ماجرای رابرت مالی
یک رسانه آمریکایی با تشریح اهمیت فعالیت‌های نماینده پیشین دولت «جو بایدن» در مذاکرات احیای برجام در وین، به چگونگی زیر سوال رفتن سیاست حفظ محرمانگی در فعالیت‌های او طی تحقیقات پلیس فدرال آمریکا پرداخت که خطر از دست دادن اعتبار حرفه‌ای او را در پی دارد.
یک رسانه آمریکایی در گزارشی به بررسی سابقه فعالیت‌های دیپلماتیک «رابرت مالی» نماینده ویژه پیشین آمریکا در امور ایران پرداخته که طی ماه‌های گذشته، به اتهام نگهداری اطلاعات طبقه‌بندی‌شده در تلفن همراه شخصی خود و به انتقال آن به حساب کاربری پست الکترونیکی شخصی خود تحت تحقیقات پلیس فدرال این کشور قرار دارد.
او که مجوز امنیتی‌اش به عنوان یکی از کارمندان وزارت امور خارجه آمریکا لغو شده است، چند ماه پیش برای بررسی اتهامات علیه او به مرخصی اجباری فرستاده شد.
روزنامه وال‌استریت‌ژورنال در گزارشی در این باره ابتدا با پرداختن به مذاکرات احیای توافق هسته‌ای در سال ۲۰۲۱ در وین با در نظر داشتن نقش مالی در آن، نوشت: رابرت مالی مصمم از انجام دادن یک توافق وارد وین شد. بهار ۲۰۲۱ بود و شهر به دلیل شیوع بیماری همه‌گیر کرونا در قرنطینه بود؛ دولت اتریش فعالیت‌های شهری را به ورزش و خریدهای ضروری محدود کرده بود. «هتل امپریال» که تعطیل شده بود، برای میزبانی مالی، نماینده دولت بایدن در امور ایران و تیم مذاکره‌کننده او بازگشایی شد.
آن‌ها یک سوئیت اجاره کرده و صندلی‌های سفارت آمریکا را به آن‌جا آوردند.
مالی به دنبال احیای توافقی بود که در سال ۲۰۱۵ تحت ریاست‌جمهوری «باراک اوباما» برای جلوگیری از تولید تسلیحات هسته‌ای توسط ایران، ادعایی که غرب و رژیم صهیونیستی مطرح کرده بودند، انجام شده بود.
«دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا از این توافق خارج شد و احیای آن به عنوان رویکردی جامع نسبت به مسائل منطقه‌ای و امنیتی مربوط به ایران، قرار بود مهمترین دستاورد دستورکار سیاست خارجی دولت «جو بایدن» باشد.
زیر ذره‌بین رفتن فعالیت‌های مذاکره‌کننده اصلی دولت بایدن در مذاکرات وین
در ادامه این مطلب آمده است: مالی در عوض، متحدان اروپایی خود را دچار سردرگمی می‌کرد و مخالف برخی از معاونان اصلی خود بود. این مذاکرات پس از گذشت ۱۶ ماه از آغاز آن متوقف شد و مالی در نهایت، خود را گرفتار تحقیقات اف‌بی‌آی درباره سوء نگهداری از اطلاعات محرمانه و احتمالا، انتقال اطلاعات طبقه‌بندی شده به حساب کاربری الکترونیکی‌اش یافت.
مالی که قرار بود هدایت‌کننده تلاش‌هایی باشد که در این گزارش «بلندپروازی‌های منطقه‌ای و هسته‌ای تهران» خوانده شده، به حاشیه رانده شد، مجوز امنیتی فوق محرمانه او به تعلیق درآمد و به مرخصی اجباری بدون حقوق فرستاده شد.
وزارت امور خارجه آمریکا همچنان با سوالاتی درباره مالی، از جمله از سوی بازرسی کل مواجه است که در گزارشی که این ماه (میلادی) منتشر شد، مطرح کرد که او احتمالا پس از تعلیق مجوز امنیتی‌اش به این اطلاعات طبقه‌بندی‌شده دسترسی داشته است.
