ترامپ جدید با آپدیت توسعه‌طلبی
رویکرد ترامپ در قبال کانال پاناما و کانادا از یک منطق مشابه پیروی می‌کند: احساس مالکیت و دخالت در امور کشورهای مستقل و نشان‌دهنده یک سیاست خارجی مبتنی بر تسلط و توسعه‌طلبی است.
در پی اظهارات تهدیدآمیز اخیر دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا علیه کانال پاناما و اشاره به سیطره احتمالی ایالات متحده بر این آبراه استراتژیک، شهروندان پانامایی با برگزاری تظاهرات اعتراضی، خشم خود را نسبت به این سخنان ابراز کردند. در جریان این تجمع، معترضان با حمل پلاکاردهایی حاوی شعارهایی علیه سیاست‌های مداخله‌جویانه آمریکا، اقدام به آتش زدن پرچم آمریکا و تصاویر ترامپ کردند. این حرکت نمادین، واکنشی به تهدیدات ترامپ علیه حاکمیت ملی پاناما و تلاش او برای زیر سوال بردن استقلال این کشور است. کانال پاناما که یکی از مهم‌ترین مسیرهای دریایی جهان محسوب میشود، از دیرباز مورد توجه ایالات متحده بوده است. بااین‌حال، از زمان واگذاری مدیریت کامل آن به پاناما در سال 1999، این کشور کنترل کامل بر این آبراه را در دست داشته است. اظهارات اخیر ترامپ، نگرانی‌هایی را درباره بازگشت مداخلات آمریکایی در امور داخلی پاناما به وجود آورده و سبب افزایش تنش میان دو کشور شده است. مقامات رسمی پاناما هنوز واکنشی رسمی به این اعتراضات نشان نداده‌اند؛ اما این رویداد بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشته است. گزارش‌ها حاکی از آن است که این اعتراضات بدون خشونت پایان یافته؛ اما احساسات ضدآمریکایی در پاناما رو به افزایش است. تحلیلگران معتقدند چنین موضع‌گیری‌هایی می‌تواند به روابط دیپلماتیک میان دو کشور آسیب وارد کند.
پیوند اعتراضات پاناما با اظهارات ترامپ درباره کانادا
رویکرد ترامپ در قبال کانال پاناما و کانادا از یک منطق مشابه پیروی می‌کند: احساس مالکیت و دخالت در امور کشورهای مستقل. تهدید به سیطره بر کانال پاناما که یک آبراه حیاتی برای تجارت جهانی است، نشان‌دهنده تمایل او به تقویت نفوذ آمریکا در نقاط استراتژیک جهان است. از سوی دیگر، اظهارات وی درباره الحاق کانادا به ایالات متحده، نگرانی‌هایی جدی در مورد نقض حاکمیت ملی و بی‌احترامی به استقلال کشورهای همسایه ایجاد کرده است. این رفتار ترامپ نشان‌دهنده یک سیاست خارجی مبتنی بر تسلط و توسعه‌طلبی است که نه‌تنها کشورهای کوچک‌تر مانند پاناما، بلکه متحدان سنتی آمریکا مانند کانادا را نیز هدف قرار می‌دهد.
نگرانی‌های منطقه‌ای از سیاست‌های ترامپ
اظهارات ترامپ در مورد کانادا که به‌وضوح در تضاد با هویت ملی و حاکمیت این کشور است، واکنش‌های شدید سیاسی و اجتماعی در هر دو سوی مرز را برانگیخته است. این در حالی است که در پاناما، تهدید به دخالت در مدیریت کانال این کشور باعث شکل‌گیری اعتراضات مردمی شده است.
در یک نگاه کلان‌تر، این اقدامات به افزایش حس بی‌اعتمادی نسبت به سیاست‌های واشنگتن در کل منطقه منجر شده است. بسیاری از کشورهای آمریکای لاتین و حتی متحدان نزدیک آمریکا در شمال، اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که ترامپ برای تأمین منافع خود از هیچ اقدامی، حتی زیر سوال بردن استقلال سیاسی و اقتصادی آنها دریغ نمی‌کند.
