قالیباف در گفت وگوی تفصیلی با رسانه KHAMENEI.IR مطرح کرد:
عزم مجلس شورای اسلامی برای حداکثر تعامل با دولت چهاردهم
محمدباقر قالیباف در گفت وگوی تفصیلی با رسانه KHAMENEI.IR از آمادگی و همکاری مجلس شورای اسلامی و فضای مثبت شکل‌گرفته در آن برای بررسی کابینه پیشنهادی رئیس‌جمهور منتخب خبر داد.
وقتی قرار شد با رئیس مجلس مصاحبه کنیم یکی از افراد گروه خبری لبخندی معنادار زد و گفت خودتان را برای مصاحبه سَر صبح آماده کنید!
درست هم می گفت. قرار شد قبل از ساعت ۶ صبح برویم بهارستان؛ وقتی رسیدیم آقای قالیباف در جلسه بود. تعجبی هم نداشت. او اغلب اوقات نماز صبح خود را در مجلس می‌خواند و پس از آن کار و جلسات را آغاز می‌کند. کمی طول می‌کشد تا فضای مصاحبه آماده شود. جلسه آقای قالیباف هم دیگر تمام شده است و تشریف می‌آورد. وقتی از رئیس‌جمهور منتخب حرف می‌زند لحن و کلامش طوری است که سخت می‌توان باور کرد این دو شخصیت همین چندی پیش در میدان انتخابات رقیب هم بوده‌اند.
یکی از سؤالاتمان درباره هیات نظارت بر رفتار نمایندگان بود که چرا کارکرد کاملاً مطلوبی ندارد و آیا برنامه‌ای برای آن دارند؟ پیش از آن‌که به این سؤال برسیم، رئیس مجلس اذعان کرد که این هیئت ضعف داشته و با همکاری مرکز پژوهش‌ها می‌خواهند ضعف‌هایش را بررسی و برطرف کنند.
می‌توان گفت روح و جوهره کلام رئیس مجلس، مصداق بارز توصیه مهم رهبر معظم انقلاب مبنی بر لزوم تبدیل رفتارهای رقابتی به هنجارهای رفاقتی است. البته که جز این هم نباید باشد چرا که باز هم به فرموده رهبر انقلاب در دیدار اخیر با نمایندگان مجلس، موفقیت آقای پزشکیان، موفقیت همه است.
آنچه می‌خوانید متن گفت‌وگوی تفصیلی رسانه KHAMENEI.IR با دکتر محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی است، که یک روز پیش از تنفیذ رئیس‌جمهور چهاردهم و به مناسبت دیدار هفته‌ی گذشته‌ی مجلس دوازدهم با رهبر انقلاب اسلامی انجام شده است.
- عرض سلام و ادب خدمت شما جناب آقای دکتر قالیباف. در دیدار اخیر شما و نمایندگان محترم مجلس با رهبر انقلاب، معظم‌له بر همکاری و تعامل سازنده مجلس با دولت آینده و رئیس‌جمهور منتخب تأکید کردند. مجلس شورای اسلامی و جنابعالی به‌عنوان رئیس‌مجلس دوازدهم برای این موضوع چه تدابیری و برنامه‌ای را در دستور کار خودش دارد؟
قالیباف: بسم الله الرّحمن الرّحیم. عرض سلام دارم خدمت مخاطبان عزیز. یکی از موضوعات مهمّ امروز برای کشور و به‌ویژه برای مردم عزیزمان این است که دولت جدید ــ دولت چهاردهم ــ و مجلس جدید ــ مجلس دوازدهم ــ برای کار مردم و زندگی مردم چه برنامه‌ای دارند. به خاطر حادثه‌ی تلخ شهادت شهید رئیسی و همراهان ایشان، تشکیل دولت و مجلس هم‌زمان شد. در گذشته، بین دولت و مجلس دو سال فاصله بود ــ البتّه معایبی داشت و محاسنی که من نمی‌خواهم وارد این بحث بشوم ــ ولی الان مجلس دوازدهم در هفتم خرداد کار خودش را آغاز کرده و دولت هم در ابتدای مردادماه در این هفته، با مراسم تنفیذ رهبر معظم انقلاب و نیز پس از مراحل قانونی، کار رسمی خودش را شروع خواهد کرد.
یک ویژگی منحصربه‌فردی که وجود دارد این است که تصویب برنامه‌ی پنج‌ساله‌ی هفتم که امسال سال اوّلش است، هم‌زمان شده با سال اوّل مجلس و سال اوّل دولت چهاردهم؛ یعنی حاکی از یک انسجام در زمان و در محتوا است. به چه معنا؟ به معنایی که ما یک برنامه‌ی پنج‌ساله‌ای در پیش داریم که این برنامه تصویب و ابلاغ شده و در تعاملات دولت و مجلس و همه‌ی نهادهای دیگر، امروز مهم‌ترین سند و عالی‌ترین سندی که در اختیار است و باید انجام بشود، برنامه‌ی هفتم است که منطبق با سیاست‌های کلان ابلاغی رهبر انقلاب است و در مجمع تشخیص مصلحت وضع و تصویب شده و توسّط حضرت آقا اصلاح صورت گرفته، ابلاغ شده و مبنای کار است؛ لذا اگر حرف از همکاری و تعامل می‌زنیم، طبیعتاً مهم‌ترین بحث این است که ما بر محور یک برنامه‌ی مشخّص و مصوّبی حرکت کنیم که امروز برنامه‌ی هفتم است.
خب این ویژگی هم وجود دارد که رئیس‌جمهور منتخب، جناب آقای دکتر پزشکیان، چهار دوره در مجلس بودند و دوره‌ی پنجم را هم داشتند آغاز می‌کردند، خود ایشان هم در تهیّه و تنظیم برنامه‌ی هفتم دخیل بودند، مخصوصاً عضو کمیته‌ی مربوط به بهداشت و درمان بودند؛ لذا، هم آشنایی نزدیک با مجلس دارند، هم سابقه‌ی وزارت در دولت دارند، هم سابقه در تهیّه‌ی برنامه. همه‌ی این‌ها فرصت‌های مناسبی است که یک هماهنگی خوب بین دولت و مجلس ایجاد شود و برای این کار تعامل داشته باشند.
