راز بلوای شام / علل پیشروی سریع تروریست ها چیست؟

عفونتی کــه درمــان نشــود، روزی دوباره عود خواهــد کرد و آســیب خــود را خواهــد زد.ایــن حکایت تروریستهایی است که تحت نام شیک "معارضه" ۴ سال و ۸ ماه است که در ادلب جمع شده و حاال دوباره چرک این عفونت تا حماه رســیده اســت. وضعیت روی زمین هم بســیار وخیم است. احتماال به زودی جبهه درعا هم روشن خواهد شد. پس از آن جنگ هســتههای مخفی در دمشــق و نقاط دیگر برای فتح شهری شروع میشود و بحرانی بسیار عمیق پیشروی ما خواهد بود.اماداســتان ادلب از کجا شــروع شــد؟از سال ۲۰۱۷ که میان ایران، ترکیه و روســیه به عنوان کشــورهای ضامن فرمت آستانه، ۴ منطقه امن بدون درگیری در سوریه تشکیل شد.در سال ۲۰۱۸ با کمک مقاومت، ارتش سوریه ۳ منطقه را تحت کنترل خود در آورد اما منطقه چهارم در شمال غرب مشتمل بر بخشهایی از استانهای ادلب، الذقیه، حماه و حلب، وفق توافق آتشبس مارس ۲۰۲۰ در دست معارضه باقی ماند.از آن زمان بدین سو، نظر مقاومت بر فراگیری یک صلح ملی در سوریه به همراه حفظ فشار نظامی بر تروریستها بود.اما با گذشت زمان، حاکمیت و به خصوص ارتش سوریه تقابل خود را نســبت به این موضوع از دســت داد.برای خود دلیل هم داشتند: .۱ ارتش ۹ سال در داخل با انواع و اقسام گروههای معارض درگیر شــده و اســتعداد آن بســیار تحلیل رفته امــا همزمان تهدیدات نظامی کالســیک )رژیــم + ایاالت متحده( بســیار معتبر است. .۲ اقتصاد سوریه طی یک دهه جنگ بسیار ضعیف شده و نظام تحریمهای سزار نیز ضربه سنگینی بر توانمندیهای معروف آن زده است. جنگ و جنگیدن پول میخواهد که نداشتند. .۳ مردم نیازمند ریکاوری روانی هستند. در مسیر پیگیری جدیتر رویکرد بازیابی اقتصادی سوریه از ســوی دولت، به مرور زمان مالحظاتی درباره حضور نظامی نیروهــای ایرانــی شــکل گرفت.فروکشکــردن تــب و تاب عملیاتهای نظامی در سوریه از سوی اتاق عملیات مشترک محور، طبعا منجر به کاهش کمیت و کیفیت نیروها میگردید. قصه پرغصه شب عملیات ردعالعدوان آنچه در ۱۰ روز گذشــته در ســوریه رخ داده به انــدازه بحران ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۳ پیچیده و به میزان جنگ ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ جدی و حیاتی اســت طرف مقابل با ســح غربــی، آموزش اوکراینی، اطالعات ترکیهای، جنگ شناختی اماراتی و پول گروه قدرتمندی از کشورها به صف شده تا اینبار کار را برای دولت اسد تمام کند. سقوط پیدرپی شــهرها در عرض ۱۰ روز هم نشــان از آن دارد که این هدف چندان دور از دسترس نیســت. به ویژه با ســقوط حماه به عنوان شــهری که دروازه حمص و خط ساحلی ســوریه اســت. جالب اینکه نقاطی در این ۱۰ روزه ســقوط کرده که در کل ۱۰ سال آغازین جنگ ســقوط نکرده بود.پنجشــنبه شــب نیــز جنگندههــای رژیم صهیونیســتی گذرگاه مرزی ســوریه و لبنان، الشریط، واقع در القصیر را بمباران کردند. این مســئله نشــان میدهد که ً همدســتی کاملی در تهاجم علیه ســوریه وجــود دارد و فعال نقش رژیم صهیونیستی، ممانعت از ورود نیروهای مقاومت به میدان اســت.دیروز جمعه نیز اردوغان نقــاب از نفاق خود برداشــت وگفت:"ما به بشــار اســد فراخــوان داده بودیم که بیایید آینده سوریه را با هم تعیین کنیم متأسفانه در این مورد پاســخ مثبتی دریافت نکردیــم. مخالفین به پیشــروی خود ادامه میدهند، هدف پس از ادلب، حماه و حمص، دمشــق است و امیدوار است این مسیر بدون حادثه ادامه یابد".