سفر تاریخ‌ساز به همسایه غربی

توافق برای تدوین سند راهبردی دیروز پزشکیان پس از بازگشت از بصره به تهران، از توافق سران ایران و عراق برای تشکیل کارگروه مشترک، با هدف تدوین سند راهبردی جامع بلندمدت توسعه روابط دو کشور خبرداد. وی همچنین از ابراز تمایل مقامات اقلیم کردستان عراق برای گسترش تعاملات ، حتی فراتر از خواست ایران خبرداد و گفت: این به معنی بیشتر شدن رونق بازارچه‌های مرزی در استان‌های غربی است.‌‌

در سفر سه روزه رئیس‌جمهور کشورمان به عراق 14 سند همکاری میان دو همسایه امضا شد. این اسناد زمینه همکاری‌های دو کشور در حوزه‌های متنوعی چون اقتصاد، فرهنگ، آموزش، فنی ـ مهندسی، بازرگانی، حمل و نقل و زیارت را فراهم می‌کند. اما آنچه این سفر را به رویدادی تازه و نقطه عطفی در روابط دو همسایه بدل می‌کند، جزئیات دیگری است. نخستین مورد، حضور مسعود پزشکیان در اقلیم کردستان و بازدید از دو شهر اربیل و سلیمانیه در این منطقه و دیگری، سفر به مهم‌ترین شهر بندری و اقتصادی عراق، یعنی بصره است. این دو بخش بیش از هر چیز دیگری باعث شده است تا سفر سه روزه پزشکیان به عراق، سفری یگانه باشد زیرا تاکنون رؤسای جمهور ایران در سفر به عراق، تنها به دیدار، بازدید یا ملاقات در بخش مرکزی یعنی پایتخت بغداد و عتبات عالیات بسنده می‌کردند. پنجشنبه و جمعه گذشته، برای نخستین بار بود که رئیس ‌جمهور اسلامی ایران، هم به اقلیم کردستان عراق سفر کرد و هم به بصره. اهمیت این دو بخش از سفر پزشکیان در این است که در شمال عراق، یعنی منطقه اقلیم کردستان، یک دغدغه غربی ایران یعنی مسأله تأمین امنیت مرزها مطرح است. سفر به بصره به عنوان قطب اقتصادی همسایه غربی نیز حاکی از عزم ایران برای افزایش پیوندها و روابط اقتصادی، در حوزه‌های تازه‌تر، بویژه حوزه‌های کریدوری، ترانزیت و تبادل انرژی است. بویژه اینکه اکنون سال‌هاست که ساخت راه‌آهن شلمچه-بصره در دستورکار دو کشور قرار دارد. اما فشارهای سیاسی فرامنطقه‌ای تاکنون مانع از اتصال ریلی دو همسایه شده است. باتوجه به این ملاحظات، می‌توان گفت که سفر رئیس‌ جمهور به عراق سه دستورکار یا سه حوزه اصلی داشته است؛ گسترش ارتباطات سیاسی، تأمین قطعی امنیت در مرزهای غربی و افزایش تبادلات اقتصادی. در این میان نباید از اهمیت دیدارهای دیگر مسعود پزشکیان، مانند دیدار با عشایر بصره یا دیدار با فعالان اقتصادی در بغداد و اربیل غافل بود. برگزاری این دیدارها که اغلب خصلتی غیررسمی داشتند، فرصتی برای تقویت و گسترش ارتباط دو ملت را نیز فراهم می‌کند. این روابط – همچنان که هر سال در راهپیمایی اربعین دیده می‌شود- حالا می‌تواند در حوزه‌های دانشگاهی، علمی، فرهنگی و اقتصادی نیز گسترش یابد. همه اینها به نوبه خود، می‌تواند بیانگر دلیل این امر باشد که چرا پزشکیان عراق را به عنوان اولین مقصد سفر خارجی خود در دولت چهاردهم انتخاب کرد.