حالا اینجا این سؤال پیش می‌آید که آیا واقعاً خود این به‌تنهایی کفایت می‌کند؟ من معتقدم این لازم است، ولی کافی نیست. لازم است ما اقدامات جدّی دیگری هم انجام بدهیم. نسبت به همین برنامه‌ای که مصوّب و مدوّن است، باید یک فهم مشترکی ایجاد بشود؛ باید اولویّت‌بندی‌های این برنامه هم مدّ نظر قرار بگیرد؛ باید بر اساس مادّه‌ی صدوهجدهم همین قانون که ابلاغ شده، بحث نظارت بر اجرای برنامه در دولت و مجلس، توأمان با هم انجام بشود.
بنابراین احتیاج به یک سری هماهنگی‌های دقیق بیشتر دیگری هم هست که با جلسات و نشست‌وبرخاست‌هایی که صورت می‌گیرد، این فراهم میشود. من فکر می‌کنم در این جلسه‌ای که محضر رهبر انقلاب بودیم و رئیس‌جمهور منتخب هم در آن جلسه حضور داشتند، بیانات بسیار مهمّی را حضرت آقا فرمودند. من فکر می‌کنم این بیانات در این جلسه و این نشست می‌تواند به‌درستی تسهیلگری کند برای یک انسجام و یک حرکت خوب، حول محور بیانات ایشان و برنامه‌ی هفتم.
- جناب آقای دکتر قالیباف! رهبر انقلاب از یک سو بر سرعت گرفتن تشکیل دولت و استقرار کابینه‌ی جدید تأکید کردند و از یک سو در همین دیداری که اشاره کردید، دوازده معیار را برای تعیین اعضای کابینه بیان فرمودند. جمع این دو موضوع سرعت و دقّت روی این معیارها، هم برای دولت و هم برای مجلس ــ به عنوان نهادی که باید وزرا را بررسی کند و به آن‌ها رأی اعتماد بدهد ــ چطور امکان‌پذیر است؟
قالیباف: حق این است که ما حتماً بین دقّت و سرعت یک تعادلی را برقرار کنیم. البتّه می‌دانید که اینجا خود قانون مشخّص کرده؛ یعنی قانون آئین‌نامه‌ی داخلی می‌گوید که درست بعد از روز سه‌شنبه نهم مردادماه که روز تحلیف است، از همان روز و تاریخ، دولت مکلّف است حدّاکثر ظرف دو هفته کابینه‌ی خودش را به مجلس معرّفی کند. پس قانون مشخّص کرده که حدّاکثر دو هفته زمان داریم؛ یعنی اگر دولت آمادگی داشته باشد که همان روز تحلیف هم هم‌زمان کابینه را معرّفی کند، از جهت قانونی می‌تواند، ولی نهایتاً باید بیش از پانزده روز زمان نبرد.
طبیعتاً این بستگی به آمادگی دولت دارد که تا چه زمانی بتواند وزرای پیشنهادی را معرّفی کند. البتّه دولت مقدّماتی را از قبل فراهم کرده و دارد بررسی می‌کند ــ که جناب آقای دکتر پزشکیان این‌ها را توضیح دادند ــ جلساتی هم در این زمینه بوده.
- آیا با مجلس هم این جلسات برگزار شده و مشورتی خواسته شده است؟
قالیباف: نه، تا الان گفت‌وشنودی در این باره با مجلس نبوده، ولی ما در جلسات سرانی که داریم و مرتّب تشکیل میشود، آنجا نه درباره‌ی مصداق‌ها ــ درباره‌ی مصداق‌ها هنوز هیچ صحبتی نشده ــ بلکه بیشتر حول همان شاخص‌ها صحبت شده.
همان‌طور که اشاره کردید، رهبر انقلاب هشت موضوع را در آن نشست به مجلس گفتند که در بند هشتمش، ویژگی‌های مربوط به انتخاب و شاخص‌هایی را که برای کابینه بود مطرح کردند. در مجلس نیز در جلساتی که با رؤسای کمیسیون‌ها و هیئت‌رئیسه‌ی مجلس داریم و بعد هم در فراکسیون انقلاب اسلامی مجلس مورد بحث قرار خواهد گرفت و در کمیسیون‌ها بررسی خواهد شد و همین دوازده نکته‌ای که اشاره کردید، بدون شک مبنا قرار خواهد گرفت. البتّه حضرت آقا در دولت‌های قبلی هم این مبانی را داشتند که آن‌ها شاخص‌های اصلی است. بنابراین، ما در آن جلسات با آقای دکتر پزشکیان درباره‌ی چگونگی شاخص‌ها صحبت داشتیم، ولی توافق بر این است که همین قدر که آن‌ها به یک جمع‌بندی برسند و مصداق‌ها مورد بحث قرار بگیرد، حتماً یک تعاملی بین مجلس و دولت خواهد بود.
مبنای مجلس بر این است که ما در چهارچوب همین شاخص‌ها عمل کنیم. در همان فرمایشات، حضرت آقا هم تأکید کردند که هم دولت در پیشنهادهایش باید این شاخص‌ها را مورد توجّه قرار بدهد، هم مجلس در ارزیابی و رأی اعتماد به همین شاخص‌ها توجّه کند. طبیعتاً این خیلی کار را تسهیل می‌کند؛ این شاخص‌ها معنابخشی می‌کند و می‌تواند نظرات را به هم نزدیک کند. بر اساس قانون، وزرا و رئیس‌جمهور محترم حدود چهل ساعت در صحن مجلس صحبت می‌کنند و نمایندگان موافق و مخالف هم صحبت می‌کنند.