وال استریت‌ژورنال نوشت: تنزل درجه مالی بخشی از شکست بزرگ‌تر تلاش‌های دولت برای ممانعت از بلندپروازی‌های ایران است. رابرت مالی ۶۱ ساله، در سال‌های اولیه دوران کاری حرفه‌ای خود به عنوان کسی شناخته می‌شد که بیشتر با دیدی خاکستری، نه سیاه و سفید به مسائل ژئوپولتیکی می‌پرداخت. مالی، پسر یک روشنفکر برجسته مصری که زندگی خود را وقف اهداف جهان عرب کرد، با «آنتونی بلینکن» وزیر امور خارجه آمریکا در پاریس به یک مدرسه می‌رفت و بیش از هر دیپلمات آمریکایی دیگری رقبای آمریکا و گروه‌هایی را که در غرب آسیا تروریستی شناخته می‌شوند، دست و پنجه نرم کرده است.
به گفته منابع مطلع، تحقیقات درباره مالی به جلسه متشنجی میان اداره تحقیقات فدرال(اف‌بی‌آی) و مقامات وزارت امور خارجه آمریکا منجر شد. اف‌بی‌آی فعالیت‌های او را ولنگارانه و پیامدهای آن را جدی دانست، در حالی که مقامات وزارت امور خارجه از او دفاع کردند.
یک مقام ارشد وزارت امور خارجه به بازرس کل این وزارت‌خانه گفت که اتهامات علیه مالی نشان‌دهنده یک اقدام غیرقانونی جدی نیست.
یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا از اظهار نظر درباره این جلسه و دیگر جنبه‌های این تحقیقات درباره مالی خودداری کرده و گفت که وزارت امور خارجه «هرگز به دنبال دستور دادن به اف‌بی‌آی درباره چگونگی انجام شدن تحقیقات آن نبوده است.»
یک سخنگوی اف‌بی‌آی هم گفت که این نهاد نه در جریان بودن تحقیقاتی درباره مالی را تایید و نه آن را رد می‌کند.
ارتباطات دیپلماتیک متمایز رابرت مالی
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: مالی خارج از دولت، تماس‌هایی داشت که بسیاری از افراد در محافل سیاست خارجی واشنگتن از آن پرهیز می‌کردند. او در دوران فعالیت در «گروه بین‌المللی بحران» اندیشکده‌ای در بروکسل، با رهبران حماس و حزب‌الله دیدار کرد که هر دوی آن‌ها از سوی آمریکا در فهرست سازمان‌های تروریستی قرار گرفته‌اند.
در دوره دوم ریاست‌جمهوری باراک اوباما که او به دنبال رسیدن به توافقی درباره برنامه هسته‌ای ایران بود، روابط مالی در امور ایران، یک‌باره، ارزش پیدا کرد. مالی به انجام شدن توافق هسته‌ای با ایران در سال ۲۰۱۵ کمک کرد که میان اتحادیه اروپا و برخی از اعضای آن، همچنین روسیه و چین انجام شد و برجام خوانده می‌شود.
اما این توافق دوام نداشت. «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور بعدی آمریکا با توصیف این توافق به عنوان توافقی «خطرناک و ساده‌لوحانه» از آن خارج شد. پس از آن که بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ پیروز شد، بلینکن با مالی تماس گرفته و از او درباره تمایلش به تلاش مجدد برای این توافق پرسیده بود.
بایدن، بلینکن و مالی در حالی که سیاست آمریکا در قبال ایران بین تعامل دیپلماتیک و فشار حداکثری اقتصادی در نوسان بود، پس از آغاز مذاکرات وین در آوریل ۲۰۲۱، اقدام به تعیین شروطی برای بازگشت به توافق کردند.
شکاف در تیم مذاکره‌کننده بایدن
وال استریت ژورنال نوشت: مالی در اتریش آماده برداشتن اولین قدم بود. آمریکا خواستار بازگشت به شروطی بود که از محور اصلی توافق سال ۲۰۱۵ صیانت و ایران را حداقل، یک سال از تولید مواد شکافت‌پذیر کافی برای تولید یک سلاح هسته‌ای دور می‌کرد. اگرچه، از همان ابتدا، نسبت به این که ایران از آستانه گریز هسته‌ای عبور کرده و دیگر قادر یا حاضر به بازگشت نباشد تردیدهایی وجود داشت.
