قالیباف: معتقدم که باید رفع تحریم را هم دنبال کنیم/پورمحمدی: مشارکت بالا در انتخابات باعث اقتدار ملی خواهد شد/جلیلی: پیگیری‌ اولویت‌ها توسط رئیس‌جمهور باعث جهش کشور می‌شود

سرویس سیاسی فردا: دوشنبه شب؛ ۲۸ خرداد ۱۴۰۳ اولین مناظره ۶ کاندیدای انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری با موضوع اقتصادی در ساختمان شیشه‌ای صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران آغاز شد.

آغاز اولین مناظره انتخابات ریاست جمهوری 1403 با موضوع اقتصادی

نحوه برگزاری مناظره نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری

سوالات کارشناسان در دور اول مناظره

هر نامزد باید به این سوالها جواب دهد

دانش‌جعفری: آیا دولت شما آنچه در برنامه هفتم پیش بینی شده را قبول دارد؟

غضنفری: هر سال در دولت شما چقدر سرمایه گذاری می شود، از کجا؟ و نقش بخش خصوصی چیست؟

مظاهری: برای تامین رشد هشت درصد سرمایه گذاری همیشه امکان خوبی بوده است؛ برنامه شما برای جلب سرمایه گذاری خارجی و هدایت آن و البته درچارچوب قانون مصوب مجلس و مجمع تشخیص چیست؟

فولادگر: چه برنامه ای دارید که بحث سند راهبردی توسعه صنعتی در کشور تهیه، تدوین و ابلاغ شود؟

پورمحمدی: برای بهبود فضای کسب و کار و ارتقای جایگاه کشور در فضای کسب و کار چه میکنید؟

مروی: برای تامین نهاده‌ها باید ثبت سفارش شود؛ تقاضا برای ارز وارداتی زیاد است و اینها باید ۶-۷ ماه در نوبت بمانند؛ صادرکننده هم برایش نمی صرفد و انگار به او ۳۰-۴۰ درصد مالیات می بندیم. برنامه شما برای بحث پیمان سپاری ارزی چیست؟

نجفی عرب: برنامه مشخصی درباره ثبات بخشی به اقتصاد کلان کشور که فعالان اقتصادی بتوانند در وادی این ثبات که ایجاد می‌شود، برنامه مشخصی داشته باشند چیست؟ امروز واقعا در این زمینه دچار مشکلیم. صبح بلند می شویم می بینیم تورم و نرخ ارز و  ... تغییر کرده است.

قالیباف: رئیس‌جمهور باید ضامن حل مشکلات قشر محروم شود

قاضی‌زاده: مردم از وعده دادن خسته شدند

نامزد انتخابات ریاست جمهوری:به عنوان یکی از اعضای تیم رئیس‌جمهور وظیفه خود دانستم پرچمی که شهید رئیسی عزیز به دست گرفته بود و مسیر و مدل جدیدی را در حکمرانی عرضه کرده بود را به نوبه خودم با قدرت و قوت پیش ببرم.

از مجری و ملت می‌خواهم اجازه بگیرم در شروع بحثمان عرضی نسبت به برادران عزیزم داشته باشم و تذکری به خودم. 

بنده که  جوان‌ترین این جمع هستم ۲۰ سال سابقه کار داشته‌ام در کشور. همه عزیزان سابقه طولانی خدمت دارند و اعلام مواضع؛ همکار با دولت‌های مختلف بودند. جوری صحبت نکنیم که انگار امروز دولت شروع شده است و فقط نقد کنیم دولت‌ها را و نقش خود را نبینیم.

همچنین در بحث وعده‌ها، مردم واقعاً‌ از وعده خسته شده‌اند؛ باید و نباید  گفتن ساده است؛ باید بگوییم چگونه و توسط چه تیمی و با چه روشی می‌خواهیم کارها را انجام بدهیم؟ مثلا قانون برنامه هفتم را چگونه انجام دهیم؟ آیا در سابقه مان نشانه ای برای این که چطور میخواهیم انجام بدهیم یا خیر؟

وقتی وعده به عمل نمی‌رسد ناامیدکننده است و مردم با صندوق قهر می‌کنند. وگرنه می‌گویند اینها هم مثل گذشته چیزی می‌گویند و عمل نمی‌کنند.

برای رشد هشت درصد بین ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز  داریم به شرطی که ناترازی انرژی را کنترل کنیم. 

