الجولانی مهره سوخته قدرت‌های بزرگ خارجی در سوریه می‌شود؟
الجولانی با سابقه طولانی عضویت در گروه‌های تروریستی-تکفیری و به عنوان کسی که از دل القاعده بیرون آمده و اکنون می‌خواهد خودش را رهبر سیاسی سوریه معرفی کند، با توجه به نقش‌آفرینی قدرت‌های بزرگ خارجی در سوریه، سرنوشت نامعلومی دارد.
با توجه به تحولاتِ در حال وقوع منطقه و به ویژه حوادثی که سوریه خیلی سریع از یک هفته گذشته تاکنون شاهد آن بود، نام «ابومحمد الجولانی» بار دیگر بر سر زبان‌ها افتاده است؛ کسی که سرکردگی گروه تروریستی- تکفیری هیئت تحریرالشام را در حمله به مناطق شمال سوریه بر عهده داشت.
چالش ادامه‌دار رویکرد تکفیری و قدرت‌طلبی الجولانی در سوریه
وبسایت لبنانی النشره در یادداشت کوتاهی به بررسی سرنوشت الجولانی در سوریه پرداخته و نوشت، ابو محمد الجولانی که از دل گروه تروریستی- تکفیری القاعده بیرون آمده، امروز در سوریه به عنوان فردی معرفی می‌شود که در مرحله بعدی می‌تواند رهبر سیاسی این کشور باشد. به همین دلیل تمرکز بسیاری از مردم منطقه و حتی جهان معطوف به گذشته الجولانی بوده و در حالی که او سعی دارد با حضور در تجمعات مردمی و مراکز تاریخی سوریه، مردم را به آینده‌ای با رفاه و آزاد، نوید دهد، اما هنوز بسیاری اطمینان ندارند که الجولانی به مسیر گذشته خود و تفکرات تکفیری- تروریستی برنگردد.
برای اینکه تا حد کمی با گذشته الجولانی و رویکرد او آشنا شویم، می‌توان به آغاز اختلافات میان وی با «ابوبکر البغدادی» سرکرده پیشین داعش در آوریل سال 2013 اشاره کنیم؛ جایی که الجولانی همواره سودای رهبری داشت و نمی‌خواست تحت فرمان کسی باشد.
ابومحمد الجولانی با نام اصلی «احمد حسین الشرع» در دهه 1980 در سوریه به دنیا آمد و از همان ابتدای جوانی در گروه‌های تروریستی و در رأس آن القاعده در عراق فعالیت می‌کرد. او ارتباط نزدیکی با «ابومصعب الزرقاوی» سرکرده القاعده در عراق داشت.
الجولانی در سال 2003 همزمان با حمله آمریکا به عراق و اشغال نظامی این کشور به عراق رفت و در صفوف القاعده حضور داشت و به‌سرعت توانست در این گروه جایگاه بالایی به دست بیاورد و همان‌طور که گفتیم از نزدیکان سرکرده القاعده در عراق شد.
در سال 2011 همزمان با آغاز بحران تروریسم در سوریه، الجولانی به این کشور برگشت و در سال 2012 جبهه النصره را که شاخه‌ای از القاعده بود، در سوریه تأسیس کرد. گروه تکفیری ـ تروریستی جبهه النصره از برجسته‌ترین گروه‌های تروریستی در جنگ علیه مردم و دولت سوریه بود و جنایات زیادی انجام داد. سازمان‌های حقوق‌بشری و کمیسیون تحقیق سازمان ملل متحد در سوریه جبهه النصره را که اکنون با عنوان هیئت تحریر الشام شناخته می‌شود به نقض حقوق بشر از جمله شکنجه، خشونت و آزار جنسی و آدم‌ربایی متهم کرده و گزارش‌هایی دراین‌باره ارائه داده‌اند.
سناریو اختلاف داخلی میان سران گروه‌های مسلط بر سوریه با الجولانی
الجولانی در جولای 2016 بدون اشاره به جزئیات مواضع خود در این دوره، از قطع ارتباط با القاعده و تشکیل یک گروه جدید به نام «جبهه فتح الشام» خبر داد. سپس جبهه فتح الشام به هیئت تحریرالشام تغییر نام داد و تلاش کرد دیگر گروه‌های مسلح مخالف دولت سوریه را با خود همراه کند.
سرکردگان و اعضای القاعده و داعش همواره به رفتارهای الجولانی و قدرت طلبی او انتقاد داشته‌اند و حتی در میان گروه‌های مسلح مخالفی که در دوره کنونی با هیئت تحریرالشام برای سقوط دولت سوریه همراه شدند و بر این کشور مسلط گشته‌اند هم، بسیاری وجود دارند که مخالف رویکرد الجولانی هستند و با قدرت طلبی او مشکل دارند.
روز گذشته الجولانی ادعا کرد که قصد دارد همه گروه‌های مسلح در سوریه را منحل کند و نهاد جدیدی برای اداره کشور تشکیل دهد و سلاح تنها در دست دولت خواهد بود. او همچنین گفت که از این پس سربازی اجباری در سوریه وجود نخواهد داشت و حقوق‌ها هم تا 400 درصد افزایش پیدا می‌کند. مشخصا الجولانی با این وعده‌ها به دنبال جلب افکار عمومی مردم سوریه است، اما اینکه تا چه اندازه به وعده‌های خود پایبند خواهد بود باید منتظر باشیم.
الجولانی مهره سوخته قدرت‌های بزرگ خارجی در سوریه می‌شود؟
در این میان، ناظران امور معتقدند، اگر الجولانی واقعا بخواهد هیئت تحریرالشام را هم منحل کند، سوالاتی درباره سرنوشت او مطرح می‌شود؛ به ویژه اینکه الجولانی برای رسیدن به قدرت تلاش زیادی کرد و رویکرد قبلی او در دو دهه گذشته هم نشان می‌دهد حاضر نیست قدرت را با کسی تقسیم کند. بنابراین احتمال وقوع اختلاف میان او با سران سایر گروه‌های مسلح در مرحله نزدیک، می‌تواند امری اجتناب ناپذیر باشد.
نکته دیگر این است که سازمان‌های تروریستی مانند داعش یا هیئت تحریرالشام همواره توسط گروه بزرگی از سازمان‌های اطلاعاتی قدرت‌های بزرگ جهان حمایت می‌شوند و بدون حمایت آنها نمی‌توانند به قدرت برسند. اما بعد از اینکه سازمان‌های اطلاعاتی مذکور به هدف خود در استفاده از این گروه‌های تروریستی رسیدند، شروع به کنار گذاشتن سرکردگان این گروه‌ها می‌کنند؛ به ویژه آن‌هایی که حضورشان ممکن است مانع سرمایه‌گذاری سیاسی قدرت‌های بزرگ شود.
بر همین اساس، بعید نیست که قدرت‌های بزرگ حامی مخالفان دولت قبلی سوریه، بعد از رسیدن به اهداف مورد نظر خود بخواهند الجولانی را مانند یک مهره سوخته کنار بزنند./تسنیم