ترامپ جدید با آپدیت توسعه‌طلبی
سیاست‌های توسعه‌طلبانه ترامپ می‌تواند تبعات گسترده‌ای برای جایگاه جهانی آمریکا داشته باشد. افزایش احساسات ضدآمریکایی در کشورهایی مانند پاناما و تضعیف روابط واشنگتن با متحدان قدیمی مانند کانادا، می‌تواند منجر به انزوای بیشتر ایالات متحده در عرصه بین‌المللی شود. از سوی دیگر، این سیاست‌ها به‌طور مستقیم اقتصاد منطقه را تحت تأثیر قرار داده و زمینه‌ساز بی‌ثباتی بیشتر خواهد شد. اعتراضات پاناما و واکنش‌ها به اظهارات ترامپ درباره کانادا، بازتابی از سیاست خارجی جنجالی اوست که بسیاری از کشورها را نسبت به نیات آمریکا دچار تردید کرده است. اگرچه این سیاست‌ها ممکن است در کوتاه‌مدت با هدف جلب توجه داخلی طراحی شده باشند؛ اما در بلندمدت به تضعیف اعتبار جهانی آمریکا و افزایش مقاومت‌های منطقه‌ای منجر خواهند شد.
ترامپ و مالکیت کانادا؟
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور منتخب آمریکا که قرار است بیستم ژانویه (اول بهمن) به کاخ سفید برگردد، در بحبوحه تنش‌ها با کانادا بر سر تهدیدهای تعرفه‌ای خود، بار دیگر بر این کشور احساس مالکیت کرد. ترامپ اخیرا در شبکه اجتماعی خود که «تروث سوشیال» نام دارد، اظهار کرد کانادا می‌تواند به پنجاه‌ویکمین ایالت آمریکا تبدیل شود. وی با اشاره به پرداخت بیش از 100 میلیون دلار یارانه سالانه به کانادا، این اقدام را بی‌معنی دانست و افزود: «بسیاری از کانادایی‌ها می‌خواهند کانادا به پنجاه‌ویکمین ایالت آمریکا تبدیل شود. آنها با این کار در مالیات و حفاظت نظامی صرفه‌جویی خواهند کرد. فکر می‌کنم این یک ایده عالی است. ایالت 51!» این اظهارات پس از تهدید ترامپ به اعمال تعرفه 25 درصدی بر محصولات وارداتی از کانادا و مکزیک مطرح شد؛ اقدامی که به گفته او، به مقابله با قاچاق مواد مخدر و تقویت امنیت مرزی کمک خواهد کرد. این مباحث در حالی صورت می‌گیرد که روابط میان کانادا و آمریکا در هفته‌های اخیر با چالش‌هایی مواجه بوده است. اعمال تعرفه‌های پیشنهادی ترامپ و اظهارات او درباره پیوستن کانادا به آمریکا، واکنش‌های متعددی را در هر دو کشور به دنبال داشته است.
چالش‌های چندگانه تحقق ایده ترامپ
ایده ترامپ مبنی بر الحاق کانادا به ایالات متحده از جنبه‌های مختلف حقوقی، سیاسی، اجتماعی و تاریخی چالش‌های زیادی دارد و تحقق آن بنا به دلایلی که در ادامه خواهد آمد، در عمل بسیار بعید به نظر می‌رسد.
مسائل حقوقی و قانون اساسی
کانادا یک کشور مستقل با نظام پارلمانی است که به ملکه بریتانیا به‌عنوان رئیس کشور وابسته است. هرگونه تغییر در وضعیت کانادا نیازمند تغییرات عمده در قانون اساسی این کشور است که نیاز به تأیید تمام استان‌ها و قلمروهای کانادا دارد. پیوستن یک کشور خارجی به ایالات متحده نیازمند اصلاح قانون اساسی ایالات متحده و تصویب توسط کنگره است که خود فرایندی دشوار و زمان‌بر است.
مخالفت‌های سیاسی و اجتماعی
کانادا دارای هویت ملی و فرهنگی منحصربه‌فردی است که با ایالات متحده تفاوت‌های زیادی دارد. بسیاری از کانادایی‌ها به استقلال و تفاوت خود از آمریکا افتخار می‌کنند. دولت فدرال و مقامات استانی کانادا شدیدا با چنین ایده‌ای مخالف هستند، زیرا آن را نقض حاکمیت ملی خود می‌دانند. در واکنش به این اظهارات، «داگ فورد» رئیس دولت انتاریو تأکید کرد: «ما هرگز پنجاه‌ویکمین ایالت آمریکا نخواهیم بود. ما کانادایی هستیم و به کانادایی بودنمان افتخار می‌کنیم و همیشه برای آن خواهیم جنگید.» سیستم‌های سیاسی کانادا (نظام پارلمانی) و آمریکا (جمهوری فدرال) به شدت متفاوت هستند و ادغام این دو سیستم می‌تواند مشکلاتی جدی ایجاد کند.
پیامدهای اقتصادی
اگرچه اقتصادهای کانادا و آمریکا به شدت به یکدیگر وابسته هستند، ادغام کامل آنها می‌تواند باعث بی‌ثباتی اقتصادی شود. تفاوت‌های قابل توجه در سیاست‌های اقتصادی، مالیاتی و رفاهی میان این دو کشور از موانع اصلی هستند. کانادا دارای سیاست‌های اجتماعی و رفاهی گسترده‌ای است که با سیستم آمریکا همخوانی ندارد. ادغام این سیاست‌ها با آمریکا برای هر دو کشور هزینه‌بر خواهد بود.