جدی‌ترین کار در داخل اجرای تام قانون هدفمندی یارانه‌هاست که درست انجام نشده است. دولت اکثر منابعش صرف هزینه‌های دولت می‌شود و به بخش خصوصی هم اعتماد نشده و دست و پایش بسته شده است. باید کاری کنیم که بخش خصوصی وارد شود و کمک کند به عنوان شریک راهبردی.  باید شوک‌های ارزی را کنترل کنیم و ...

قالیباف: رئیس‌جمهور باید حواسش به سفره مردم باشد

قالیباف در پاسخ به سوالات بخش اول:انتخابات فرصت بزرگی است در اختیار یکا یک مردم شریف ایران تا بتوانید برای خود و فرزندان و ایران عزیز تصمیم بگیرید.

رئیس‌جمهور بار سنگین این سمت را باید با  کمک دیگران به دوش بکشد. رئیس‌جمهور یکی از مهمترین وظایفش در این شرایط سخت، توجه و تحول در حوزه اقتصاد است بویژه برای خانواده‌های محروم و کارگران و کارمندان و پرستاران و مددجویان و آنهایی که حقوق ثابتی دارند و با تورم آسیب می‌بینند.

رئیس‌جمهور باید به گونه‌ای انتخاب شود و عمل کند که ضامن حل این مشکلات شود البته با کمک خود مردم. 

امروز بازنشستگان در بخش کشوری و لشگری و تامین اجتماعی و ایثارگران همه با این مشکلات روبرو هستند.

ما در دهه ۹۰ شرایط سختی گذراندیم. از جهت اقتصادی رشد متوسط سالانه یک درصد؛ نقدیندگی ما ۲۶ برابر بود. این توسعه مشکلات بود. ما دوره کرونا را گذراندیم. واقعا هم پدران و هم مادران خانواده، بخصوص زنان ایرانی ما هم کار تربیت و آموزش و حفظ بچه‌ها را دنبال کردند و هم مادرخرج خانه بودند و محور هزینه‌ها با مشکلات اقتصادی.

الان باید جبران شود. در برنامه هفتم که کار مشترک دولت سیزدهم و مجلس یازدهم است باید اجرا شود. رئیس ‌جمهور هم با دقت باید حواسش به سفره مردم و رشد اقتصادی و پروژه های کلان باشد.

ما باید قفل این توقف را بشکنیم و کار دولت سیزدهم که شهید رئیسی شروع  کرد را ادامه دهیم؛ نقاط قوتش را تقویت و ضعف‌هایش را برطرف کنیم.

ظرفیت‌های کشور اینقدر هست که فقط هدردادن مستقیم سرمایه‌ها سه و نیم برابر یارانه‌های امروز است.

کارمندان و کارگران و زحمتکشان و بازنشستگان و قشر محروم! در دولت خدمت و پیشرفت همه ما با حضور و مشارکت شما اقتصاد قوی را دنبال خواهیم کرد تا دولت بتواند حقوق عزیزان را متناسب با تورم پیش ببرد و قدرت خرید را حفظ کند. تورم بعلاوه رشد اقتصادی. که رشد اقتصادی طبیعتاً باید هم سرمایه‌گذار بهره ببرد و هم عموم مردم.

پزشکیان: برای هر اقدام اول یک مشکل اساسی داریم

پزشکیان در پاسخ به سوالات بخش اول:

برای هر اقدام اول یک مشکل اساسی داریم؛ اگر نتوانیم مشارکت همه گروه‌ها را همراه کنیم هر چقدر هم برنامه درست بنویسیم مثل برنامه‌های قبل معطل می‌ماند و اتفاقی نمی‌ماند. لازمه اقتصاد خوب دوری از اختلاف و مشارکت همه و استفاده از کارشناسان از سلایق مختلف است.

برخی کارشناسان اسمشان کارشناس است ولی واقعا کارشناس نیستند.

قانون برنامه که در مجلس نوشته شد، آنچه دولت آورد تغییر کرد. 

دولتی که در آینده می‌آید باید روی برنامه جدید برنامه‌ریزی کند. از نظر علمی غیرممکن است.

دولت همراه کارشناسان باید برنامه درستی را تنظیم کند و مجددا اهداف را بازنگری کند.

