زمزمه اروپا درباره «برجام توخالی»
غربی‌ها می‌گویند که سرعت گرفتن فعالیت‌های هسته‌ای ایران به طوری که کل ذخایر اورانیوم غنی شده آن، اکنون به بیش از ۳۰ برابر حد مجاز برجام رسیده، در کنار هشدار‌های گاه‌وبیگاه مقام‌های ایرانی درباره «تغییر دکترین هسته‌ای» آن‌ها را نگران کرده و مدعی شده‌اند که تهران، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را به سندی «توخالی» بدل کرده است.
شورای امنیت سازمان ملل، دیروز شاهد یک نشست شش‌ماهانه درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ بود؛ جایی که دول اروپایی، ایران را متهم کردند که برجام را به «سندی توخالی» تبدیل کرده است. نماینده ایران در شورای امنیت سازمان ملل در این جلسه، هرچند گفت که تهران «در مواجهه با تحریم‌های امریکا و اروپا، حق دارد به تعهدات خود در چارچوب برجام پایان دهد» ولی در عین حال این را هم روشن کرد که این توافق «همچنان بهترین گزینه» است. امیرسعید ایروانی دول اروپایی را متهم کرده که عامدانه «ریشه اصلی وضعیت کنونی را نادیده گرفته‌اند، که اولین و مهم‌ترین آن، خروج یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده از برجام است.»
به گزارش «جوان» روز سه‌شنبه، شورای امنیت درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، به عنوان زیربنای توافق هسته‌ای ایران بحث کرد، قطعنامه‌ای که ۱۶ ماه دیگر، در اکتبر سال ۲۰۲۵، منقضی خواهد شد و شورای امنیت سازمان ملل، بر اساس برجام موظف شده که پرونده هسته‌ای ایران را مختومه کند. معنای تلویحی مختومه شدن قطعنامه ۲۲۳۱ این است که غرب موظف است پرونده هسته‌ای ایران را عادی‌سازی کرده و با آن مانند هر دولت دیگر عضو پیمان منع اشاعه برخورد کند. در حالی که امریکا از سال سوم اجرای برجام، از آن خارج شده و حالا هم هیچ تعهدی به اجرای آن ندارد، این ۱۶ ماه، برای یافتن مسیری برای احیای برجام کلیدی است، ولی اروپاییان مدتی است که زمزمه توخالی شدن برجام را شروع کرده‌اند. غربی‌ها می‌گویند که سرعت گرفتن فعالیت‌های هسته‌ای ایران به طوری که کل ذخایر اورانیوم غنی شده آن، اکنون به بیش از ۳۰ برابر حد مجاز برجام رسیده، در کنار هشدار‌های گاه‌وبیگاه مقام‌های ایرانی درباره «تغییر دکترین هسته‌ای» آن‌ها را نگران کرده و مدعی شده‌اند که تهران، توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵ را به سندی «توخالی» بدل کرده است. در بیانیه‌ای که تروئیکای اروپا درباره اجرای برجام در جریان نشست شورای امنیت صادر کرد، با تأکید بر اینکه ایران «فعالیت‌های هسته‌ای خود را فراتر از محدودیت‌های توافق هسته‌ای (برجام) تشدید کرده»، آمده است: «پیشرفت‌های هسته‌ای ایران که برخی از آن‌ها غیرقابل بازگشت هستند، برجام را توخالی کرده و بازگشت به راه‌حل مذاکره را دشوارتر خواهد کرد.» در این بیانیه به نصب و راه‌اندازی سانتریفیوژ‌های پیشرفته از جمله در فردو اشاره و از ایران درخواست شده «تشدید تنش‌ها را متوقف کند و به تعهدات خود برجام بازگردد.» انگلیس، فرانسه و آلمان، ایران را به «عدم همکاری با آژانس طی سالیان متمادی» متهم کرده‌اند؛ کاری که به گفته آن‌ها «عدم اشاعه جهانی را تضعیف می‌کند و آژانس را از انجام کار حیاتی برای ارزیابی برنامه هسته‌ای ایران باز می‌دارد.» «رابرت وود» سفیر و معاون نمایندگی امریکا در سازمان ملل هم، ایران را به انجام اقدامات عمدی برای جلوگیری از تلاش‌های آژانس برای نظارت بر فعالیت هسته‌ای ایران که هیچ هدف غیرنظامی ندارد، متهم و در عین حل تأکید کرد که امریکا متعهد به انجام همه کار‌ها و اقدامات لازم جهت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای خواهد بود. همچنین سفیر و نماینده فرانسه در سازمان ملل، بدون اشاره به خروج امریکا از برجام، مدعی پنج سال «نقض تعهدات ایران» شد و گفت که این، با گزارش‌های نگران‌کننده آژانس همراه شده است. سفیر فرانسه مدعی شد سطح کنونی غنی‌سازی ایران توجیه غیرنظامی و صلح‌آمیز «قابل‌قبول» ندارد و بر فعال‌سازی مکانیسم اختلاف تأکید کرد.