همچنین، وزرای پیشنهادی فرصت دارند که در کمیسیون‌های تخصّصی حضور پیدا کنند. البتّه ما این فرصت را فراهم می‌کنیم که وزرا در همه‌ی کمیسیون‌ها صحبت کنند، چون از همه‌ی نمایندگان می‌خواهند رأی بگیرند؛ ولی طبیعتاً در کمیسیون‌های تخصّصی به طور ویژه باید مباحث و کارهای کارشناسی و برنامه‌ی خودشان را ــ که طبیعتاً باید حول برنامه‌ی هفتم پیشرفت کشور باشد که تصویب و ابلاغ شده ــ ارائه بدهند.
همه آرزوی ما این است که ان‌شاءالله با گفت‌وگویی که بین دولت و مجلس برقرار خواهد شد، ما بتوانیم بر اساس این شاخص‌ها به گونه‌ای با دولت پیش برویم که همه‌ی وزرای دولت از مجلس رأی اعتماد بگیرند تا بدون تأخیر، همه‌ی وزارتخانه‌ها همپای هم ان‌شاءالله کارشان را شروع کنند؛ این توقّع و آرزوی ما است. امیدوارم که ان‌شاءالله با همکاری خوب مجلس و دولت، یک اتّفاق خوب بیفتد.
آقای دکتر قالیباف! حفظ آرامش و جلوگیری از تنش و التهاب، بخصوص در سطوح عالی مدیریّتی نظام، از جمله‌ی مطالبات رهبر انقلاب از ارکان مختلف نظام است. در شرایط فعلی، تدبیر شما به عنوان ریاست مجلس و یکی از قوای نظام، برای پاسخ به این مطالبه چیست؟
قالیباف: مجلس شورای اسلامی یا همه‌ی پارلمان‌هایی که در دنیا هست، مرکز تضارب آراء است، مرکز دیدگاه‌ها و نظرات متفاوت است. اگر آنجا اختلاف‌نظری پیش می‌آید، اختلاف‌سلیقه‌ای پیش می‌آید، اساساً این‌گونه است که موافق و مخالف با هم صحبت می‌کنند و این یک امر طبیعی است. منتها آنچه ما باید به آن دقّت کنیم، یکایک نمایندگان باید به آن توجّه کنند و از مجلس شورای اسلامی و تریبون مجلس شورای اسلامی که بلندترین منبر جمهوری اسلامی است انتظار میرود ــ مجلس شورای اسلامی جایی است که همه‌ی صحبت‌ها، همه‌ی حرف‌ها، همه‌ی نظرات، به صورت مستقیم و زنده پخش میشود و همه‌ی دنیا این‌ها را می‌شنوند ــ رعایت اخلاق است که اساس کار است.
البتّه گاهی تنش‌هایی هم پیش می‌آید که دیده‌اید در بعضی از پارلمان‌های دنیا حتّی به برخورد فیزیکی هم می‌رسد! خب این‌ها مخصوصاً برای جمهوری اسلامی اصلاً پسندیده نیست؛ لذا من اینجا تفکیک می‌کنم بین نظرات متفاوت و بی‌اخلاقی‌ها. حتّی ممکن است در گفت‌وشنودهایی که شکل می‌گیرد، نظرات خیلی با هم متفاوت باشد، بعضی‌ها بپسندند، بعضی‌ها نپسندند؛ این‌ها امری طبیعی در مجلس است و شاید زیبایی‌های مجلس در همین‌ها است که نهایتاً وقتی رأی گرفته میشود، همه‌ی این حرف‌ها به یک نتیجه‌ی نهایی می‌رسد؛ چه رأی بیاورد، چه رأی نیاورد، پایان همه‌ی آن حرف‌هایی است که زده شده؛ اگر رأی آورد، قانون میشود و برای همان‌هایی که مخالف بودند لازم‌الاجراء است؛ اگر هم رأی نیاورد، قانون نیست و می‌گذرد. ولی اگر این گفت‌وشنودها و این نظرات موافق و مخالف از مسیر خودش خارج بشود و خدای نکرده موضوعاتی مطرح شود که در چهارچوب ضوابط و مقرّرات مجلس نباشد یا توهین‌آمیز باشد و رعایت اخلاق و ادب نشود، این‌ها حتماً اشکال است.
ما در مجلس در این بخش‌ها آئین‌نامه داریم و قابل رسیدگی است؛ البتّه اینجا یک ضعفی در مجلس وجود دارد که حدّاقل دوره‌ی قبل هم حضرت آقا بر این موضوع تأکید داشتند، قبل‌تر از آن هم تأکید بود، در همین دوره هم تأکید شد که قانون هیئت رسیدگی به رفتار نمایندگان باید در صحن مجلس اصلاح بشود که این در برنامه قرار گرفته و مرکز پژوهش‌های مجلس مکلّف شده که در این زمینه کار کند تا بعد با کمک نمایندگان محترم، بتوانیم ضعف‌های این قانون را برای نظارت بر رفتار نمایندگان در مجلس اصلاح کنیم.
من در همین ملاقات اخیر، پیش از سخنرانی رهبر انقلاب اشاره کردم که متأسّفانه بعضی اوقات، یک دوقطبی‌های جعلی‌ای ساخته میشود که این‌ها، هم جامعه را به تنش می‌کشد، هم صحن مجلس را ممکن است به تنش بکشد؛ حتّی ممکن است بر اساس این دوقطبی‌های جعلی، پیشنهادهایی در نظریّه‌ها و طرح‌ها داده بشود یا نظراتی در صحن گفته بشود که این‌ها در چهارچوب خودش حتماً باید رعایت بشود. من مطمئنّم که این را به صورت عمومی، صحن مجلس حتماً رعایت خواهد کرد.