علاوه بر انسجام داخلی، امکان ندارد بدون ارتباط یا باز کردن مرزهایمان با دولت‌هایی که در منطقه هستند و دولت‌های دنیا، بتوانیم به ۸ درصد برسیم. برای رشد ۸ درصدی سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار پول می‌خواهیم. ما باید با دنیا ارتباط برقرار کنیم و چگونگی این از ملزومات این رشد هشت درصدی است.

در داخل هم تولیدکنندگان و اتاق بازرگانی را باید میدان دهیم در تصمیم‌سازی و فعالیت‌ها دستشان باز باشد.

نباید یک تولیدکننده بدنش بلرزد از این که فردا  چه بلایی می‌خواهد سرش بیاید و چه مشکلاتی پیش پایش می‌افتد.

امنیت سرمایه‌گذاری باید تامین شود.

جلیلی: رشد ۸ درصدی یک ضرورت است

جلیلی در پاسخ به سوالات بخش اول:سوالاتی که مطرح شد دو ایراد دارد. اگر چیزی می‌شود قانون و فصل الخطاب، در چنین مقطعی و سطحی نباید درش تردید ایجاد شود. وقتی صحبت می‌کنیم از رشد ۸ درصد، یعنی یک ضرورت است و در قانون آمده است. بنابراین مردم باید بتوانند انتخاب کنند که این ضرورت را کدام عزیز می‌تواند به بهترین شکل انجام بدهد.

دوم اینکه معمولا در برنامه‌ها برای تحقق رشد، عوامل مختلفی هست. اینکه فقط رشد را منوط کنیم به سرمایه، نگاه ناقصی است چرا که می‌دانید رشد عوامل مختلفی دارد، هم سرمایه است و هم مهمتر از آن مدیریت این سرمایه. استفاده از نیروی انسانی که امروز خوشبختانه جزو فرصت‌های ماست. همینطور فناوری‌های مهمی که میتواند رشد دهد و به اندازه سرمایه‌ها کمک کند.

اگر ما می‌گوییم قرار است رشد هشت درصد ان‌شاالله داشته باشیم و این در برنامه هفتم هم آمده است، اتفاقا در اینجا حدود ۴۷ برنامه را از دولت خواسته که تهیه کند تا از روزی که برنامه شروع می‌شود ارائه شود. اگر در اصلش تردید داشته باشیم رشد محقق نمی‌شود. اگر مطالعه نکرده باشیم و بگوییم می‌خواهیم بررسی کنیم کارمان عقب می‌افتد.

رشد ۸ درصد میتواند انجام شود به شرطی که از فردای انتخابات شروع  کنید. به شرطی که بدانید باید فرصت‌های کشور را بشناسید. اینکه گفتیم یک جهان فرصت، این واقعی است شما باید اینها را بشناسید. کشور فرصت‌های زیادی دارد که لازمه‌اش یک ایران جهش است و می‌تواند جهش داشت.

لازمه‌اش این است که فکر نکنید با چند جذب سرمایه انجام می‌شود. این اشتباه را قبل از انقلاب هم داشتند. از هاروارد آمدند بررسی کردند گفتند اینها فکر کردند فقط سرمایه می‌خواهد.

یکی از الزامات اصلی مشارکت دادن آحاد جامعه است. دولت باید بتواند هر یک از آحاد جامعه که استعداد و امکانی دارد بستر نقش آفرینی او را فراهم کند.

این کار ممکن است و با برنامه‌ریزی می‌شود اجرایی کرد.

زاکانی: مشکل ما تحریم‌های آمریکا نیست تجویزهای اقتصادی آمریکاست

زاکانی در پاسخ به سوالات بخش اول:بنده یک پزشک هستم؛ اگر پزشک تشخیص غلط دهد نسخه غلط می‌پیچد. تشخیص غلط به کارنامه سیاه منجر می‌شود.

مشکل اقتصادی ایران تحریم ظالمانه آمریکا نیست. تجویزهای اقتصادی آمریکاست. لذا بنده برای تحول در اقتصاد در چهار محور اساسی برای ارتقای شاخص عدالت و پیشرفت با استفاده از همه فرصت‌های داخلی، منطقه‌ای و جهانی قائلم که اولاً باید تاکید بر استقلال اقتصادی و ثبات بخشی در اقتصاد کشور بر اساس دلارزدایی از اقتصاد و تکیه به پول ملی و افزایش قدرت ملی کنیم.