پاسخ ایران
نماینده ایران در شورای امنیت، ادعای اروپاییان را که گفته‌اند اقدامات ایران برجام را به سندی توخالی بدل کرده، «کاملاً نادرست» خواند و گفت که این کشور‌ها عمداً ریشه اصلی وضعیت کنونی را نادیده گرفتند، که اولین و مهم‌ترین آن، خروج یکجانبه و غیرقانونی ایالات متحده از برجام است. امیرسعید ایروانی گفت: «آن‌ها همچنین عمداً یکی دیگر از ریشه‌های وضعیت کنونی را نادیده گرفتند، یعنی عدم اجرای تعهدات قانونی صریح همه آن کشور‌ها خلال این سال‌ها.» وی افزود: «فشار، ارعاب، تهدید و تقابل راه‌گشا نیستند و در نهایت به بن‌بست منتهی خواهد شد. تنها گزینه عملی برای احیای برجام، گفتگو و همکاری سازنده صادقانه است.» ایروانی گفته که «در مواجهه با تحریم‌های امریکا و اروپا، ایران حق دارد به تعهدات خود در چارچوب برجام پایان دهد» ولی در عین حال، این توافق را «بهترین گزینه باقی مانده» دانسته و تأکید کرده که برجام «هیچ جایگزینی ندارد و احیای آن واقعاً به نفع همه اعضای آن است.» نماینده ایران در سازمان ملل گفت: «ایران به سهم خود، هیچ‌وقت به مذاکرات پشت نکرده و تمایل صادقانه خود را برای از سرگیری مذاکرات احیای برجام نشان داده و آماده است اجرای کامل تعهدات خود تحت برجام را زمانی که احیا شود و ایالات متحده و همه طرف‌های دیگر بپذیرند که تمامی تعهدات خود را به موقع، به طور مؤثر، کامل و صادقانه تحت برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ انجام دهند، از سر بگیرد. چنین امری به‌راستی نیازمند اراده سیاسی واقعی آن‌ها است.»
امریکا مقصر است نه ایران
نشست شورای امنیت درباره اجرای قطعنامه ۲۲۳۱، محل رویارویی دو دیدگاه درباره مناقشه هسته‌ای ایران بود. واسیلی نبنزیا، نماینده دائم روسیه در سازمان ملل نیز درباره چشم‌انداز احیای برجام، بیانیه و تلاش اتحادیه اروپا برای مقصر دانستن ایران به جای امریکا را سرزنش کرد و گفت: «نگرانی‌ها در مورد غنی‌سازی ایران و پایبندی به برجام، نتیجه مستقیم اقدامات ایالات متحده امریکا از جمله خروج از برجام بوده است.» نماینده چین در سازمان ملل متحد، واشینگتن را عامل مخرب در فرایند اجرای برجام خواند و خواستار لغو هرچه سریع‌تر تحریم‌های یکجانبه علیه ایران و احیای برجام شد. نماینده چین گفت: «ایالات متحده به صورت یکجانبه از این توافق جامع خارج شد و فشار حداکثری به ایران تحمیل کرد و موجب طولانی‌شدن بحران هسته‌ای شد.»
منبع: روزنامه جوان