- رهبر انقلاب، در سال‌های اخیر، علاوه بر اقتصاد، فرهنگ را هم از دیگر حوزه‌های مورد اهمّیّت و توجّه توصیف کرده‌اند که حتّی در دو دهه‌ی اخیر، بعضاً مغفول هم واقع شده. با توجّه به اهمّیّت این موضوع و هشدارها و نگرانی‌های رهبر انقلاب در این چند دهه، مجلس شورای اسلامی چه ورودی و چه نگاهی به این حوزه خواهد داشت و چگونه خواهد توانست در کنار دولت، در پیشبرد فرهنگ مورد نظر در منظومه‌ی انقلاب اسلامی مؤثّر باشد؟
قالیباف: من خودم بر این باورم که فرهنگ حتماً اساس جامعه است و زیرساخت و بستر هر جامعه‌ای متناسب با مسائل فرهنگی آن جامعه پیش میرود، حتّی اقتصاد، حتّی مسائل تولید در بخش‌های مختلف؛ در این مسئله شک نکنید. خاطرم هست یک وقتی بحثِ این بود که زیرساخت‌ها و کارهای عمرانی‌ای که در کشور انجام میشود، همه‌ی این‌ها یک پیوست فرهنگی داشته باشند.
شما نگاه کنید مثلاً وقتی یک شهر می‌خواهد شکل بگیرد، وقتی همین بحث حاشیه‌نشینی متأسّفانه شکل می‌گیرد، آنجا یک ضدّفرهنگ دارد تولید میشود و آسیب‌ها آنجا دارد تولید میشود؛ یعنی شما وقتی آنجا طلاق را می‌بینید، موادّ مخدّر را می‌بینید، زندان را می‌بینید، دزدی را می‌بینید، همه‌ی آسیب‌های اجتماعی را در آنجا می‌بینید، این‌ها ریشه در چه چیزی دارد؟ در همین حاشیه‌نشینی‌ای که اتّفاق افتاده. درست است که در ابتدا فکر می‌کنیم ریشه‌ی این‌ها در نارسایی‌های اقتصادی است؛ ولی آن اقتصاد وقتی می‌خواهد متحوّل بشود، حرف از چه چیزی می‌زنیم؟ از چرخه‌ی تولید؛ تولید کجا است؟ جایی است که فرهنگِ کار هست. مثلاً این روزها همین برق موضوع اساسی ما در کشور است یا انرژی بحران جدّی ما در کشور است؛ نگاه کنید! فرهنگِ بد مصرف کردن یا فرهنگ مصرف در کشور ما یک موضوع فرهنگی مهم است. خود فرهنگ، بزرگ‌ترین کمک را به حوزه‌ی مسائل اقتصادی می‌کند.
من یک عدد و رقم به شما بگویم. امروز اگر ما بخواهیم یک متر مکعّب گاز به ظرفیّت کشور افزایش بدهیم، هشت دلار سرمایه‌گذاری می‌خواهد که یک متر مکعّب گاز اضافه بشود؛ ولی اگر ما بخواهیم جلوی بدمصرفی را بگیریم، به‌مراتب هزینه‌ی کمتری دارد. ما الان نزدیک به سه برابر مصرف استاندارد دنیا انرژی مصرف می‌کنیم! خب این «فرهنگ مصرف» واقعاً یک موضوع فرهنگی است. شما الان می‌بینید که در زمستان، همه دوست دارند در خانه‌هایشان با یک زیرپوش حرکت کنند؛ حتّی یک وقتی این‌قدر شوفاژها گرم است، این‌قدر گازها باشدّت دارد مصرف میشود که احساس می‌کنند گرما زیاد است، پنجره را باز می‌کنند که هوای خانه را متعادل کنند! ما امروز برای جلوگیری از این فرهنگ مصرف، اگر حتّی بخواهیم تبلیغات هم انجام بدهیم و این فرهنگ‌سازی را انجام بدهیم، حتّی اگر بخواهیم تجهیزات را هم اصلاح کنیم و مدرن کنیم، به ازای هر متر مکعّب کمتر از شصت سِنت مصرف میشود. پس شما نگاه کنید که خود موضوعات فرهنگی چه اثری در تولید می‌گذارد! اصلاً روحیه‌ی کار، فضای کار، فرهنگ کار، وجدان کار، فرهنگ مواسات، همه‌ی این‌ها را که نگاه می‌کنیم، می‌بینیم فرهنگ از موضوعات بسیار مهم و اساسی است.
البتّه این را بگویم که ما وقتی از «فرهنگ» می‌گوییم، تنها روزنامه و مسجد و حسینیّه و مانند این‌ها نیست؛ اساس موضوعات فرهنگی ریشه در آموزش‌وپرورش ما دارد. متأسّفانه در بیست سال گذشته، ما شانزده هفده وزیر آموزش‌وپرورش جابه‌جا کرده‌ایم! این حاکی از این است که به هر دلیلی ما به آموزش‌وپرورش که همان اساس فرهنگ و تربیت مجموعه و نسل ما است، بی‌توجّه بوده‌ایم. لذا ما در مجلس شورای اسلامی معتقدیم کار اساسی کار فرهنگی است. البتّه ما در مجلس یازدهم چندین موضوع مهمّ فرهنگی را هم در دستور کار داشتیم؛ لذا ما در مجلس دوازدهم هم همین رویکرد توجّه به مسائل فرهنگی را دنبال خواهیم کرد و باز مسائل فرهنگی را با رویکرد اقتصادی دنبال می‌کنیم تا در اقتصاد که اولویّت ما است، از فرصت فرهنگ استفاده کنیم.