ثانیاً جهش تولید با حرکت به سمت تولید محصول محور و دانش‌بنیان و با ارزش افزوده بالا را پیگیری کنیم.

ثالثاً حاکمیت مردمسالاری دینی در عرصه اقتصاد را بپذیریم و با تکیه بر مشارکت مردم کارها را پیش ببریم.

رابعاً خلق ثروت و توزیع عادلانه ثروت را در دستور کار بگذاریم.

مردم ریالی درآمد کسب می‌کنند ولی با مسیری که خلق کردیم دلاری خرج می‌کنند. این مشکل اساسی اقتصادی ماست.

تا وقتی که این حل نشود اساساً امکان حل موضوع وجود ندارد.  ما دائما داریم نسخه‌های غلط می‌پیچیم.

از سال ۶۹ دنبال  جهانی سازی قیمت‌ها و تضعیف دولت بودند. باید برگشت به ارزش پول ملی و استقلال کشور را حفظ کرد.

توجه به عدم خام فروشی و ایجاد زمینه ارائه محصول نهایی با ارزش بالا  مد نظر است. درباره مشارکت مردم هم مبتنی بر قانون اساسی باید امکانی فراهم شود. چون با تکیه بر فناوری می‌شود فرایندها را کوتاه کرد، باید مردم را در اقتصاد هم مشارکت داد و خلق ثروتی که می شود را عادلانه توزیع کرد.

پورمحمدی: تمام روابط اقتصادی و تجاری ما قفل شده است

پورمحمدی در پاسخ به سوالات بخش اول:ماها و کارشناسان با اعداد و ارقام آشنایی داریم اما مردم لمس می کنند و روزمره با گوشت و پوستشان مشکلات اقتصادی را درک می کنند.

وقتی با کارشناسان زیادی در  گذشته و این ایام مباحثه داشتم، با بخش خصوصی و اندیشه ورزان جوان و ... آنها یک دغدغه جدی دارند و می گویند حل مشکلات اقتصادی صرفاً راه حل اقتصادی ندارد. اقتصاد با فرهنگ و اجتماع و سیاست و امور حقوقی و مسائل بین المللی پیوستگی دارد.  نمیتواند بدون توجه به اینها راه حل اقتصادی ارائه داد. من هم عقیده ام این است.

در عرصه بین المللی نزدیک به دو دهه است با تحریم روبروییم؛ دنیا تحریم فلج کننده را تحمیل کرده و ما ساده از کنار این میگذریم! 

نقل و انتقال مالی که تمام اقتصاد ما گرفتار آن است باید حل کنیم. ما جزو لیست سیاه و جزو سه کشور هستیم. فعالان اقتصادی چه طور عمل کنند؟ از آنطرف در کشور به سفارتخانه حمله می شود و کلی تبعات دارد و به تحریمها اضافه می شود.

مسائل بین المللی مثل اوکراین و تایوان هست که هزینه می دهیم ولی سودش را بهره نمی بریم. فرصتها را شکار نمیکنیم.

اقتصاد ما اقتصاد بزرگ و جامعه ما جامعه بزرگ است. حجم صنعت ما بزرگ است و باید با دنیا کار کنیم.

نمی شود مسائل داخلی را هم نادیده گرفت؛ رهبری سالهاست ما را به اقتصاد و انسجام اجتماعی و مشارکت توجه می دهد. چقدر ما گوش کردیم؟ بسیاری از جوانان ما آزرده و مایوس شدند.

وفاق ملی اکسیر است و بدون آن به جایی نمیرسیم. مردم به ما باور ندارند باید صادقانه راه حل ها را به آنها ارائه کنیم و اعتمادزایی  کنیم.

قاضی‌زاده: دست از مردم آزاری در بخش اقتصاد برداریم

قاضی زاده هاشمی در دور دوم پاسخ به سوالات:حرفهای کلی باز شنیدیم همانطور که حدس می زدم. حرفهایی که قبلا‌ هم شنیده شده ولی در عمل یک دهه برای ما اقتصاد منفی و رشد منفی ایجاد کرده است.

تصمیمات اشتباه ما را هزینه اش را مردم می پردازند و خانواده های ما. من اسم دولت را دولت خانواده گذاشتم چون هزینه اشتباهات را خانواده ها می پردازند و سفره ایرانی ها کوچکتر می شود.

