نشانه های اختلال خواب بر اثر شیفت کاری
اختلال خواب را می توان یکی از عارضه های شایع در مشاغلی دانست که افراد شاغل، شیفت کار هستند.
شیفت کاری به نوعی از کار اطلاق می‌شود که خارج از برنامه معمول هفت صبح تا پنج بعدازظهر انجام می‌شود.
بسیاری از صنایع وابسته به شیفت کاری هستند و میلیون‌ها انسان در مشاغلی که الزام آن شیفت کاری است مشغول هستند. شیفت کاری به صورت شیفت‌های شب ، عصر، ابتدای صبح و شیفت های چرخشی است.
شیفت کاران به میزان چشمگیری کمتر از ۳ ساعت در روزهای کاری خود می‌خوابند. به طور متوسط در طول هفته، ساعات بیشتری را مشغول کار هستند و حداقل یک‌بار در ماه رانندگی همراه با خواب آلودگی را تجربه می کنند.
فرزانه چاووشی متخصص طب کار و فلوشیپ طب خواب دانشگاه علوم پزشکی تهران، گفت: اختلال خواب شیفت کاری، بیماری مزمنی است که مستقیماً با برنامه کاری فرد ارتباط دارد. این اختلال بنا بر طبقه بندی بین المللی اختلالات خواب نوعی اختلال “ریتم سیرکادین”است.
وی افزود: ساعت سیرکادین درونی بدن پیش برنده فعالیت‌های خواب و بیداری است. این ریتم تقریباً منطبق بر ریتم ۲۰ ساعته شبانه روزی است. این ساعت درونی می‌تواند تحت تاثیر عوامل بیرونی که مهم‌ترین آن نور است، دچار به هم ریختگی و بر اساس زمان حضور نور ساعت درونی می‌تواند دچار تأخیر یا تسریع فاز شود.
چاووشی ادامه داد: از دیگر عوامل بیرونی می‌توان به شیفت کاری و مسافرت‌های با مسافت طولانی و عبور از بیش از ۶ عرض جغرافیایی اشاره کرد. به عبارت ساده‌تر زمانی اختلال ریتم سیرکادین رخ می‌دهد که ساعت درونی بدن تمایل به خوابیدن دارد ولی عوامل بیرونی با ایجاد تداخل در این ریتم از طریق مکانیسم‌های مختلف موجب به هم ریختگی این ریتم شده و باعث به هم ریختگی و ایجاد اشکال مختلف خواب می شوند.
وی درباره نشانه های اختلال خواب شیفت کاری، گفت: خواب آلودگی بیش از حد در زمانی باید بیداری، هوشیاری باشید. بی‌خوابی یا ناتوانی در به خواب رفتن زمانی‌که نیاز به خوابیدن دارید. این نشانه به معنای به سختی به خواب رفتن یا بیدار شدن پیش از خواب کافی است. خوابی که ناکافی باشد یا پس از آن احساس سرزندگی و نشاط نکنید
چاووشی افزود: اختلال تمرکز، کم انرژی بودن، تحریک پذیری یا افسردگی، اختلال در روابط بین فردی بیشتر افرادی که شیفت کاری دارند برخی از این مشکلات را تجربه خواهند کرد. به عنوان نمونه می‌توان به بیدار شدن در زمانی‌که خواب کمتر از ۷ الی ۸ ساعت داشته اند یا احساس خواب آلودگی در محل کار اشاره کرد. این علائم در افراد مبتلا به اختلال شیفت کاری به صورت مداوم ممکن است وجود داشته و با کار و زندگی شخصی آنها ایجاد تداخل کند.
مهر