آثار چينی‌ها در اردبيل
برای دیدن زیباترین تالار شاه عباسی ایران، باید راهی اردبیل شوید و سراغ چینی خانه را از اهالی میدان عالی قاپوی این شهر بگیرید. تالاری که بیش از 400 سال قبل توسط شیخ بهایی طراحی شد تا تحفه‌های اهدایی امپراطور چین به شاه عباس در آن نگهداری شود.
تبیان: تالار چینی خانه در قسمت شرقی قندیل خانه یا رواق اصلی مجموعه شیخ صفی الدین قرار دارد. تالاری با چهار شاه نشین و طاق نماهای زیبا و نفیس که از مقرنس گچی ساخته شده اند. با نقاشی ها، طلاکاری ها و رنگ های متناسبی که به سطح مقرنس ها خورده اند و تصاویری اسلیمی به وجود آورده اند. اما زیبایی تنها مشخصه تالار چینی ها نیست. هنر معماری شیخ بهایی چنان استحکام بی نظیری دارد که طبق برآورد کارشناسان حتی با زلزله ای به قدرت 2/7 ریشتر هم تخریب نمی شود!
چینی خانه 1256 محفظه دارد که در همه آنها چینی های اهدایی امپراطور چین به شاه عباس جاسازی شده است. چینی هایی که بهانه پیشکش آنها احیای جاده ابریشم و بهبود روابط چینی ها و ایرانی ها بود. این ظروف بعد از رسیدن به ایران توسط هنرمندان حکاک در اصفهان مهر «بنده شاه ولایت عباس» خورده و به اردبیل فرستاده می شد و در محفظه های تالار چینی خانه قرار می گرفت.
شاه عباس عادت داشت زمانی که برای استراحت یا چله نشینی به اردبیل سفر می کرد، در تالار چینی خانه اقامت کند و نه تنها از نقاشی های گل و بته ای این تالار لذت ببرد، بلکه یادگارهای همتای چینی اش را هم نظاره کند و احساس اقتدار بیشتری به دست آورد!
بر اساس روایت های مورخان، بعد از امضای عهدنامه ننگین ترکمن چای بیش از 800 عدد از این ظروف چینی و حدود 4 هزار جلد کتاب دست نویس ارزشمند با بسیاری از عتیقه جات مجموعه شیخ صفی الدین توسط ژنرال باسکویچ غارت شد که در حال حاضر تعدادی از این آثار در موزه آرمیتاژ و موزه دیگری در روسیه به نمایش گذاشته شده است.
باقیمانده این چینی ها هم به موزه ملی در تهران و موزه های شیراز و اصفهان منتقل شده بود که در نهایت 19سال قبل، وقتی چینی خانه دوباره افتتاح شد تا این بار به عنوان موزه فعالیت خود را آغاز کند، به این موزه بازگردانده شدند.
در تالار چینی خانه علاوه بر ظروف چینی زیبا و گلدان های پرنقش و نگار، یک جلد قرآن نفیس به خط کوفی می بینید که از لحاظ قدمت تاریخی سومین قرآن نفیس در ایران است. این قرآن روی پوست آهو کتابت شده و عمر آن به بیش از 1100 سال پیش می رسد.
علاوه بر این، در موزه چینی خانه مهرسنگی سلاطین صفوی با شش اسم از اسما خداوند و گل های هشت پر به نشانه عرفان پادشاهان صفوی و دوازده پر به عنوان شیعه دوازده امامی بودن آنان، مجموعه ای از فرامین شاهان و سکه های نقره ای دوره صفوی دیده می شود.