روابط اصلاح‌طلبان و پزشکیان چگونه خواهد شد؟

گروه سیاست سایت فردا: به تازگی هیئت‌رئیسه جبهه اصلاحات ایران به دیدار مسعود پزشکیان رفته است. بر اساس آنچه جواد امام، سخنگوی این تشکیلات سیاسی گفته است جبهه اصلاحات خطاب به پزشکیان چند محور عمده را مطرح کرده است؛ از جمله آنکه باید همچنان در پی جذب آن بخشی از جامعه بود که تمایل به شرکت در انتخابات نداشتند و نباید از مسئولیت‌های اجتماعی طفره رفت. یکی از محورهای مهم دیگر انتقادهای اعضای جبهه اصلاحات به انتصاب‌های اخیر دولت به ویژه انتصاب استاندارها بوده است. این جمع از اصلاح‌طلبان به گفته جواد امام گرچه از پزشکیان برای انتصاب زنان به برخی مقامات یا انتصاب از اقوام و اهل تسنن تقدیر کرده‌اند اما عدم انتصاب اصلاح‌طلبان به سمت استانداری را مورد نقد قرار داده‌اند. آنها در نهایت به پزشکیان گفته‌اند که به سمت مذاکره محدود با آمریکا در موضوع هسته‌ای برود.

نکاتی که اصلاح‌طلبان در دیدار با پزشکیان مطرح کرده‌اند از چند جهت قابل بررسی است؛ نخست آنکه به نظر می‌رسد هیئت‌رئیسه جبهه اصلاحات به ریاست آذر منصوری که پایگاه حزبی‌اش حزب اتحاد ملت است، به نوعی نماینده طیف جامعه‌گرای اصلاح‌طلبان‌اند. آنها دقیقا موضوعاتی را مورد بحث قرار داده‌اند که بیشتر و بیشتر از سوی حزب اتحاد ملت مطرح می‌شد؛ از جمله اینکه اصلاح‌طلبان بیش از نگاه سیاست‌محور باید بر توسعه سرمایه اجتماعی‌‌شان کار کنند. این بخش از اصلاح‌طلبان باور دارند که باید دولت سراسر اصلاح‌طلب تشکیل می‌شد. آنها حتی پیش از انتخابات صراحتا می‌گفتند که جبهه اصلاحات به هیچ‌وجه زیر بار نامزد ائتلافی نمی‌رود؛ حتی زمانی که علی لاریجانی در انتخابات نامزد شد و هنوز نتیجه صلاحیتش مشخص نبود، آنها گفتند که به هیچ وجه از او حمایت نمی‌کنند و جبهه اصلاحات اعلام کرد که اگر از میان سه نامزد اختصاصی اصلاح‌طلبان یعنی جهانگیری، پزشکیان و آخوندی هر یک تأیید شود، از آنها حمایت می‌کنیم و در غیر این صورت جبهه اصلاحات هیچ نامزدی را مورد حمایت قرار نخواهد داد. این نگاه بعد از پیروزی پزشکیان هم جریان داشت؛ مشخصا آنکه جبهه اصلاحات و به ویژه هیئت‌رئیسه آن از روزهای نخست روی کار آمدن پزشکیان بر او به دلیل ترکیب وزرای پیشنهادی انتقاد کردند. آنها می‌گفتند که در دولت پزشکیان نباید هیچ نیرویی غیراصلاح‌طلب یا دستِ‌کم غیر اعتدالی حضور داشته باشد اما در ادامه مسیر پزشکیان نشان داد که تمایل دارد دولتی مبتنی بر وفاق ملی تشکیل دهد؛ به همین دلیل علاوه بر آنکه در کابینه‌اش وزرایی از میان اصلاح‌طلبان و اعتدالی‌ها قرار داد، تعدادی از وزرا را هم از میان نیروهای اصولگرا انتخاب کرد.

همین رویکرد تنوع و تکثر سیاسی در تشکیل دولت در ساحت‌های دیگر هم تکرار شد؛ مشخصا در انتصاب استاندارها. حالا این موضوع برای طیف‌هایی از اصلاح‌طلبان بسیار سنگین تمام شده است و همان‌طور که می‌بینیم جبهه اصلاحات بخشی از نخستین جلسه خود با پزشکیان را به این موضوع اختصاص می‌دهد.

به نظر می‌رسد اگر طیف‌های دیگری از اصلاح‌طلبان با پزشکیان دیدار می‌داشتند شاید دغدغه‌هایی مانند اقتصاد را هم مطرح می‌کردند اما همان‌طور که مشاهده می‌شود طیف‌ جامعه‌گرای اصلاحات که دست بالا را در جبهه اصلاحات ایران دارد، عمده موضوعات خود را معطوف به موضوعات سیاسیِ دلخواه خود کرده است. جلسه اخیر جبهه اصلاحات با پزشکیان به نظر می‌رسد که بیش از آنچه انتظار می‌رفت نقادانه بود که چنین شرایطی می‌تواند دو نتیجه به دنبال داشته باشد؛ یا آنکه پزشکیان در ادامه مسیر خود را با خواسته‌های اصلاح‌طلبان تطبیق دهد که تا اینجای کار نشانه‌ای از به وجود آمدن چنین شرایطی دیده نمی‌شود زیرا پزشکیان نه فقط با جبهه اصلاحات بلکه با طیف‌های مختلف اصولگرایی و حتی پایداری‌ها هم دیدار می‌کند و نمی‌خواهد دولتش در یک طیف سیاسی تعریف شود و حالت دوم آن است که  همان‌طور که گفته شد، پزشکیان مانند آنچه تا اینجا دیده شده، دولتش را فراجناجی پیش ببرد که در این صورت ممکن است بخش‌هایی از جبهه اصلاحات نقدها را خطاب به دولت تندتر کنند. در این صورت به هیچ وجه نمی‌شود گفت همه اصلاح‌طلبان مخالف دولت خواهند شد زیرا اولا طیف‌های زیادی از اصلاح‌طلبان از رویکرد کنونی دولت که سعی در میانه‌روی سیاسی دارد، استقبال می‌کنند و عمدتا به جای خواسته‌های سیاسی-حزبی خواهان بهبود اوضاع اقتصادی و دیپلماتیک کشورند و ثانیا در خود جبهه اصلاحات هم یکدستی رأی و نظر درباره دولت وجود ندارد. بنابراین ادامه مسیر اصلاح‌طلبان با دولت بستگی به متغیرهای زیادی دارد که باید منتظر ماند و دید کدام متغیرها چه تأثیراتی را بر مناسبات میان اصلاح‌طلبان و پزشکیان می‌گذارد.