جیغ بازماندگان علیه کابینه اصلاح‌طلبان
با آنکه خاتمی، ابطحی، کرباسچی و بیشتر اصلاح‌طلبان شناخته‌شده، فهرست کابینه را مناسب و راضی‌کننده می‌دانند، جیغ برخی سهم‌خواهان و زیاده‌خواهان علیه برخی افراد کابینه بلند است تا آنجا که خود رئیس‌جمهور و معاونان او را در دفاع از کابینه‌ای که می‌توان آن را «کابینه اصلاح‌طلبان» نامید، به واکنش واداشت.
رئیس‌جمهور در قبل و بعد از انتخابات اعلام کرد که برای دعوا نیامده است. از وفاق و وحدت سخن گفت. در روز‌های بعد از پیروزی سعی کرد این رویکرد را در کابینه پیشنهادی حفظ کند. اما تصور یکسانی میان رئیس‌جمهور و حامیانش، یا به عبارت دیگر عاشق و معشوق از این مفاهیم وجود نداشت؛ «که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکل‌ها»، چرا که توافق‌سازی و حل مشکلات از مسیر مراوده بین ارکان مختلف رویکرد پزشکیان است، در حالی که تز و رویکرد اصلاح‌طلبان رادیکال همان سیاست تنش‌زایی و دوقطبی‌سازی فشار از پایین و چانه‌زنی از بالاست.
امروز شنبه ۲۷ مرداد کابینه مسعود پزشکیان در صحن علنی مجلس در بهارستان بررسی می‌شود. فضای کلی نمایندگان و مجلس به نفع کابینه پیشنهادی دولت است. بنابراین، پیش‌بینی می‌شود که در هفته جاری بسیاری از وزرای پیشنهادی موفق به گرفتن رأی اعتماد از نمایندگان شوند.
کابینه پیشنهادی رئیس‌جمهور در درون جریان اصلاحات، اما با موافقت و مخالفت‌هایی همراه شده است. رئیس‌جمهور در دوران مناظره‌های انتخاباتی و در روز‌های بعد از پیروزی در انتخابات از ضرورت استفاده از همه جناح‌ها برای تشکیل دولت وفاق ملی سخن گفت و برهمین اساس و رویکرد هم کابینه را چید، اما همان‌طور که اشاره شد برخی از اصلاح‌طلبان از این رویکرد استقبال کردند، اما برخی چندان روی خوش به آن نشان ندادند و به تصریح و کنایه پزشکیان را نواختند.
موافقان کابینه پیشنهادی
با انتشار اسامی وزرای پیشنهادی انتقادات تند و تیزی در فضای مجازی از سوی برخی افراد رسانه‌ای و سیاسی جریان اصلاح‌طلب تندرو بلند شد، اما در مقابل و با فاصله گرفتن از روز اول چهره‌های سیاسی اصلاح‌طلب حامی کابینه هم اظهار نظر کردند.
سید محمد خاتمی از جمله کسانی بود که موافق کابینه پیشنهادی بود و در این زمینه در جمع مشاوران خود گفت: «انتخاب اعضای هیئت دولت در مجموع روند قابل فهم و طبیعى داشته است. طبعاً هر کار تازه‌ای ممکن است اشکالاتی داشته باشد و این امر نباید موجب ارزیابی‌های شتابزده و نومیدى شود و نباید از موضع حمایت رئیس‌جمهوری که هنوز کار خود را شروع نکرده است به وادی انتقاد سخت و مخالفت افتاد».
خاتمى واکنش‌های تند را بعضاً متأثر از نارضایتی‌های انباشته شده جامعه و توقعات برآمده از انتخابات و بعضاً ناشی از برخی پیش‌داوری‌ها و ذهنیت‌هاى نادرست و بى‌اطلاعی از فرایند انتخاب دانست و توضیح داد: «ما هم ضمن تأیید انتخاب‌های خوبی که شده است بر این باوریم که در بعضی موارد می‌شد خیلی بهتر عمل کرد ولی به جناب پزشکیان احترام می‌گذاریم و ایشان را صاحب حق در انتخاب همکارانشان می‌دانیم و از ایشان انتظار معجزه در هر شرایطی نداریم. طبعاً علاقه‌مند و خواستار آن هستیم که به وعده‌هایى که داده‌اند پایبند باشند و ان‌شاءالله چنین خواهد شد». بعد از سخنان خاتمی شعله انتقادات از پزشکیان به سردی گرایید و از میزان انتقادات کاسته شد و سخنان حمایتی روند صعودی به خود گرفت، چرا که اصلاح‌طلبان فهمیدند ادامه این نوع روند و تعامل با پزشکیان به ضرر خودشان است.