ایران در پاسخ به تجدید تحریم‌های آمریکا و دیگر اقدامات در ژانویه ۲۰۲۰ اعلام کرد که دیگر به شروط داوطلبانه توافق هسته‌ای پایبند نیست. ایران از آن موقع، ذخایر سوخت هسته‌ای خود را گسترش داده است.
رسانه آمریکایی نوشته «مقام‌های ایرانی که از خروج آمریکا از توافق برآشفته بودند، از مذاکرات مستقیم با همتایان آمریکایی خود اجتناب کردند. در عوض، دیپلمات‌های اروپایی و چینی مسئول تبادل پیام بین مذاکره‌کنندگان آمریکایی و ایرانی شدند».
مالی با تلاش برای متناظر بودن اقدامات برای احیای توافق هسته‌ای با مفاد اصلی آن، پیشنهاد کرده بود که بخشی از تحریم‌های آمریکا در ارتباط با برنامه هسته‌ای ایران لغو شود. رویکرد مستقیم مالی باعث نگرانی برخی از اعضای تیم ۱۰ نفری مذاکره‌کنندگان او شده بود که بر این باور بودند او دست خود را خیلی زود رو کرده است.
«انریکه مورا» نماینده اتحادیه اروپا در این مذاکرات گفت که «انتقادات اولیه از این بود که او تا چه حد (از برنامه‌ها) پرده برداشته است.»
این روزنامه در ادامه آورده است: برخی از مذاکره‌کنندگان غربی همتایان ایرانی خود را زیرک و فرصت‌طلب می‌دانستند که آماده غنیمت دانستن تمامی پیشنهادات آمریکا در مذاکرات پیچیده می‌شدند، در حالی که این پیشنهادات رسمی نبودند. آن‌ها همچنین بر این باور بودند که همتایان ایرانی آن‌ها از مذاکرات برای زمان خریدن و پیشبرد برنامه هسته‌ای استفاده می‌کردند.
وال استریت ژورنال نوشت: مقامات آمریکایی انتظار داشتند که این بخش از مسیر مذاکرات هموارتر باشد. با پیش‌روی آن‌ها تردیدها در این باره به میان آمد. ایران که پیشنهادات آمریکا را در دست داشت، خواستار امتیازات بیشتری برای توافق از جمله حذف نام سپاه پاسداران از فهرست سازمان‌های تروریستی آمریکا بود.
تنش‌ها میان اعضای تیم مذاکره‌کننده آمریکا بر سر تصمیمات ناگهانی، یعنی سریع توافق کردن یا تلاش برای رسیدن به توافقی بادوام بالا گرفته بود.
در این گزارش با اشاره به وقفه‌ها در مذاکرات وین آمده است: مذاکرات در ژوئن سال ۲۰۲۱، در پی روی کار آمدن دولت «سید ابراهیم رئیسی» در ایران متوقف شد. وقتی مذاکره‌کنندگان تهران با همتایان آمریکایی خود در اواخل نوامبر ۲۰۲۱ دیدار کردند، ایران خواسته بود مذاکرات از ابتدا آغاز شود.
رابرت مالی می‌خواست بمانند و مذاکره کنند، چراکه از نظر او، بعدا، بهای متقاعد کردن ایران به بازگشت به مذاکرات گزاف خواهد بود.
هیات آمریکا در وین ماند، تصمیمی که باعث ایجاد شکاف در تیم مذاکره‌کننده این کشور شد.
«ریچارد نفیو» معاون مالی که به «معمار تحریم‌های ایران» معروف است، از مذاکرات کناره‌گیری کرد و در پیامی در شبکه اجتماعی توییتر گفت که «اختلاف نظر جدی درباره سیاست‌ها وجود دارد.
«آرین طباطبایی» یکی دیگر از اعضای تیم آمریکا که یکی از کارمندان ایرانی-آمریکایی این تیم مذاکره‌کننده بود نیز خارج شد.
یک مذاکره‌کننده اروپایی با ادعایی درباره رویکرد تیم ایرانی در مذاکرات وین گفت: آمریکا نشان داده بود که کاملا درمانده رسیدن به یک توافق است. ایرانی‌ها می‌دانستند می‌توانند مذاکرات را به درازا بکشانند.
