهان ارائه مي‌دهند به ظرفيت‌هاي مختلف براي بروز جلوه‌هاي وجود مطلق لايتناهي مي‌پردازد كه زبان يكي از آنهاست. رحيم مشايي تصريح كرد: زبان از ضروريات زندگي است. اگر چه حيوانات هم زبان دارند اما زبان براي سطح متعالي انسان نيازمند برخورداري از سطح بالاتر است. وي ادامه داد: زندگي انسان قابل قياس با زندگي غيرانساني نيست اين امر هم از نظر سطح و وسعت و كيفيت مديون زبان است. چرا كه زبان فرصت مي‌دهد به تحقق زندگي انساني. اين معنا اگر در بعد انرژي كه در آهنگ وجود دارد مورد توجه و قابل دريافت نباشد در بخش پيام كاملا معنا دارد. مشايي خاطرنشان كرد: زبان تنها وسيله و رابطه آحاد انسانها براي رفع نيازهاي روزمره نيست. بلكه اين نياز اوليه است كه زبان را تأمين مي‌كند. مشايي در ادامه سخنان خود با اشاره به پژوهشگران گفت: پژوهشگران مي‌دانند كه همه علوم وامدار زبان هستند زيرا همه دستاوردهاي بشري محتاج زبان است. براي بودن، آمدن، تولد يافتن و هم براي بقا و دوام محتاج زبان است. وي در ادامه سخنان خود بيان كرد: حقيقت زندگي انسان در نوع دريافت و فهم و معرفت هستي در شرف روي دادن است. ميزان تسلط بشر بر طبيعت در سطوح پايين‌تر قرار دارد چرا كه آنها از پس رهيافت‌ها و دريافت‌هاي بالاتر شكل مي‌گيرد. مشايي با اشاره به زبان گفت: زبان تعيين كننده سطح زندگي است همين طور شكل‌دهنده سطح زندگي و اگر قرار است زندگي انساني را بالاترين سطح بدانيم بايد به اهميت زبان توجه كنيم. وي در ادامه سخنان خود افزود: زبان در ارتقاء سطح زندگي انساني اثربخش است هم از جهت بنيان‌هاي مبتني بر استعداد كه به ارضاء عقل مي‌انجامد و انسان را در شناخت مقصد استوار كرده و به او انگيزه داده و اميدوار مي‌كند و فرصت دستيابي به دستاوردهاي بزرگتر را فراهم مي‌كند و هم در كشاكش نبرد فكري در دعواي بين حق و باطل سياهي و روشني او را لطيف مي‌كند. مشايي ادامه داد: همچنان كه زبان به زندگي غنا مي‌بخشد زندگي هم به زبان غنا مي‌بخشد. هم اينك توانسته زبان نيازهاي جديد را ثبت و اهدا كند تا فرصت يك ارتقا جديد شكل گيرد. * اعراب با ورود اسلام به ايران عربيت را نيز وارد كردند به گفته وي ايران ساليان سال تحت حكومت سلجوقيان بوده است كه زبان آنان فارسي نبود و بر اين اساس تسلط سلجوقيان در اين سرزمين مي‌توانست به پايان تاريخي يك ايران منجر شود اما بايد چه كسي توانسته تاريخ ايران را استمرار بخشد. چرا كه ممكن است فردي از اسلام به عنوان قدرت مكتب اهل بيت (ع) ياد كند. اين امر صحيح است اما از كدام زاويه بدست كدام ابزار و وسيله؟ استواري آن انديشه به استواري زبان بستگي دارد. مشايي با اشاره به ورود اعراب گفت: با ورود اعراب به ايران اسلام هم آمد اما همراه با اسلام عربيت هم آورده شد. در آن روزگار چاره‌اي هم نبود اما امروز مي‌بينيم كه هويت آن جوامع تغيير پيدا كرده است چون زبان عربي را پذيرفته به عربي نوشته و سخن گفته‌اند. بر اين اساس زبان خودشان از بين رفت. اما اگر امروز ايراني هست به بركت زبان فارسي است و عجيب اينكه