این افقی که حضرتعالی توصیف کردید، یکی از مهم‌ترین نیازمندی‌هایش در ساحت پارلمان و مجلس، تقویت بازوی تخصّصی‌اش است که کمیسیون فرهنگی مجلس باشد. با توجّه به اینکه انتقاداتی هم از این ناحیه به مجلس وارد است ــ البتّه که این نقدها مربوط به این دوره نیست؛ حدّاقل در عموم دوره‌های دو دهه‌ی اخیر، کمیسیون فرهنگی مجلس یکی از کم‌اقبال‌ترین کمیسیون‌های تخصّصی مجلس بوده ــ سؤالی که پیش می‌آید این است که با توجّه به وضعیّتی که این کمیسیون تخصّصی دچارش است و بعضاً حتّی به حدّنصاب هم نمی‌رسد، چطور میشود این خلأ را جبران کرد و این بازوی تخصّصی را تقویت کرد؟ چون بخش مهمّی از این فرمایشات شما برمی‌گردد به بسترهای تخصّصی و آنجا باید مورد بحث و بررسی قرار بگیرد.
الان در دید عموم و متأسّفانه حتّی در خود مجلس هم این نگاه وجود دارد که بعضی‌ها احساس می‌کنند چون نماینده هستند، الزاماً باید در یک کمیسیون خاص بروند که بتوانند به حوزه‌ی انتخابیّه‌شان بیشتر کمک کنند. این نگاه درستی نیست. یک نماینده‌ی مجلس در هر کمیسیونی هم که باشد، می‌تواند در همه‌ی موضوعات مجلس نقش داشته باشد؛ حتّی می‌تواند برود در کمیسیون‌های دیگر شرکت کند. بله، در آن کمیسیون حقّ رأی ندارد، ولی چیزی که در کمیسیون تصویب میشود تصویب نهایی نیست؛ موضوع کمیسیون نهایتاً می‌آید در صحن مجلس، در صحن مجلس هر ۲۹۰ نماینده‌ی مجلس باید رأی بدهند که یک طرح و یک لایحه‌ای تصویب بشود. لذا الان ما می‌بینیم بعضی از کمیسیون‌ها شصت هفتاد نفر داوطلب دارد، بعضی کمیسیون‌ها شش هفت نفر داوطلب دارد! این نگاه، نگاه اشتباهی است و اصلاً نگاه درستی نیست.
این یک ضعفی است که وجود دارد و به نظر من حاکی از همان برداشت اشتباهی است که نمایندگان محترم دارند. به تعبیری، می‌خواهم بگویم یک فرهنگ غلط مصطلحی است که در این تقسیمات به وجود می‌آید. البتّه طبیعی است که دوستان بتوانند بر اساس تخصّص خودشان در کمیسیون‌ها سازمان‌دهی بشوند که این هم بر اساس آئین‌نامه‌ای است که در مجلس تصویب شده، یک قانون است و دستورالعمل دارد که بر اساس امتیازات، افراد در کمیسیون‌ها سازمان‌دهی می‌شوند و انتخاب می‌کنند؛ نهایتاً همه‌ی کمیسیون‌ها یک حدّاقل و حدّاکثری دارند که باید آن حدّاقل‌ها و حدّاکثرها حتماً تأمین بشود و سازمان‌دهی بشود که الان این اتّفاق افتاده. ولی این امرِ درستی است که بعضاً در کمیسیون‌های زیرساختی یا در کمیسیون‌های صنعتی، تولیدی یا سیاست خارجی و امنیّت ملّی ممکن است درخواست‌کنندگان یا افرادی که می‌خواهند بروند بیشتر باشند؛ این اشکال همیشه بوده و وجود دارد که براساس همان دستورالعمل سازمان‌دهی میشود.
- رهبر انقلاب در دیدار اخیر با نمایندگان، یک بار دیگر از قانون «اقدام راهبردی» نام بردند و آن را مجدّداً تأیید کردند. لطفاً درباره‌ی چگونگی، چرایی و اثرات این قانون یک مقدار توضیح بفرمایید، زیرا در مجلس قبل و دوره‌ی شما بود که این قانون طرّاحی و تصویب شد.
قالیباف: بله، یک توضیح دقیق می‌دهم. اوّلاً در شورای عالی امنیّت ملّی چند جلسه در رابطه با مسائل مربوط به برجام و مسائل هسته‌ای صحبت شد و این شورا یک مصوّبه‌ای داشت که این مصوّبه چند بند داشت؛ بند هفتم آن مصوّبه این بود که مجلس شورای اسلامی قانونی را در حوزه‌ی مسائل هسته‌ای تصویب بکند که به همان تعبیر رهبر انقلاب، دست دولت را در این زمینه پُر کند تا در میز مذاکرات و بحث‌هایی که دارند، بتوانند با قدرت بیشتری پیش بروند.
شما نگاه کنید، همین الان هیئت‌هایی که می‌آیند در همین نشست‌های پنج به علاوه‌ی یک و چندجانبه صحبت می‌کنند، موضوعات که به جای مشخّصی می‌رسد، آن‌ها می‌گویند این مصوّبه‌ی کنگره‌ی ما است، ما اختیار نداریم خلاف مصوّبه‌ی کنگره عمل کنیم، نمی‌توانیم تغییر بدهیم، در اختیار ما نیست، ما اینجا به شما قول هم نمی‌توانیم بدهیم که آیا کنگره این را بپذیرد یا نپذیرد. خب این یک فرصتی است برای طرف مقابل و همه‌ی دنیا از این استفاده می‌کنند. در حقیقت، قانون «اقدام راهبردی» همین ریل‌گذاری را کرد و دست مذاکره‌کنندگان را پُر کرد.
این جنبه عمومی بحث بود؛ ولی به صورت خاص، اگر شما یادتان باشد، در دوره‌ی قبلی که ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا برنده شد و آمد دولت را به دست گرفت، از برجام خارج شد. خب عکس‌العمل دولت ما در آن مقطع چه بود؟ همان لحظه‌ی اوّل خارج نشد، یک هفته فرصت داد، گفت بعد از یک هفته تصمیم می‌گیریم و اعلام می‌کنیم. خب یک هفته بعد دیدیم تصمیم نگرفت، دو هفته بعد هم تصمیم نگرفت، دو ماه بعد هم تصمیم نگرفت؛ یعنی آمریکا یک‌طرفه از برجام خارج شد و به هیچ تعهّد خودش عمل نکرد، درحالی‌که ما همه‌ی تعهّدات خودمان را اجرا کرده بودیم؛ لذا دولت در یک وضع انفعالی به سر می برد.