ادای احترام به فرماندهان شهید

نخستین برنامه رسمی پزشکیان در این سفر، دیدار با رئیس ‌جمهور عراق بود. اما پس از خروج از فرودگاه بغداد، کاروان حامل رئیس‌ جمهور در محل یادمان شهدای مقاومت توقف کرد. رئیس‌ جمهور که در این هنگام از سوی «فؤاد حسین» وزیر امور خارجه عراق همراهی می‌شد، با حضور در این یادمان، به مقام والای شهیدان حاج قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس ادای احترام کرد.

دیدار با رئیس‌ جمهور عراق

نخستین برنامه رئیس ‌جمهور در بغداد، دیدار رؤسای جمهور ایران و عراق بود. پزشکیان در دیدار با «عبداللطیف جمال رشید» بر ضرورت توجه بیشتر بر همکاری‌های دوجانبه و منطقه‌ای تأکید کرد و خواستار تشکیل کمیسیون‌های تخصصی برای گسترش هر چه بیشتر روابط شد. رئیس ‌جمهور کشورمان همچنین تشکیل اتحادیه مشترک کشورهای اسلامی را ضروری خواند و در این زمینه، خواستار حرکت به سمت برداشتن مرزهای کشورهای اسلامی همانند تجربه اتحادیه اروپا شد. پزشکیان ابراز امیدواری کرد توافق‌های مالی و اقتصادی و همکاری برای توسعه امنیت و ثبات منطقه‌ای صورت گیرد.‌وی گفت: تقویت وحدت میان کشورهای اسلامی، منجر به بی‌اثر شدن تحریم‌ها خواهد شد. رئیس جمهور عراق هم ضمن گرامی داشتن یاد و خاطره شهید آیت‌الله رئیسی و شهید امیرعبداللهیان، بر حرکت در مسیر حذف دلار از مبادلات مالی تأکید و از شکل‌گیری توافق‌ها و امضای سندهای همکاری بیشتر دو کشور استقبال کرد.

اجرای کامل توافقات امنیتی

در نشست خبری مشترک با نخست‌وزیر عراق، رئیس جمهور کشورمان موقعیت مهم ایران و عراق در جغرافیای جهان را فرصتی بزرگ در کانون اتصال سه قاره آسیا، آفریقا و اروپا دانست و اعلام کرد: مقرر شد در برنامه جامع راهبردی بلندمدتی که دو کشور توافق کرده‌اند تدوین کنند، به این مسأله به طور شایسته پرداخته شود.

پزشکیان در ادامه، به توافقات امنیتی میان دو کشور اشاره کرد و اجرای دقیق و کامل آن را ضامن تقویت ثبات و امنیت در دو کشور به خصوص در مناطق مرزی دانست. وی گفت: اجرای کامل این توافقنامه، نقشه دشمنان آرامش، صلح و ثبات منطقه و دو کشور ایران و عراق را خنثی خواهد کرد.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه همه کشورهای اسلامی و همه مسلمانان با یکدیگر برادرند و تفرقه ما را به لبه آتش می‌کشاند، اظهارکرد: جمهوری اسلامی ایران خواهان عراقی مستقل، قدرتمند و مقتدر است و همواره به دنبال توسعه روابطی دوستانه و برادرانه با همسایه‌ای آرام، امن و پیشرفته بوده‌ایم. رئیس جمهور در بخش دیگری با ابراز امیدواری نسبت به اینکه با تقویت وحدت و انسجام میان کشورهای اسلامی، جلوی تداوم جنایات رژیم صهیونیستی در غزه گرفته شود، اظهارکرد: کشورهای غربی مخرب‌ترین سلاح‌ها را در اختیار صهیونیست‌ها قرار می‌دهند و در کمال وقاحت و تعجب، اگر فلسطینی‌ها بخواهند از خود دفاع کنند، آنها را متهم به تروریست بودن می‌کنند.