وال‌استریت مدعی شد: مذاکرات بار دیگر به مدت چند ماه متوقف شد اما مقامات غربی در اقدامی که آن را آخرین تلاش توصیف کرده‌اند، پیش‌نویسی از یک توافق را به ایران ارائه کردند که شامل لغو تحریم‌های بانک‌ها و نهادها و مقامات ایرانی، به استثنای سپاه پاسداران بود. ایران این توافق را رد کرد.
آغاز تحقیقات درباره مالی
بهار گذشته، ماموران پلیس «اطلاعات نامطلوبی» درباره مالی دریافت کردند که طبق گزارش بازرس کل، شامل اطلاعاتی درباره مالی بود که ممکن بود بر امکان کسب مجوز امنیتی او تاثیر بگذارد.
به گفته افراد مطلع، مالی روی یک لینک فیشینگ کلیک کرده بود که باعث به خطر افتادن حساب کاربری پست الکترونیکی شخصی او و دسترسی به آن شده بود. در حالی که کارآگاهان درباره این ورود به حساب کاربری تحقیق می‌کردند، شواهدی پیدا کردند که مالی احتمالا، اطلاعات طبقه‌بندی‌شده، از جمله یادداشت‌های جلسات مذاکرات را به حسابی شخصی منتقل کرده است.
ماموران پلیس در ۲۲ آوریل نامه‌ای را شخصا، به مالی تحویل داد که به او اطلاع می‌داد مجوز امنیتی او به تعلیق درآمده است.
وقتی کمیته روابط خارجی سنای آمریکا در ماه مه گذشته، جلسه محرمانه‌ای برای گفت‌وگو درباره ایران تشکیل داد، خبری از نماینده ویژه دولت بایدن درامور ایران نبود.
مقامات وزارت امور خارجه آمریکا به قانون‌گذاران گفتند که مالی در حال رسیدگی به امور شخصی خود بوده است.
چند ماه بعد، روزنامه تهران تایمز به طور غیرمنتظره‌ای تصویری از یک نامه ۲ صفحه‌ای را منتشر کرد که مالی دریافت کرده و به او اطلاع داده شده بود که مجوز امنیتی او به تعلیق درآمده است. این روزنامه توضیحی درباره چگونگی دست یافتن به این اطلاعات ارائه نکرده بود.
یک سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با اشاره به ملاحظاتی از جمله محرمانه بودن مجوز امنیتی افراد، از اظهارنظر در این باره خودداری کرد.
این افشاگری‌ها ادامه پیدا کرد، از جمله گزارش پایگاه خبری-تحلیلی «سمافور» که شامل ایمیل‌های لو رفته‌ای بود که نشان می‌داد «علی واعظ» یک کارشناس مسائل ایران در «گروه بین‌المللی بحران» که به مالی در طی مذاکرات مشاوره داده بود، با «ابتکار کارشناسان ایران»، گروهی از محققان و اساتید دانشگاه غربی که ادعا می‌شود از سوی ایران در سال ۲۰۱۴ برای حمایت از اهداف سیاسی آن تعیین شده است، تعامل داشته. طباطبایی، یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده نیز بخشی از این طرح بوده است.
این ایمیل‌ها که وال‌استریت‌ژورنال نیز مدعی است آن را رویت کرده، باعث شد منتقدان مالی مطرح کنند که او تحت تاثیر آنچه «کارزار نفوذ ایران» خوانده شده، قرار گرفته است.
مالی در حال حاضر در دانشگاه‌های پرینستون و ییل آمریکا مشغول تدریس مباحث سیاست خارجی آمریکا و حقوق‌بشر است، اگرچه هنوز در مرخصی اجباری به سر می‌برد و منتظر مشخص شدن نتیجه تحقیقات اف‌بی‌آی است.
در حالی که مقامات دولت بایدن هنوز پایان تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای با ایران را اعلام نکرده‌اند، برخی مقامات مطلع گفته‌اند که این مذاکرات حداقل در حال حاضر، عملا پایان یافته است./ایسنا