این قانون که در نُه بند تصویب شد، وظایفی را برای دولت مشخّص کرد؛ مشخّص کرد که اگر آن‌ها برنگردند، ما پروتکل‌های الحاقی را که داوطلبانه اجرا کرده بودیم اجرا نمی‌کنیم. ضوابطی گذاشتیم که در نُه بند، مرحله‌به‌مرحله مشخّص شد و دولت مکلّف شد این‌ها را اجرا کند و اجرا کرد و شما دیدید که هم دولت از انفعال بیرون آمد، هم اینکه بقیّه‌ی کشورها در رابطه با بحث هسته‌ای و برجام پای کار آمدند و اصلاً از حالت انفعال به حالت فعّال برگشتیم و مسیر کار خودمان را انجام دادیم.
آن زمان هم یک بحث‌هایی می‌شد؛ می‌گفتند که اگر از پروتکل الحاقی بیرون بیاییم، فردا جنگ میشود، فردا فلان اتّفاق می‌افتد! خب دیدید که هیچ کدام از این اتّفاقات نیفتاد؛ این‌ها تحلیل‌های غلط و اطّلاعات ناقصی بود که داده می‌شد. همه‌ی این‌ها برای ما تولیدِ قدرت کرد، همه‌ی این‌ها به ما فرصت‌های جدیدی داد که ما نمونه‌های آن را دیدیم. لذا همان‌طور که رهبر انقلاب باز هم تأکید فرمودند، قانون «اقدام راهبردی» واقعاً یک قانون اساسی و یک قانون قدرتمند است که دست دولت را برای مذاکرات پُر کرده. طبیعتاً همین الان هم اگر بنایی بر گفت‌وگو باشد، مطمئن باشید که ما با قدرت بیشتر این کار را انجام می‌دهیم. البتّه ما بارها گفته‌ایم که ما برای مذاکره‌ای که منجر به انتفاع اقتصادی ملّت ایران بشود کاملاً آماده‌ایم، این کار را انجام می‌دهیم و این قانون دارد کمک می‌کند که در مذاکرات، انتفاع اقتصادی و بهره‌مندی اقتصادی به طور کامل برای کشور و مردم ما فراهم بشود.
- آقای قالیباف! در آن دیدار، حضرت آقا باز هم درباره‌ی ورود مجلس به مسائل بین‌المللی صحبت کردند و فرمودند که مجلس و نمایندگان مجلس می‌توانند در مسائل بین‌المللی و در زمینه‌ی دیپلماسی فعّال باشند؛ می‌خواهم یک مقدار در مورد این موضوع صحبت بکنید. به‌خصوص، شما اخیراً سفری به روسیه داشتید و با مقامات ارشد روسیه دیدارهایی داشتید؛ در مورد این دیپلماسی پارلمانی و اثری که مجلس و نمایندگان مجلس می‌توانند در این زمینه داشته باشند، یک مقداری توضیح بفرمایید.
قالیباف: به‌هرحال، در حوزه‌ی سیاست خارجی، رابطه‌ی بین دولت‌ها یک بحث است، رابطه‌ی دیپلماسی پارلمانی بین پارلمان‌ها یک بحث دیگر است. محدودیّتی که بین دولت‌ها هست، گفت‌وگوهایی که بین دولت‌ها هست و پروتکل‌هایی که آنجا رعایت میشود، در حوزه‌ی ارتباطات بین نمایندگان مجلس و رؤسای مجلس و پارلمان‌ها خیلی بازتر است؛ در واقع، نوعی از دیپلماسیِ عمومی است و ارتباط بین پارلمان‌ها، نمایندگان و حتّی مردم دو کشور، این فرصت‌ها را فراهم می‌کند. خیلی وقت‌ها مذاکراتی که شاید در سطح رؤسای جمهور یا حتّی در سطح وزرای خارجه و وزرای دیگر شکل نمی‌گیرد، بدون هیچ تعارفات رسمی، به‌راحتی بین مجالس و گروه‌های دوستی شکل می‌گیرد.
ما خیلی وقت‌ها با بعضی کشورها ارتباط نداریم، ولی گروه‌های دوستی بین پارلمانی با همدیگر رفت‌وآمد می‌کنند و موضوعات مورد بحث قرار می‌گیرد. لذا هم می‌تواند ارتقاء سطح روابط و تسهیلگری برای روابط بین دو کشور را در سطح دولت‌ها فراهم کند، هم می‌تواند تسهیلگری کند آن توافقاتی را که انجام شده و می‌خواهد تبدیل به قرارداد بشود و اجرائی بشود. خیلی از این توافقات نیازمند به قوانین و مقرّراتی است که در پارلمان‌ها باید به تصویب برسد؛ خب طبیعتاً این قانون‌ها تصویب میشود. خیلی وقت‌ها قوانین مانع بعضی اتّفاقات و تصمیم‌گیری‌ها میشود؛ پارلمان‌ها می‌توانند کمک کنند که این قوانین را به نفع کشور تغییر بدهند تا دولت بتواند این مذاکرات را پیگیری کند و انجام بدهد.
خیلی از نشست‌ها و پیمان‌هایی که در دنیا وجود دارد، مثل همین «بریکس» که امسال ریاستش بر عهده‌ی روسیه بود و در سن‌پترزبورگ برگزار شد، در بخش‌های مختلف تشکیل میشود؛ یعنی آنجا رؤسای جمهور با هم نشست دارند، وزرای امور خارجه با هم نشست دارند، وزرای اقتصادی و زیرساختی و صنعتی با هم نشست دارند یا در حوزه‌ی مسائل فرهنگی و حتّی در مسائل اجتماعی و ورزشی و در بخش‌های مختلف، تعاملاتی با هم دارند؛ این‌ها پیمان‌هایی هستند که در سطح بین‌الملل، با همدیگر همکاری دارند. خب اینجا رؤسای مجالس هم برای این پیمان‌ها می‌توانند مکمّلِ هم باشند.