اين امر تضادي با هم ندارد و زبان فارسي توانست واژگان عربي را به استخدام درآورد. وي با اشاره به اينكه زبان فارسي ايران را پايدار نگه داشته است اضافه كرد: اين ادعا وجود دارد ايرانيان اعتقاد دارند به اين امر. به دليل پيروي از مكتب اهل بيت محكم‌ترين دريافت انساني را دارند. همان كه امام (ره) از آن به عنوان اسلام ناب ياد مي‌كند. * ايران و تشيع به فردوسي بدهكار است وي تصريح كرد: ايران و تشيع به فردوسي بدهكار است. اين موضوع جاي بحث دارد حتي جاي پژوهش‌هاي بسيار را مي‌طلبد چرا كه سهم ايرانيان در پاسداشت دريافت‌هاي حقيقي خردمندانه از اسلام بسيار بالا است و روحيه عدالت‌طلبي مبارزه در ايران بسيار بالاست و تمام اين مسائل از مسير زبان محقق شده است. * مهمترين تفكرات فلسفي اسلامي توسط ايرانيان عرضه شده است رحيم مشايي يادآور شد: براي اقامه عدالت كه فلسفه ارسال رسل است روح حماسه در جامعه لازم است. زبان فارسي توانست انديشه‌هاي بلند فلسفي اسلام را قابل قبول و پذيرش جلوه دهد چرا كه در يك تعامل فرهنگي احساس نياز بود كه زبان فارسي به دلايل تاريخي از نظر رشد و توسعه و قدرت پاسخگويي به نيازها به دليل ضعف به ناچار از واژگان عربي بهره برد. اين تأثير اسلام بر زبان فارسي است اما مهمترين تفكرات فلسفي اسلامي توسط ايرانيان عرضه شده است. مهمترين نگاه هاي جهان‌بينانه توسط ايرانيان مصرف شده است. چرا كه ايرانيان نه فقط در زبان بلكه در دوام و قوام زبان عربي هم سهم غيرقابل انكاري را دارند. اسفنديار رحيم مشايي در ادامه يادآور شد: زبان فارسي در حدود هزار سال در بسياري از ملتها رشد دارد و بخش مهمي از تاريخ ملت‌هاي متفاوت را شكل داده است. يعني انديشه‌هاي ملت با زبان فارسي ثبت شده‌اند و آن ملتها براي رفاه از ميراث خود مكلفند زبان فارسي را شناخته و حفظ كنند. * احيا و گسترش زبان فارسي يك تكليف بزرگ بين‌المللي است وي در ادامه افزود: احيا و گسترش زبان فارسي يك تكليف بزرگ بين‌المللي است اين امر نه تنها براي ايرانيان بلكه براي برادران تاجيك و افغان ما نيز بايد مهم باشد و همه كشورهاي فارسي زبان و همه ملت‌هاي غيرفارسي مكلفند در جهت احياي زبان فارسي همت كنند. چراكه ميراث گرانسنگ زبان فارسي به نسبت كل ميراث جهاني يك سهم بزرگ است و امروز سه هويت جمعي جهاني در حال شكل‌گيري است بايد به اين امر اهميت داده شود. امروز جامعه جهاني بايد به زبان فارسي بيشتر توجه كند. مشايي در ادامه درباره زبان فارسي و رسميت بخشيدن آن عنوان كرد: زبان فارسي بايد در كنار ديگر زبانها در سازمان ملل به عنوان زبان رسمي شمرده شود. * سه كشور فارسي‌زبان فرهنگستان مشترك زبان فارسي تشكيل دهند وي با اشاره به يك پيشنهاد ادامه داد: بايد فرهنگستان مشتركي از زبان و ادبيات فارسي حداقل ميان سه كشور ايران، تاجيكستان و افغانستان تشديد شود. مشايي در خاتمه گفت: لهجه‌هاي مختلف زبان فارسي اگرچه بر زيبايي‌هاي زبان افزوده است اما اگر با برنامه ريزي به اين موضوع توجه نشود مانعي بر سر راه توسعه زبان فارسي خواهد بود.