بیش از ۱۱ میلیون نفر مجرد داریم؛ حجم طلاق زیاد شده است.من در دولت خانواده به مسئله جزئی می پردازم که هر تصمیمی که میگیریم به صورت عینی اثرش بر خانواده چه خواهد بود؟

خواهشم این است که دوستان به جای اینکه باز نسخه های قبلا ارائه شده را بگویند که نتیجه بدش را هم یک دهه پس دادیم از گفتنش بپرهیزند.

ما اول از داخل باید شروع کنیم؛ اقتصاد ما باید پیش بینی پذیر شود. بخش خصوصی باید شریک راهبردی ما شود. دولت باید جایی وارد شود که بخش خصوصی وارد نشده.

هر روز نباید از جیب صادرکننده بزنیم و یک روز گوجه را ممنوع کنیم و یک روز کالای دیگر را.

دست از مردم آزاری در بخش اقتصاد برداریم؛ مثل برخی مسائل گمرک و مالیات و... کارهای خیلی خوبی در دولت آقای شهید رئیسی در این مسائل صورت گرفت.

خام فروشی را باید درست کنیم؛ به جای صدور نفت خام، فرآورده تولید کنیم و اشتغال و ارزش افزوده ایجاد کنیم.

باید بسته مشترک و شهرک صنعتی مشترک برای سرمایه گذاری ایجاد کنیم. 

در راهبرد صنعتی سیاست های ارزی و تجاری باید به نفع تولید و رفاه خانوار و تولید شود. 

باید کاری کنیم که مردم با ایجاد رقابت، قدرت انتخاب کالای باکیفیت و ارزان را پیدا کنند.

قالیباف: ۱۷.۵ درصد از نفت ما هدر می‌رود

قالیباف در دوم پاسخ به سوالات:دکتر پزشکیان گفتند انسجام، من این را قبول دارم؛, آقای پورمحمدی گفت فقط اقتصاد نیست فرهنگ هم هست، حتما این درست است. به همین خاطر می گوییم وقتی حرف از سرمایه گذاری می زنیم، یک بخشی سرمایه گذاری و یک بخش بهره وری است.

پنجاه درصد رشد های ۹ درصدی در برخی کشورها از بهره وری حاصل شده است. از مدیریت صحیح استفاده شده است. رئیس جمهوری که قابلیت این را داشته باشد. از ظرفیت اندیشمندان و متخصصان استفاده شود.

بهره وری می تواند نیمی از این هشت درصد را بسازد. معتقدم اگر انسجام نداشته باشیم نمی شود.

برنامه تبدیل به سند ملی شده است؛, حتما ممکن است اشکالاتی هم داشته باشد. مهمترین موضوع برنامه هفتم خانواده محوری است. سبد خانوار در همه ابعادش.

ویژگی برنامه هفتم این است که ماده ۱۱۸ پیش بینی شده شورای راهبری هرجا اشکالی دید کمیته ای پیش بینی شده که اصلاح کنند. ولی بدانیم قانون هست و باید اجرایش کنیم نه اینکه بگذاریمش کنار. بگذاریم کنار یعنی برویم سمت بهانه جویی.

۱۷ و نیم درصد از ۹ میلیون بشکه هدر می رود. ما از این انرژی در حوزه پتروشیمی که درآمدی قریب به ۲۰ میلیار داریم، فقط ۷ و نیم درصدش را استفاده میکنیم.

ما اقتصاد را پیش بینی پذیر نکردیم و اینکه تصمیمات سیاستی و قاعده گذاری غلط داریم. همین ۴۸ ساعت گذشته یک وزارتخانه یک تصمیمی گرفته که با آن سرمایه می تواند فرار کند. نباید اینطور باشد.

پزشکیان: باید صادرات و سرمایه‌گذاری خارجی داشته باشیم

پزشکیان در دور دوم پاسخ به سوالات:سیر تاریخ،تجربه جهانی، آدمی را که تقوا داشته باشد راه را برایش مشخص می کند. هیچ کشوری از جنگ جهانی دوم تا الان بدون رشد صادرات و سرمایه گذاری خارجی رشد نداشته است.

ما باید صادرات و سرمایه  گذاری خارجی داشته باشیم. 