عباس عبدی هم که از جمله اصلاح‌طلبان فعال در زمان رقابت‌های انتخاباتی در حمایت از پزشکیان بود و در شورای راهبری هم عضویت داشت، به حمایت از وزیر کشور پیشنهادی که تقریباً بیشترین انتقادات را در بین حامیان پزشکیان برانگیخت، برخاست و به روزنامه هم میهن گفت: «بنده ایشان را دقیق نمی‌شناختم، در این دو روز قدری پیگیری کردم. نقطه مثبت او عدم علاقه‌اش به پذیرش این سمت بوده و در جامعه ما که اغلب دنبال پست و مقام هستند ویژگی مثبت است، اما این عدم علاقه او از همان زاویهای است که منتقدان او را نقد کردهاند، یعنی اینکه او معتقد بوده که وزیر کشور ترجیحاً غیرنظامی باشد. با توجه به محدودیت‌هایی که وجود داشته و اینکه اگر او این سمت را نمیپذیرفت، گزینه بعدی را که می‌بیند در نهایت در آخرین لحظات حاضر به پذیرش شده است».
عبدی در تحلیل چرایی بلند شدن صدای انتقادات از اسکندر مؤمنی گفته: «مشکل پیش‌آمده این است که او از ابتدا در فهرست نبوده و اگر ایشان از ابتدا مطرح می‌شد با توجه به شناختی که من از مجموعه و شورای راهبری داشتم احتمالاً از فهرست کارگروه هم بالا میآمد. یعنی آن وجه تخصصی او بر وجه نظامی‌اش برتری پیدا می‌کرد. ایشان به دلایلی که شاید یکی از آن‌ها آشنایی شخصی‌اش با رئیس‌جمهوری بود مطرح نشده و در ذهن نبوده است، چون معمولاً ذهن‌مان به سمت افراد شناخته‌شده‌تر میرود و بر همین اساس الان که درباره او بیشتر می‌دانم به نظرم وزیری هماهنگ با پزشکیان خواهد بود». عبدی قبل از این مصاحبه هم یادداشتی در روزنامه اعتماد منتشر کرده بود که در آن از کلیت کابینه دفاع کرده بود.
غلامحسین کرباسچی، مدیر مسئول روزنامه هم‌میهن هم در گفتگو با جماران مخالفان کابینه را به صبر دعوت کرده است: «اگر آقای پزشکیان می‌توانست از جوانان و بانوان بیشتر استفاده کند، خیلی بهتر بود. توصیه‌ها همین بود و ایشان هم این انگیزه را داشت، ولی باید توجه کنیم که سپردن یک مسئولیت در حد وزارت به افرادی که به هر دلیلی در طول سی یا چهل گذشته در سمت‌های اجرایی ندرخشیده‌اند و آن چنان از خودشان توانایی نشان نداده‌اند، مقداری کار پرریسکی است. مخصوصاً در شرایط فعلی که در مسائلی مثل آب، برق، تورم، ناترازی‌های ریالی و ارزی، مباحث زیست‌محیطی و... بحران داریم». او اضافه کرده: «برخی از افراد کابینه که خیلی مناسب و خوب هستند، همراه دکتر پزشکیان بودند و اهداف ایشان را قبول دارند، ولی باید بگوییم که آقای پزشکیان لابد بر اساس معادله‌ای که در ذهنش است فکر کرده که این‌ها می‌توانند کمکی باشند».