مقاومت‌های بین‌المللی
کانادا به‌عنوان یکی از کشورهای مشترک‌المنافع بریتانیا، همچنان روابط نزدیک با این کشور دارد. هرگونه اقدامی که حاکمیت کانادا را تضعیف کند، با مخالفت لندن مواجه خواهد شد.چنین اقدامی ممکن است از سوی سایر کشورهای جهان به‌عنوان اقدامی امپریالیستی تلقی شود که منجر به تنش‌های دیپلماتیک خواهد شد.
پیشینه تاریخی
کانادا در طول تاریخ همواره تلاش کرده استقلال خود از ایالات متحده را حفظ کند. تلاش‌های پیشین برای الحاق بخش‌هایی از کانادا به آمریکا از جمله در جریان جنگ‌های قرن 18 و 19 با شکست مواجه شده‌اند. کانادایی‌ها خود را از نظر فرهنگی متفاوت از آمریکایی‌ها می‌دانند. ارزش‌های اجتماعی، دیدگاه‌ها نسبت به سیاست و سبک زندگی در این دو کشور تفاوت‌های زیادی دارد.
تبعات ایده تنش‌زای الحاق
اظهارات ترامپ درباره الحاق کانادا به آمریکا تبعات متعددی برای کاخ سفید و ایالات متحده به همراه خواهد داشت. در عرصه داخلی، این ایده می‌تواند شکاف‌های سیاسی میان دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان را عمیق‌تر کند و مخالفت‌های گسترده‌ای از سوی شهروندان و قانون‌گذاران برانگیزد. بسیاری از آمریکایی‌ها این اقدام را ناقض اصول حاکمیت ملی کشورها می‌دانند و نگران پیامدهای مالیاتی و تغییرات در ترکیب سیاسی و فرهنگی آمریکا خواهند بود. در بعد بین‌المللی، چنین اظهاراتی روابط آمریکا با کانادا را تیره‌تر می‌کند و حتی می‌تواند باعث ایجاد تنش‌های دیپلماتیک شود. کانادا این ایده را به‌عنوان تهدیدی برای استقلال ملی خود تلقی خواهد کرد و ممکن است در سیاست‌های خارجی خود به دنبال کاهش وابستگی به آمریکا برآید.
از منظر اقتصادی، چنین الحاقی هزینه‌های سنگینی برای آمریکا خواهد داشت. تفاوت‌های گسترده در نظام‌های اقتصادی، مالیاتی و اجتماعی میان این دو کشور، مدیریت آنها را چالش‌برانگیز می‌کند. همچنین واکنش بازارهای مالی و سرمایه‌گذاران می‌تواند بی‌ثباتی اقتصادی به همراه داشته باشد.
این اظهارات می‌تواند وجهه جهانی آمریکا را نیز بیش از پیش خدشه‌دار و آن را به‌عنوان یک قدرت امپریالیستی معرفی کند. کشورهایی که درگیر همکاری‌های نزدیک با کانادا هستند، ممکن است در واکنش به این موضوع، مواضع سخت‌تری در برابر آمریکا اتخاذ کنند و نفوذ آن را در صحنه بین‌المللی محدود سازند. در مجموع، رویکرد ترامپ در قبال همسایه شمالی، پیامدهای منفی زیادی در حوزه سیاسی، اقتصادی و بین‌المللی برای دولت او و آمریکا به دنبال دارد که از نگاه ناظران می‌توان این ایده رئیس‌جمهور منتخب را بیشتر به‌عنوان یک حرکت نمادین و سخنرانی جنجالی برای جلب توجه عمومی و نه یک برنامه عملی ارزیابی کرد.
بنابراین با توجه به موانع حقوقی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی، تحقق ایده ترامپ درباره الحاق کانادا به آمریکا تقریبا غیرممکن است. ضمن اینکه، حاکمیت ملی کانادا و حمایت گسترده مردم این کشور از استقلال، سد اصلی در برابر هرگونه تلاشی برای تحقق چنین ایده‌ای خواهد بود.
البته این درس بزرگی برای کانادا به‌عنوان کشوری که در مسائل بین‌المللی همواره دنباله‌رو آمریکا بوده است، تلقی میشود و مقام‌های اتاوا باید به این درک برسند که سران کاخ سفید برای دستیابی به منافع خود حتی به نزدیک‌ترین متحدان خود نیز رحم نخواهند کرد.
منبع: صبح نو