اما به همان ۱۰ روز گذشته برگردیم.کانال اشاره نوشت:طی چند مرحله و در فاصله زمانیهای متعدد به ارتش سوریه و به طور مشخص صالح عبدا .. و لشکر ۲ و تشکیالت امن عسکری هشدارهای الزم درباره تحرکات معارضه در ادلب داده شده بودااما از آن جا که طی این سال نیز تحرکات و درگیریها ّات رخ داده بود، عادیانگاری شده توجه در خط تماس به کر مطلوب به هشدارها نشد.آخرین هشــدار ثبتشده به طرف سوری ساعت ۱۲ شب قبل از آغاز عملیات ابالغ شده است. از حلب تا خط تماس با معارضه در محور غربی، سه خط تعبیه شده بود و مســئولیت خط اول در دست ارتش بوده است.اما به راحتی و بدون مقاومت خاصی عقب نشستند.هرچند که جمینگ سنگین و ورود گسترده کوادکوپترها در سرعت این پیشــروی موثر بوده اما این اتفاق در محورهــای دیگر هم رخ داده است.فرماندهان محور وقتی چنین رفتاری را از ارتش دیدند، بــه نیروهای فاطمیــون و... دســتور دادنــد که آنها نیز مقاومت نکرده و با ضربآهنگ ارتش، عقب بنشــینند تا جانشان حفظ گردد. جمهوری اسالمی قرار نیست جای دیگران بجنگد یکی از اصــول رفتاری تهــران در حوزه عمل محــور مقاومت اینچنین است:حمایت سرسختانه جمهوری اسالمی زمانی بروز مییابد که نیروهای میزبان خود نیز مقاومت سرسختانه نشان دهندووقتی لشکر ۲ )در معنای اخص( به لطیفترین شکل ممکن خطوط را پشت ســر هم تخلیه میکند، لزومی ندارد که نیروهای مقاومت به جای آنان بجنگند.مردم مناطق اشغالشــده، خود برای حفظ یا بازپسگیری سرزمینهای اشغالشده خود باید شبنخوابی بکشند، خون دل بخورند، زحمت بکشــند؛بار وظایف دیگــران روی دوش تهــران قرار نخواهد گرفت. چه این که طی ۱۳ سال و ۸ ماه و ۲ هفته و ۳ روزی که جنگ داخلی در سوریه آغاز شده، بارها نزد فرماندهان میدانی تجربه شده که وقتی مناطق بازپسگیری شده توسط غیرسوریها به منظور تثبیت به سوریها سپرده میشود، در برخی اوقات بــه راحتی واپــس میدهند.انتظــارات و نگرشمان نســبت به میــدان بایســتی همخوان بــا واقعیــات باشــد.جمهوری اسالمی قرار نیست جای دیگران بجنگد.قرار است دیگران را به حرکت حــق دعوت کرده تا آنها "خودشــان" علیه نظام ظالم اقدام کنند.نــه آن که ما بــه جای آنها مســتقیم اقدام کنیم یا به جای آنها هزینه بدهیم.زمان میبرد؟بله حوصله میخواهد؟بله.صدور انقالب یعنی تولید تحول در قلوب که منجر به عمل خودشان بشود.یعنی یک فرایند، یک پروسه. در گذر زمان و نه در یک مقطع تعریف میشود.طبعا زمانی که جنبشها یا کشــورها در نهایت توان خود به میدان میآیند، تهران نیز در نهایت توان خود به یاری آنها خواهد شــتافت. چه این که وقتی از ایران دعوت به مقابله علیه تروریسم در شام کردند، خواستشــان واقعی بود و تهران نیز پاسخی واقعی داد.موهایی سپید خواهد شد تا مناطق از دست رفته، دوباره باز پس گرفته شــود.اما اینها مهم نیســت.هر سرزمینی که باشد، میتوان دوباره بر آن مسلط شد.مهمتر از زمین، قلوب حوزه نفوذ اســت که نباید در تصرف اغیار قــرار گیرد.زمانی که تحریرالشــام قلوب افراد را در خطوط اول تا ســوم گرفت، خطوط اول تا سوم را هم گرفت. با عینک ۲۰۱۱ نمیتوان تحوالت ۲۰۲۴ را نگریست بیانیههای جوالنی را ببینید.ملت عراق را خطاب میکند و دو کشور را "بلد الشقیقین" مینامد.