نشست با فعالان اقتصادی عراق

یکی دیگر از برنامه‌های حضور در بغداد، برگزاری نشستی با بازرگانان و فعالان اقتصادی این کشور بود. رئیس جمهور یکی از اهداف اصلی خود را تسهیل مسیر فعالیت بازرگانان و تولیدکنندگان ایرانی برشمرد و از تجار و فعالان اقتصادی حاضر در جلسه خواست همه مشکلاتی که احساس می‌کنند در مسیر فعالیت آنها اخلال ایجاد می‌کند، از جمله مسائل مطرح شده در این جلسه را به کارگروه مشترک دو کشور که تشکیل خواهد شد ارائه کنند. وی گفت: رونق فعالیت شما هم به نفع ایران است و هم عراق؛ حتماً با کارگروهی که برای تدوین این برنامه راهبردی تشکیل خواهد شد، تعامل داشته باشید تا بهترین برنامه ممکن برای گسترش هر چه بیشتر تعاملات اقتصادی میان دو کشور تدوین شود. پایان بخش برنامه‌های روز نخست سفر رئیس‌جمهور به عراق، دیدار اعضای چهارچوب هماهنگی تشکل‌های شیعیان این کشور در بغداد بود. پزشکیان ضمن ابراز قدردانی از میهمان‌نوازی دولت و مردم عراق در آیین پیاده‌روی اربعین گفت: تمام تلاش دشمنان این است که در جوامع اسلامی کانون‌های متعدد ایجاد کنند تا در آنها هر کسی ساز خود را بزند و در اجتماع سرگردانی درست شود، در حالی که چاره مشکل ما وحدت و انسجام است.

زیارت عتبات عالیات

عصر پنجشنبه گذشته، پس از پایان برنامه‌های سفر به اقلیم کردستان عراق، پزشکیان به منظور زیارت بارگاه ملکوتی علی ابن ابی‌طالب(ع) با استقبال استاندار استان بابل عراق، وارد نجف اشرف شد. رئیس جمهور سپس به کربلا رفت  و حرم مطهر امام حسین(ع) و حضرت ابالفضل العباس(ع)  را زیارت کرد.

بصره؛ پایان سفر به عراق

بصره آخرین مقصد سفر سه روزه رئیس جمهور بود. پزشکیان روز گذشته با استقبال استاندار این استان عراق وارد بصره شد.

رئیس جمهور در اجتماع نخبگان فرهنگی، مذهبی، دانشگاهی و جمعی از عشایر بصره در این شهر، با تأکید بر اینکه ما مسلمانان اشتراکات زیادی داریم و برادران یکدیگر هستیم، گفت: باید همه دست به دست هم دهیم تا شوکت و عزت گذشته مسلمانان را احیا کنیم. پزشکیان با قدردانی از مهمان‌نوازی اهالی بصره از زائران اربعین تصریح کرد: قطعاً پس از بازگشت اتصال راه‌آهن و تقویت همه راه‌های ارتباطی میان دو کشور را با سرعت و جدیت پیگیری خواهیم کرد .پیش از سخنان رئیس جمهور در این مراسم دو تن از بزرگان عشایر بصره، یک عبای عربی به رئیس‌جمهور هدیه دادند.

استقبال بی‌نظیر اقلیم کردستان عراق از پزشکیان

پنجشنبه گذشته به عنوان دومین روز سفر رئیس‌جمهور به عراق، به حضور در اقلیم کردستان عراق اختصاص داشت. پزشکیان با استقبال «نچیروان بارزانی» رئیس اقلیم کردستان عراق وارد این شهر شد. وی همچنین در دیدار رسمی با نچیروان بارزانی، ضمن ابراز خرسندی از اینکه به عنوان نخستین رئیس‌جمهور اسلامی ایران به این منطقه سفر کرده است، تأکید کرد: باید به سوی توافق و تفاهم هر چه بیشتر در راستای تقویت ارتباطات با هدف پیشرفت و توسعه متقابل حرکت کنیم. وی با بیان اینکه علاقه‌مند به گسترش همکاری‌های اقتصادی و تجاری با اقلیم کردستان عراق هستیم، تصریح کرد: لازم است با تقویت همکاری‌ها، شرایط امنیتی لازم برای تقویت مراودات و تعاملات اقتصادی و تجاری فیمابین را بخصوص در مناطق مرزی فراهم آوریم.

