همه چیز درباره بیماری گوارشی «کرون»/ برای کاهش علائم چی بخوریم چی نخوریم ؟
«کرون» یک بیماری گوارشی و التهابی روده است که امروزه شاهد شیوع آن هستیم؛ علائم بیماری «کرون» معمولا به تدریج پیشرفت می‌کند اما ممکن است به ندرت نیز شاهد شروع تصادفی و سریع علائم باشیم.
بیماری کرون یکی از انواع بیماری‌های التهابی روده محسوب می‌شود. برآوردها حاکی از آن است که بیش از 780هزار آمریکایی به این بیماری مبتلا هستند. تاکنون محققان درباره چگونگی شروع بیماری، افراد مستعد ابتلا به بیماری و یا چگونگی مدیریت بهتر علائم آن به نتیجه قطعی نرسیده‌اند. بیماری کرون، اغلب روده کوچک و روده بزرگ را درگیر می‌کند اما می‌تواند در هر قسمتی از مسیر گوارشی از ابتدای دهان تا ناحیه مقعد را درگیر کند.
شدت علائم این بیماری می‌تواند از خفیف تا شدید و تهدید کننده زندگی باشد. علائم بیماری «کرون» معمولا به تدریج پیشرفت می‌کند اما ممکن است به ندرت نیز شاهد شروع تصادفی و سریع علائم باشیم. علائم اولیه بیماری کرون شامل اسهال، کرامپ‌های شکمی، مدفوع خونی، تب، هذیان، بی‌اشتهایی و کاهش وزن‌های بی‌دلیل می‌شود. علائم این بیماری می‌تواند با سایر شرایط و بیماری‌ها مانند مسمومیت‌های غذایی، معده دردهای عصبی و آلرژی‌های غذایی اشتباه گرفته شود. در صورت تداوم علائم باید حتما با پزشک متخصص مشورت کرد.
همچنین «فیستول‌های دردناک»، «زخم‌های مسیر گوارشی»، «التهاب مفاصل و پوست»، «اختلال تنفسی و یا کاهش توانایی فرد در ورزش بدلیل آنمی» جزو علائم شدید بیماری کرون محسوب می‌شود. تشخیص اولیه و زودهنگام بیماری از بروز مشکلات بعدی جلوگیری کرده و منجر به شروع زودهنگام روند درمان خواهد شد.
«گاسترودئودنال» که قسمت‌هایی از معده و ابتدای روده کوچک را درگیر می‌کند؛ «ژژنوایلئیت» که قسمت میانی روده کوچک را درگیر می‌کند؛ «ایلئیت» که قسمت‌های انتهایی روده کوچک را درگیر می‌کند؛ «ایلئوکولیت» که قسمت‌های انتهایی روده کوچک و کولون را درگیر می‌کند و «کرون» که قسمت روده بزرگ را درگیر می‌کند، جزو انواع بیماری کرون هستند. «اتیولوژی» این بیماری به طور دقیق مشخص نیست اما شرایط خود ایمنی می‌تواند منجر به شروع فرایند بیماری شود. اگر چه اختلال عملکرد سیستم ایمنی می‌تواند در اتیولوژی بیماری دخیل باشد اما تاکنون این بیماری را به صورت قطعی در دسته بیماری‌های خودایمنی قرار نداده‌اند.
برخی از ژن های خاص، داشتن خویشاوندان مبتلا به این بیماری و به ویژه دوقولویی بودن، مصرف سیگار، مصرف برخی داروها مانند داروهای ضدبارداری خوراکی، آنتی بیوتیک‌ها و داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، زندگی شهری جزو عوامل خطر بیماری کرون محسوب می‌شود.
بیماری کرون معمولا بر اساس نتایج حاصل از تغییرات نمونه بافتی گرفته شده از فرد در آندوسکوپی فوقانی یا تحتانی تشخیص داده می‌شود. سایر آزمایشات نیز ممکن است در کنار علائم و نشانه‌ها برای تشخیص بیماری کمک‌کننده باشند. این آزمایش‌ها شامل آزمایش‌های خون یا مدفوع، آندوسکوپی و کولونوسکوپی است. همچنین MRI یا «سی‌تی اسکن» نیز می‌تواند به تشخیص بیماری کمک کند.
تاکنون برای بیماری کرون درمان قطعی یافت نشده است اما علائم آن را می‌توان مدیریت کرد. گزینه‌های درمانی مختلف برای مدیریت شدت علائم در نظر گرفته شده است. می‌توان از داروهای ضداسهال، ضدالتهاب، ترکیبات طبیعی و تعدیل کننده‌های سیستم ایمنی استفاده کرد. اگر درمان‌های کمتر تهاجمی و تغییرات سبک زندگی علائم بیماری را بهبود نبخشد، ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشیم.