محمدعلی ابطحی، رئیس دفتر دولت اصلاحات هم از دیگر موافقان و حامیان کابینه پیشنهادی پزشکیان بود. ابطحی جزو اولین افرادی بود که از این کابینه حمایت کرد و در شبکه ایکس نوشت: «پزشکیان بعد از معرفی اعضای دولت، مظلوم قرار گرفته. کابینه‌ای با اکثریت وزرای اصلاح‌طلب پرسابقه، تعدادی جوان، معاونت زنان مقبول. یادمان هست که این وزرا باید از تند‌ترین و افراطی‌ترین مجلس رأی اعتماد بگیرد؛ و یادمان هست که در قانون اساسی قدرت تقسیم شده است. پزشکیان قرار نبود دعوا کند؛ که مردم هم‌خسته از دعوا شده‌اند. من به همین دلیل بدون توجه به خصوصیات وزرا معتقدم باید از کابینه پزشکیان دفاع کرد».
اما اعتراضات باعث شده محمدجعفرقائم‌پناه، معاون اجرایی رئیس‌جمهور هم با انتشار ویدئویی توضیحات کاملی درباره کابینه بیان کند. قائم پناه به رویکرد رئیس‌جمهور در زمینه استفاده از همه گرایش‌ها تأکید مجدد کرده و گفته: «همه ایران باید در دولت با گرایش‌ها و نگاه‌های مختلف، نقش داشته باشند. کابینه متشکل از همه گرایش‌های فکری خواهد بود. اولویت ما نگاهی است که آقای پزشکیان دارد. دولت ما دولت وفاق ملی و انسجام با رویکرد‌های جدید و خردمندانه و استفاده از دانشمندان و نخبگان در اداره امور کشور است».
قائم‌پناه در همین سخنان خود از نگاه فراجناحی دولت دفاع کرده است: «نگاه ما به همه مردم در سراسر کشور یکسان است و ایران را برای همه می‌خواهیم. همه ایران باید در دولت با گرایش‌ها و نگاه‌های مختلف، نقش داشته باشند. کابینه دولت متشکل از همه گرایش‌های فکری خواهد بود. ما باید ۸۵ میلیون ایرانی با نگاه‌ها، قومیت‌ها، فرهنگ‌ها و مناطق مختلف را نمایندگی کنیم».
مخالفان کابینه پیشنهادی.
اما اصلاح‌طلبان مخالف کابینه چه استدلال‌هایی داشتند و چه گفتند و چه نوشتند. پروانه سلحشوری، نماینده مجلس دهم بعد از معرفی کابینه در ایکس نوشت: «پزشکیان در اولین امتحان به جز در مواردی معدود، نمره مردودی گرفت. کابینه‌ای که نه بر اساس شایستگی و تخصص و مشورت کارگروه‌ها و شورای راهبری، بلکه با سهم‌خواهی و دخالت آشکار این و آن شکل گرفت. تجربه جهانی نشان داده عمر چنین دولت‌هایی کوتاه است و به سرانجام نمی‌رسد».
شهیندخت ملاوردی هم مخالفت کرد: «هرچند مدیریت کشور با یکدست‌سازی و خالص‌سازی به بن بست نزدیک شد، اما این دلیل نمی‌شود این بار از آن طرف پشت بام بیفتیم. کابینه جای کسانی است که حداقل به اصل "توافق در داخل و تعامل با دنیا" پایبند باشند؛ سرمایه‌ساز برای برخی و امیدآفرین برای برخی دیگر!»
جلال جلالی زاده، نماینده مجلس ششم هم نارضایتی خود از کابینه پزشکیان را علنی کرد. او در گفتگو با ایلنا گفته: «متأسفانه چینش کابینه آقای پزشکیان هیچ‌گونه تطابقی با آرزو‌ها و امید‌های مردم ایران و کسانی که به ایشان رأی دادند نداشت. مردم ایران فکر می‌کردند کابینه‌ای را که آقای پزشکیان تشکیل می‌دهد می‌تواند کابینه نجات ایران یا کابینه آشتی ملی ایرانیان یا کابینه امید به آینده و کابینه تغییر و تحول در کل سطوح کشور باشد. اما متأسفانه با معرفی کابینه، آب سردی روی چراغ امید ایرانیان ریخته شد».