بارزانی: انقلاب اسلامی هویت ما را احیا کرد

نچیروان بارزانی با اشاره به اینکه بیش از 50 درصد واردات این منطقه از جمهوری اسلامی ایران است، سفر پزشکیان را یک رویداد تاریخی و مهم برشمرد و گفت: مردم ما هرگز حمایت‌ها و کمک‌های جمهوری اسلامی ایران بویژه فداکاری‌های شهید سلیمانی در شرایط سخت را فراموش نخواهند کرد. وی اضافه کرد: باور ما این است که انقلاب اسلامی ایران، امام خمینی(ره) و الطاف رهبر معظم انقلاب اسلامی هویت ما را احیا کرد و همواره خود را مدیون شما می‌دانیم. رئیس اقلیم کردستان تأکید کرد: اقلیم کردستان عراق هرگز برای ایران تهدیدی نخواهد بود، برعکس تلاش خواهیم کرد فرصتی برای جمهوری اسلامی ایران باشیم.

قدردانی طالبانی از رهبری و مردم

سلیمانیه، به عنوان دیگر شهر بزرگ اقلیم کردستان عراق، مقصد بعدی رئیس‌جمهور در سفر به منطقه شمال عراق بود. پزشکیان با استقبال «بافل طالبانی» رئیس اتحادیه میهنی وارد این شهر شد. وی ابتدا با حضور در مزار مرحوم جلال طالبانی رئیس‌جمهور اسبق عراق با نثار گل، به مقام وی ادای احترام کرد.

پزشکیان همچنین در دیدار جمعی از سران احزاب اقلیم کردستان عراق، اظهارکرد: عدالت و انصاف یعنی پاسدار حقوق خود باشیم و به حقوق هیچ‌کس تجاوز نکنیم. ما از حقوق خود دفاع می‌کنیم و به دنبال آرامش و صلح برای همه مردم دنیا هستیم. وی تأکید کرد: وحدت، وفاق، انسجام و رعایت متقابل حقوق، زمینه‌ساز استقرار و تحکیم امنیت و آرامش جوامع انسانی است. دیدار با «بافل طالبانی» رئیس و جمعی دیگر از اعضای اتحادیه میهنی کردستان عراق، دیگر برنامه رئیس‌جمهور بود. پزشکیان با اشاره به اینکه ایران برای منطقه سلیمانیه و به طور کلی اقلیم کردستان عراق اهمیت ویژه‌ای قائل است، گفت: امروز در کنار مراودات اقتصادی گسترده با اقلیم کردستان، به لحاظ سیاسی نیز درک مشترک و مطلوبی میان دو طرف وجود دارد. در سال‌های اخیر برخی عناصر کوشیدند با سوءاستفاده از جغرافیای اقلیم کردستان مشکلات امنیتی برای منطقه ایجاد کنند که خوشبختانه با توافقنامه امنیتی که میان ایران و عراق امضا شد، راه برای رفع این مسأله فراهم شده است.

وی با بیان اینکه مرز میان ما باید مرز صلح و آشتی باشد، اضافه کرد: هر مرزی که تبادلات تجاری در آن رونق داشته باشد، محل تردد و فعالیت تروریست‌ها نمی‌شود.

بافل طالبانی نیز با ابراز خوشحالی از اینکه اقلیم کردستان عراق برای نخستین بار میزبان رئیس‌جمهوری اسلامی ایران است، ایران را حامی همیشگی مردم کردستان عراق دانست و از حمایت‌های رهبر معظم انقلاب اسلامی و همه مسئولان ایرانی از مردم مظلوم کُرد قدردانی کرد و گفت: باور ما این است که اگر هزار سال هم تلاش کنیم نمی‌توانیم پاسخگوی محبت‌ها و حمایت‌های جمهوری اسلامی ایران باشیم.

وی با بیان اینکه ما خودمان را جزئی از ملت ایران می‌دانیم، افزود: آنچه را در توافقنامه امنیتی ذکر شده است، به طور کامل و دقیق اجرا خواهیم کرد و حتی آمادگی عمل به هر آنچه را که فراتر از این توافقنامه باعث تقویت و تثبیت امنیت در مرزها و منطقه می‌شود، داریم. طالبانی با ابراز علاقه‌مندی برای تقویت روابط همه جانبه با جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: سفر جنابعالی در این مقطع تأثیری باورنکردنی در بهبود و ارتقای روابط فیمابین خواهد داشت.

روزنامه ایران