بنابر اعلام دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت، غذای سالم نمی‌تواند باعث ایجاد بیماری شود، اما می‌تواند منجر به عود علائم شود. بنابراین برنامه غذایی که برای یک فرد مبتلا مفید است می‌تواند برای دیگر افراد بی‌اثر باشد. مهم است که بدانیم کدام ترکیبات غذایی برای کنترل علائم ما مفید بوده که از طریق پیگیری علائم و نشانه‌های خود با مصرف مواد غذایی مختلف و از طریق مشورت با پزشک متخصص و یا مشاور تغذیه می‌توانیم آن را مدیریت کنیم.
تغییرات رژیم غذایی که می‌تواند به کاهش شدت علائم بیماری کمک کند شامل «کاهش فیبر»، «محدودیت مصرف چربی»، «محدویت مصرف لبینات»، «نوشیدن آب» و «دریافت ویتامین‌ها و موادمعدنی» می‌شود. کاهش فیبر؛ برخی افراد با دریافت فیبر غذایی بیشتر ممکن است دچار تشدید علائم گوارشی شوند. در این صورت ممکن است لازم باشد از رژیم‌های کم فیبر با مشورت پزشک متخصص یا مشاور تغذیه بهره ببریم.
محدودیت مصرف چربی؛ بیماری کرون ممکن است با توانایی بدن در متابولیسم و جذب چربی تداخل ایجاد کند. با این حال یک مطالعه حیوانی انجام شده بر بروی 2017 موش نشان داد که رژیم غذایی با مقادیر بالای چربی‌های گیاهی ممکن است اثرات مثبتی در میکروبیوتای روده افراد مبتلا به کرون ایجاد کند.
محدودیت مصرف لبنیات؛ حتی اگر به عدم تحمل لاکتوز مبتلا نباشید، بدن شما ممکن است در هضم برخی از محصولات لبنی در طول دوره بیماری با مشکل مواجه شود.
نوشیدن آب؛ بیماری کرون می‌تواند در توانایی جذب آب از مسیر گوارشی اختلال ایجاد کند و منجر به دهیدراته شدن و کم آبی بدن شده که در شرایط اسهال یا خونریزی‌های گوارشی ممکن است تشدید شود.
دریافت ویتامین‌ها و مواد معدنی؛ کرون می‌تواند بر توانایی روده در جذب مواد مغذی اثرگذار باشد. ممکن است دریافت مواد مغذی از طریق غذایی کافی نباشد که در این صورت با مشورت پزشک متخصص یا مشاور تغذیه می‌توان اقدام به دریافت مکمل های ویتامین کرد.
برخی از افراد از طب مکمل و جایگزین برای کمک به مدیریت علائم خود استفاده می‌کنند. سازمان غذا و دارو استفاده از این درمان‌ها را تایید نکرده اما برخی افراد در کنار درمان اصلی خود از آن بهره می‌برند. بدون مشورت با پزشک خود هیچ درمان مکملی را به درمان اصلی خود اضافه نکنید.
برخی درمان‌های مکمل این بیماری شامل «پروبیوتیک»، «پره‌بیوتیک»، «روغن ماهی»، «مکمل‌ها» و «طب سوزنی» می‌شود. پروبیوتیک؛ مصرف پروبیوتیک ممکن است باعث جلوگیری از بر هم خوردن تعادل میکروبیوتای روده در افراد بیمار شود. پره‌بیوتیک؛ موادغذایی پره بیوتیک ترکیبات غذایی بالقوه مفیدی هستند که به تغذیه باکتری‌های مفید روده پرداخته و منجر به افزایش تعداد آنها می‌شوند. روغن ماهی؛ تحقیقات درباره استفاده از ماهی‌های روغنی سرشار از امگا3 مانند سالمون و ماکرل در افراد مبتلا به کرون ادامه دارد.
مکمل‌ها؛ برخی گیاهان، ویتامین ها و مواد معدنی ممکن است باعث کاهش علائم بیماری شوند. تحقیقات درباره اثربخشی انواع مختلف مکمل‌ها در حال انجام است. طب سوزنی؛ تحقیقات نشان داده طب سوزنی درکنار موکساتراپی (نوعی طب سنتی چینی که شامل سوزاندن گیاهان دارویی در سطح یا نزدیکی پوست) ممکن است به بهبود علائم بیماری کمک کند.
در صورت استفاده از هرگونه روش درمانی و یا مصرف داروهای بدون نسخه حتما پزشک خود را مطلع کنید. برخی از مواد می‌توانند بر کارایی داروها و یا اثربخشی درمان‌ها اثرگذار باشند. در برخی موارد تداخل یا عارضه جانبی داروها می‌تواند خطرناک و تهدیدکننده زندگی فرد باشد.
ایسنا