در پیمان «شانگهای» هم همین‌طور است، در حوزه‌ی اوراسیا هم این‌گونه است. لذا همین‌طور که حضرت آقا تأکید کردند، اگر در ارتباط بین پارلمان‌ها در سیاست خارجی فعّال باشیم، حتماً اثرگذار است و می‌تواند به این موضوعات کمک کند که با تأکید حضرت آقا، ما حتماً در مجلس دوازدهم ساختارهای مجلس را و توجّه به این موضوع را ان‌شاءالله بیش از گذشته در اولویّت کار قرار خواهیم داد.
- آقای دکتر قالیباف! شروع دولت و مجلس جدید تقریباً هم‌زمان شده با آغاز برنامه‌ی هفتم پیشرفت کشور؛ هم‌زمانیِ این‌ها ــ که مجلسْ جدید است، دولتْ جدید است و این برنامه هم در آغاز راه است ــ چه اثراتی بر همدیگر دارد و مجلس و دولت چطور می‌توانند به همدیگر کمک بکنند و برای دستیابیِ حدّاکثری به اهداف این برنامه مکمّلِ هم باشند؟
قالیباف: من در ابتدای صحبتم به همین موضوع اشاره کردم. نگاه کنید! قبلاً این‌گونه بود که دولت‌ها در دو سال آخر دوره‌ی دوّم خودشان ــ که معمولاً دولت‌ها دو دوره‌ای بودند ــ برنامه را می‌نوشتند، مجلس هم تصویب می‌کرد، ولی وقتی برنامه ابلاغ می‌شد، دولتی که برنامه را نوشته بود دیگر بر اجرای آن هیچ نقشی نداشت؛ حتّی خود مجلسی هم که این را تصویب کرده بود، در اجرای این برنامه نقشی نداشت. البتّه قانون بود، ولی بپذیریم وقتی که یک دولت دیگری یک برنامه‌ای را می‌نویسد برای مدّت پنج سال و بعد یک دولت دیگر می‌خواهد آن را اجرا کند، شاید نظر دیگری داشته باشد.
همیشه یکی از علّت‌هایی که برنامه‌های ما کمتر از سی درصد تحقّق پیدا می‌کرد، به خاطر نبودن این هم‌زمانی بین دولت‌ها و مجلس در اجرا و تصویب این برنامه بود. یکی از ویژگی‌های مثبتی که این برنامه الان پیدا کرده، همین هم‌زمانی است. مخصوصاً اینکه خود جناب آقای پزشکیان به عنوان رئیس دولت جدید، در مجلس بودند و در این برنامه نقش داشتند؛ ایشان هم در همه‌ی مناظراتشان و امروز هم در همه‌ی صحبت‌هایشان بر اجماع بین همه‌ی گروه‌ها و سلایق از یک طرف، دوّم بر تبعیّت از سیاست‌های کلانی که تصویب شده و ابلاغ شده، و سوّم بر محور کار بودن برنامه‌ی هفتم تأکید کردند و می کنند.
از جهت زمانی هم مجلس و دولت چهار سال از پنج سالِ این برنامه را مشترکاً کار می‌کنند. طبیعتاً دولت بعدی و مجلس بعدی که بیاید، چون سال آخر برنامه است، آن‌ها باید برنامه‌ی بعدی را تهیّه کنند؛ وقتی برنامه را آن‌ها تهیّه می‌کنند، همان‌هایی هستند که خودشان می‌خواهند برنامه را اجرا کنند. به نظر من، این هم‌زمانی فرصت مناسبی است که می‌توانند این کار را انجام بدهند و پیش بروند.
البتّه اینکه من می‌گویم الان برنامه‌ی هفتم میثاق ملّی ما است، شما می‌دانید سال ۱۴۰۴ که سال آینده است، پایان برنامه‌ی بیست‌ساله است؛ پس تنها سند رسمی قانونی‌ای که همه‌ی ما می‌توانیم حول آن حرکت کنیم، همین برنامه‌ی هفتم است که ان‌شاءالله به آن متعهّدیم؛ هم دولت، هم مجلس و همه‌ی ارکان حکومت در بخش‌های مختلف، همه‌ی نهادهای عمومی و مردم عزیزمان، بخش خصوصی، بخش تعاونی، بخش دولتی، همه باید دست به دستِ هم بدهیم ان‌شاءالله تا اهداف این برنامه محقّق شود. این برنامه هم ــ چون من در جزئیّات این برنامه هستم ــ واقعاً برنامه‌ای است که قابل دسترس است، قابل انجام است و برنامه‌ای نیست که خیلی رؤیایی باشد و آرزوها در آن نوشته شده باشد؛ واقعاً برنامه‌ای است که می‌تواند ضمانت اجرائی داشته باشد و قابل اجرا است؛ یعنی قانونی نیست که نوشته بشود و زمینه‌ی اجرائی نداشته باشد. امیدوارم که بتوانیم در حوزه‌ی مسائل اقتصادی و ثبات اقتصادی در کشور، ان‌شاءالله شاهد این تحوّل باشیم.