برای اکراد "الحق الکامل فی العیــش بکرامه و حریــه" قائل اســت.به نیروهای خود دســتور میدهد که مراعات غیرنظامیان را داشته باشند. افرادش در خیابانها به مردم هدیه میدهند.جوالنی هم فهمیده که دعوای اصلی در قلوب مردم است!مهم نیست که حاکم مردم که هست. مهم این است که قلب مردم با که است؟که در حال اول الملک ال یبقی و در حال دوم الملک ال تزول.تروریسم جدید جوالنی، با تزویر آمیخته شده است. ضعف شدید دولت سوریه نیز به یاری معارضه آمده است.تا قبل از سقوط حلب، مردم در ۲۴ ساعت فقط ۲ ساعت برق داشتند.چند روز قبل در جامع الروضه به حلبیها گفتند وضعیت خدمات عمومی در ادلب را ببینید!شما برق ۲۴ ساعته نمیخواهید مگر؟ادلب، الگوی توسعه در فضای پسا اسد معرفی میشود. با عینک ۲۰۱۱ نمیتوان تحوالت ۲۰۲۴ را نگریست که اگر چنین بود، باید گریست!جوالنی خودش اصال بچه فیالت مزه در دمشق است. لهجه شامی را خیلی ســلیستر از خیلیها حرف میزند. استراتژی جدید تیم او در پیشروی این دستاوردها را برای تحریر الشــام به ارمغان آورده است.جنگ ترکیبی، تمرکز بر مدیــا، مدیریت حرفهای صحنــه جنگ و تمرکــز بر نبرد ادراکی است که ردعالعدوان را متمایز از قبل کرده است. کما این که فرمانده میدانیاش، احمــد الداالتی به مردم حلب گفته بود که ما با جنگ به حلب نرسیدیم؛قلوب شما پذیرای مــا بود.همین هــم بود.واقعیت این نبــرد با آن چه که از قبل میدانســتیم، متفاوت است.واقعیت سوریه نیز متفاوت شده است.اوایل ســالهای ۲۰۱۱ به بعد دوران رونق اقتصادی سوریه بود.پول بود.سرمایه بود.نفت بود. امروز چه هست؟ســرهنگ ارتــش با حقــوق ماهی ۵۰ هزار لیر عصرها نگهبان فروشگاه است.آن هم در حالی که حداقل حقوق برای داشتن یک زندگی معمولی در سوریه از ۷.۸ میلیون لیر تازه شــروع میشــود؛ آن هم اگر اجاره خانه نداشته باشی!آن وقت فکر میکنیم و انتظار داریم این ارتشــی برود بجنگد و جلوی یگانهای تا بن دندان مسلح تحریر مقاومــت ورزد؟ ایــن را بگذارید در کنار اســتراتژی تهران که مفید نمیداند که به جای دیگران بجنگد.به هیچ وجه مقصود سخن این نیســت که نباید در منطقه اقدامی کرد!مقصود این است که تصمیمگیریها ساده نیستند. پروندهها چند الیه هســتند.موضوعات سیاست خارجی همیشــه پیچیــده هستند.ســادهانگاری صرفا بــه تحلیل سطحی میانجامد. ۳ سناریوی محتمل برای آینده سوریه اکنون باید دید مسلحین بعد از سیطره احتمالی بر حمص با تصرف غرب آن، قصیر و بسط نفوذ در قلمون به محاصره سواحل سوریه اقدام خواهند کرد و سپس به سمت دمشق میرونــد یا قبــل از آن به ســمت پایتخت حرکــت خواهند کرد.در چنین وضعیتی، بازپسگیری این شهرها در سایه فروپاشــی خطوط دفاعی ارتش سوریه و افتادن تجهیزات گسترده نظامی به دست گروههای مهاجم و کمبود شدید جنگافزار بســیار مشــکل خواهد بــود. کانال نــگاه دیگر نوشت:اینجا سه سناریو محتمل است: نخست حرکت به سمت دمشق و تصرف آن و خروج بشار اسد رئیس جمهور سوریه از کشور.سناریوی دوم کودتای نظامی در دمشق و توقف حمله مخالفان و شکلگیری گفت وگو میان دو طرف. این هم به احتمال زیاد محصول معامله بازیگران خارجی خواهد بود.سناریوی سوم نیز توافق بازیگران منطقهای و بینالمللی برای توقف حمله در دروازههای دمشق و شروع گفت وگوها برای ترســیم آینده سیاسی ســوریه و تشکیل نظامی جدید.

اقتصاد و جنگ در سوریه!