جلالی‌زاده در حالی که قاطبه فعالان سیاسی و صاحبنظران اصلاح‌طلب و اصولگرا، کابینه رئیس‌جمهور را «نمود وفاق ملی» ارزیابی می‌کنند، در یادداشتی در روزنامه آرمان ملی با انتشار مطلبی دوباره بر کابینه پزشکیان می‌تازد: «اگر رئیس‌جمهوری وزرای خود را بنا به میل و سلیقه‌اش انتخاب نکند، نمی‌تواند مسیر پیش رو را به درستی بپیماید. البته نگارنده معتقد است که کابینه موجود حتی مورد نظر شخص رئیس‌جمهور نیست، چرا که اگر وی بر اساس نوع نگاه شورای راهبردی عمل می‌کرد کابینه قوی‌تری را به مجلس شورای اسلامی معرفی می‌کرد. اگر نگاه خاصی در این ارتباط وجود داشته است و آقای پزشکیان باید بر اساس آن دیدگاه و چارچوب وزرا را معرفی می‌کردند بهتر بود ایشان قبل از اینکه کابینه را به مجلس معرفی کند، گزارشی در این ارتباط به شهروندان و رأی‌دهندگان و احزاب و گروه‌هایی که از وی حمایت کردند، می‌دادند و حتی اعلام می‌کردند که به وعده‌ها و شعار‌های خود پایبند است، اما در شرایط کنونی محدودیت‌هایی دارد. در این صورت عذر وی از سوی مردم پذیرفته می‌شد. چراکه از کرد‌ها تا بلوچ‌ها و اهل سنت توقع داشتند سهمی به آن‌ها در کابینه داده شود، اما هیچ کدام در کابینه حضور ندارند».
محسن رنانی، استاد اقتصاد دانشگاه اصفهان و از حامیان پزشکیان در رقابت‌های انتخاباتی هم با انتشار متنی در کانال تلگرامی خود به انتقاد از پزشکیان پرداخت و نوشت: «شما برای تحقق شعار‌هایی که داده‌اید و آنچه گفته‌اید، در کنار حمایت حکومت، نه تنها به حمایت ۱۶ میلیون رأی دهنده خود نیازمندید، بلکه باید بتوانید حمایت بخشی از ایرانیان تحریم‌کننده را هم به‌دست آورید؛ و گرنه آنان که با رانت قدرت فربه شده‌اند و اکنون با رانت ثروت همه را می‌خرند، یک لحظه به شما امان نخواهند داد. چه کسانی امروز با این ترکیب کابینه شما بیش از همه خوشحال‌اند؟ تندرو‌های داخلی به‌علاوه براندازان خارجی، و تقریباً بخش اعظم رأی‌دهندگان به شما دلخور یا خشمگین اند و این بسیار نگران کننده است».
دولت اختیار و اراده دارد،
اما در میان این بحث‌ها هفته گذشته اعضای شورای مرکزی جبهه اصلاحات ایران به دیدار عارف رفتند، هر چند که رئیس این جبهه در این دیدار حضور نداشت. عارف در این دیدار از اختیارات و اراده دولت دفاع کرده و گفته دولت هم اختیارات دارد و هم اراده. عارف در این نشست بر راهبرد وفاق ملی رئیس‌جمهور تأکید کرد و گفت: «راهبرد دولت وفاق ملی تعامل با همه جریانات سیاسی است».
راه طی شده اصلاحات، عبرت امروز پزشکیان
راهبردی که اصلاح‌طلبان رادیکال به پزشکیان تجویز می‌کنند در دولت اصلاحات و دولت حسن روحانی شکست خورده است. آن راهبرد ایجاد تضاد، تنش و شکاف با دیگر ارکان حکومت است. پزشکیان، اما از ابتدا گفته که نمی‌خواهد این راه را برود. راه طی شده اصلاح‌طلبان امروز برای پزشکیان نه نسخه شفابخش بلکه آیینه عبرت است. وفاق، اجماع، توافق و در نهایت مراوده نهادی و ساختاری و همه جانبه در نظام تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری کشور برای حل مشکلات، راه حل رئیس‌جمهور است. پزشکیان نمی‌خواهد دعوا کند.
منبع: روزنامه جوان