- آقای قالیباف! ما روز پنج‌شنبه خدمت آقای پزشکیان بودیم و با ایشان مصاحبه کردیم. در آن مصاحبه، آقای پزشکیان گفتند که از جریان‌ها و گروه‌های مختلف سیاسی، خواسته‌اند که پیشنهادهای خودشان و گزینه‌های خودشان برای کابینه‌ی جدید را به ایشان معرّفی کنند. می‌خواهیم بدانیم که آیا این درخواست از شما هم شده و آیا شما هم گز ینه‌هایی را به ایشان معرّفی کرده‌اید یا نه؟
قالیباف: یک کار خوبی که آقای دکتر پزشکیان کردند این بود که به همه‌ی گروه‌های سیاسی، به همه‌ی بخش‌های خصوصی و نهادهایی که نمایندگی می‌کردند بخش خصوصی را ــ نهادهای عمومی غیر دولتی ــ این پیشنهادها را داده‌اند و از آن‌ها خواسته‌اند. البتّه نامه‌ای را برای من هم نوشتند ــ به شخص من؛ نه به عنوان رئیس مجلس ــ ولی من طبیعتاً به خاطر جایگاه حقوقی‌ای که دارم، هیچ موقع نه لیستی فرستادم که افرادی را پیشنهاد داده باشم، نه سر این موضوع به صورت مصداقی صحبت کرده‌ایم؛ من در صحبتم هم به این موضوع اشاره کردم.
وقتی که ایشان نظرات همه را بگیرند و جمع‌بندی بکنند، طبیعتاً به تعدادی از افراد می‌رسند و ممکن است در خصوص هر کدام از وزرا، تعدادی گزینه‌ی مشخّص بر اساس آن شاخص‌ها باشد؛ بدون شک، آن موقع حتماً بحث‌های جدّی‌ای بین مجلس و دولت شکل می‌گیرد که تصمیم نهایی آنجا گرفته میشود تا با توافق ان‌شاءالله بتوانند بیایند و همه‌ی کابینه ان‌شاءالله بتواند از مجلس رأی اعتماد خودش را بگیرد و بدون نبودن وزیری ان‌شاءالله کار در دولت شروع بشود. فکر می‌کنم این زمینه بین مجلس و دولت وجود دارد و فکر می‌کنم در روزهای آینده این کار رقم بخورد.
- زمان ارائه فهرست پیشنهادی‌شان را هم با شما مطرح کرده‌اند؟
قالیباف: ما همین شنبه‌ی قبل که صحبت کردیم و همین امروز هم باز با هم جلسه داریم، سر این موضوع صحبت می‌کنیم. همه‌ی تلاش ایشان این است که زودتر از آن پانزده روز انجام شود. من گفتم از روز سه‌شنبه، ایشان دو هفته فرصت دارند؛ ولی اراده‌ی خودشان بر این است که از این زمان، حدّاکثری استفاده نکنند، حدّاقلّی استفاده کنند و در کمترین روزها ان‌شاءالله آن را ارائه بدهند.
- سؤال آخر هم اینکه شاید مردم دوست داشته باشند بدانند در جلسات ریاست محترم مجلس شورای اسلامی با رئیس‌جمهور منتخب، قبل از تنفیذ و تحلیف، چه چیزهایی می‌گذرد. ما خدمت آقای پزشکیان هم که رفته بودیم، گفتند آقای دکتر قالیباف اینجا رفت‌وآمد دارند و روابط هم خیلی حسنه است.
قالیباف: بله، خب آشناییِ ما با آقای دکتر پزشکیان بیش از دو دهه است. زمانی که ایشان معاون وزیر بودند و بعد هم وزیر بهداشت و درمان شدند، آن زمان بنده مسئولیّت نیروی انتظامی را داشتم و در دولت ارتباطات نزدیکی وجود داشت. بعد هم ایشان در مجلس بودند، باز ما در مجلس ارتباط داشتیم؛ مخصوصاً در چهار سال گذشته هم که ایشان در مجلس بودند، من هم در مجلس بودم، ارتباط‌هایمان به هم بسیار نزدیک است. یک ویژگی‌ای که جناب آقای پزشکیان دارند این است که واقعاً هیچ وابستگی حزبی ندارند.
ممکن است ایشان یک اندیشه داشته باشند، یک نگاه داشته باشند، یک رویکرد داشته باشند که آن رویکرد هم بیشتر رویکرد عدالت‌خواهی و صداقت و صمیمیّت و ویژگی‌های خودشان است ــ که واقعاً ویژگی‌های بسیار تحسین‌برانگیزی است ــ و شاید یک سلیقه‌ای هم داشته باشند؛ ولی ایشان واقعاً قیدوبند حزبی ندارند و با موضوعات هم آشنایی دارند، مخصوصاً با برنامه‌ی هفتم. سر این موضوعات، مرتّب با هم صحبت می‌کنیم. البتّه بعضی اوقات حتّی روی نفرات هم به صورت کلّی بحث میشود. البتّه از وقتی ایشان منتخب شدند، ما جلسات سران را که سه‌نفره همیشه برگزار میشود، از همان روز اوّل برقرار کردیم. همین امروز هم که شنبه است، باز ما جلساتمان را داریم. ما الان در اینجا بیشتر به اولویّت‌ها داریم توجّه می‌کنیم؛ اینکه چالش‌های مهمّمان کجا است و چه کاری باید انجام بدهیم.
مهم‌ترین موضوعی که داریم این است که در کشور باید تولید ثروت اتّفاق بیفتد؛ همه‌ی حرف‌هایی که می‌زنیم، اگر کیک اقتصاد بزرگ‌تر نشود، مشکلات ما حل نمی‌شود. لذا متمرکز به این بحث‌ها هستیم که کار را برنامه‌ی هفتم هم برای ما مشخّص کرده؛ باید ببینیم در برنامه‌ی هفتم، کدام اولویّت را باید شروع کنیم که همه با آن توافق کنند و این کار را انجام بدهیم. امیدوارم و مطمئن هم هستم که ان‌شاءالله با شروع کابینه و آغاز کار، بتوانیم پُرشتاب‌تر در حلّ مشکلات گام برداریم که مردم ما بعد از این سختی‌هایی که امروز شاهدش هستند، ان‌شاءالله بتوانند آن آسایش و آرامش را پیدا کنند.
خیلی ممنون، اگر نکته‌ای در تکمیل بحث باقی مانده بفرمایید در خدمتیم.
نخیر؛ از همه شما متشکّرم.