​​​​​​​صابــر گل عنبــری-در ایــن روزهــا پس از حمله گروههای مخالف مســلح در سوریه و ســیطره بــر مناطــق مهمــی در شــمال این کشــور ایــن پرســش کانونــی درباره علت یا علــل این پیشــروی ســریع مطرح شــده اســت. قبال هم تقریبا به علل عمده پرداختهام؛ همچون مشــغولیت متحدان دمشــق از ایــران و حــزبا... بــه جنگ با اســرائیل، و روســیه به جنگ با اوکراین و البته به نوعی نقش و درنگ سوالبرانگیز مسکو در یک هفته اخیر که بمبارانهای دو ســه روز اخیر نیــز نمیتوانــد توجیهگر نظارهگــری آن تــا تصــرف حلــب و حمــاه باشــد. اما علل داخلی چه بســا از اهمیت بیشــتری برخــوردار باشــد؛ مهمتریــن آنهــا وا دادن ارتش ســوریه و فروپاشــی ســریع و دومینــووار خطــوط دفاعــی آن از حلب تــا حمــاه در همان روزهــای اول آغاز حمله اســت که حتی موجب شگفتی خــود مهاجمــان نیز شــد. امــا ایــن اتفاق دو دلیل دارد؛ نخســت خریــد و همکاری برخی افسران ارتش با مخالفان و دیگری بیانگیزگی نیروهای آن که فرار را بر قرار ترجیح دادند. همیــن دو عامل نیز به یک علت بسیار مهم برمیگردد و آن هم بحران اقتصادی کشنده در مناطق تحت کنترل نظام سوریه است. وقتی میانگین دریافتی ماهانه نیروهای ارتــش و کارکنان دولت سوریه حدود ۲۰ دالر است که پول بسته سیگار آنها هم نیست و کفاف مخارج یک روز آنها و خانوادههایشــان را نمیدهد، این وادادنهــا و عقبنشــینیها طبیعی اســت و دیگر نه انگیزهای برای جنگیدن میماند و نه مثل گذشته ایدئولوژی بعث با نبود پول در ســایه فســاد سیستماتیک در نهادهــای حکومتــی رنــگ و حنایــی بــرای آنهــا دارد. البتــه رئیــس جمهور سوریه حدود ۷ دالر افزایش داد اما چیزی نیست.اما در مقابل طرف مقابل به دالیل متعــددی از انگیــزه بیشــتری برخــوردار اســت. عامل اقتصــادی پیشــران مهمی در بــاال بــردن انگیــزه گروههــای مســلح بوده و هســت. در کل وضعیت اقتصادی ساکنان شمال ســوریه و مناطق حکومت ُ خودگردان کــردی بهتــر از مناطق تحت کنترل دولت سوریه بوده و هست.اقتصاد مناطــق تحت کنتــرل مخالفان بــه نوعی تابع اقتصاد ترکیه شده و لیر این کشور در آنها حاکم اســت و دســتمزدها هم غالبا از طرف دولت ترکیه تامین میشــود.هر چند در ایــن مناطق هــم با توجــه به افت مستمر ارزش لیر ترکیه وضعیت اقتصادی چندان خوب نیســت، امــا بســیار بهتر از دمشق و دیگر مناطق تحت کنترل دولت ســوریه اســت. به عنوان مثــال، میانگین دســتمزد ماهانه کارگــران و کارکنان در مناطق تحت کنترل مخالفان حدودا بــه ۱۰۰ دالر میرســد؛ یعنی رقمی برابر حقوق یک افســر ارتش دولت ســوریه. امــا حقــوق برخــی نیروهــا، مدیــران ادارات و نهادهــا در شــمال سوریه )بخش تحت کنترل مخالفان( به ۲۰ تــا ۵۰ دالر هم میرســد. در کنار آن هم ترکیه و شــرکتهایش در سالهای گذشته سرمایهگذاریهای قابل توجهی در زیرســاختهای شــمال سوریه به ویژه مناطق تحت کنترل »ارتش ملی ســوریه« )ارتش آزاد ســابق( داشــته است؛ از جمله در بخش برق و در حالی که این مناطق بــرق دارند، امــا مناطق تحت کنترل نظام سوریه اساسا در تاریکی بوده و برقــی ندارنــد. در برخــی شــهرها مثل حلب قبــل از ســقوط، فقط در شــبانهروز دو ساعت برق داشتند و هم اکنون ترکیه درصــدد تامین بــرق این شــهر راهبردی اســت. کما این کــه خود دمشــق پایتخت این کشور ۳ ســاعت در روز برق دارد. لب کالم این که اقتصاد در کنار عوامل دیگری در امتداد بحران سوریه، نقش کلیدی در پیشرویهای اخیر مخالفان داشته است

خراسان