ما الان گران میخریم و ارزان می فروشیم. در نفت کلی ضرر میکنیم. کی باید جواب دهد که چرا اینقدر مفت دارای مان را می فروشیم؟ کی باید جواب دهد چرا باید گران بخریم؟

ماشین های دست دوم شده افتخار که از آنجا بخریم! این برازنده جامعه ایرانی است که ماشین دست دوم بخریم؟ تازه دولت دلار ندارد بدهد!

تحریم فاجعه است؛ دور می زنیم ولی در این مسیر غلط که درایم میریم کلی بخور بخور هست. نفر ۱۵ از آخر در آمار فساد هستیم.. اینهمه بخور بخور از کجا می آید؟

چین قرار بود سرمایه  گذاری کند گفتند تا FATF را حل نکنید سرمایه  گذاری نمیکنیم. امکان نداره بدون وارد شدن به این چارچوب ها بتوانیم سرمایه گذاری ایجاد کنیم یا شریک تجاری درست حسابی داشته باشیم.

وضعیت اقتصادی را از اول تا الان، چهل سال است می گوییم درستش میکنیم. روزبروز پولمان و قدرت خریدمان بدتر می شود!  وقتی پول چاپ  میکنیم پولمان بی ارزش می شود.

ما الان نمیتوانیم تکنولوژی جدید را وارد صنعت نفت کنیم و داریم ذخایر را از دست می دهیم. به جای ۴۰ درصد بهره وری در نفت ۱۲-۱۳ داریم و بقیه را مفت داریم از دست می دهیم. این را چه کسی باید جواب بدهد؟

تورم ۴۰ درصد و پرداخت ها ۲۰ درصد است. باید نگاهمان را عوض کنیم. نخبه ها و سرمایه ها دارد می رود و روز بروز وضعیت با این وعده ها بدتر می شود. کجا با این تئوری های شما کشور را درست کردند که اینجا بتوانیم؟

جلیلی: اگر فرصت‌ها را نبینیم موفقیت‌ها به دست نخواهد آمد

جلیلی در دور دوم پاسخ به سوالات:مطالبی که گفته شد خوب است مصداقی صحبت شود. لازمه رشد هشت درصدی دیدن فرصتهاست. 

ناظر به پرسشها  چند نکته بگویم. شما باید اولویت داشته باشید؛ اگر میگوییم باید صادرات و ارزآوری داشته باشیم باید تبدیل شود به  ماموریت همه دستگاه ها نه اینکه فقط چند پروژه شود.

ظرفیت اساتید و دانشگاه ها را چطور استفاده و چه ماموریتی برایشان تعیین کردیم؟ امروز با فناوری که در کشور داریم می توانیم موفقیتهای بزرگ داشته باشیم. همان کسی که میگفت فشار حداکثری، بعد گفت شکست فاحش خورد.

با برنامه ریزی و نگاهی که شهید رئیسی داشت، همان کسانی که زمانی گفته می شد با ما روابط نخواهند داشت مگر با فلان قرارداد، ولی آمدند و همکاری راهبردی با شما می کنند. نمیگویند اول باید فلان موضوع انجام شود.

آمریکا می گوید یک بشکه نفت نباید فروخته شود ولی از شما نفت می خرند. اگر فرصتها را نبینیم موفقیتها به دست نمی آید.

شما باید بسته مجوزها را آماده کرده باشید که اگر کسی خواست سرمایه گذاری کند در درون سازوکار اداری شما گیر نکند.

اگر سازوکار درستی نداشته باشیدصادرکننده و واردکننده دچار مشکل می شود. برای این موضوع ده ها ساعت جلسه گذاشتیم.

برخی ایرادات در تخصیص ارز هست که اگر درست کنیم، مسئله حل می شود. بدانیم که اولویتها باید مشخص باشد.اگر هر روز سرمایه بیاید ودرامد زیاد شود ولی این دچار نشتی هایی باشد حتما شکل نمیگیرد.

برخی میگفتند ۳-۴درصد می تواند درآمد پرتی داشته باشد، چرا باید اینطور باشد؟ برای این موضوع کار کردیم در برنامه هفتم و به مجلس مشورت دادیم.

رئیس جمهور باید فرصتها را بشناسد و نقصها را رفع کند.

زاکانی: آقای پزشکیان همه چیز را به همه چیز گره زدند و تهش گفتند نمیتوانیم​

زاکانی در دور دوم پاسخ به سوالات:مردم عزیز ما میتوانیم. این صحبتهای ناامیدکننده شما را ناامید نکند.

جلوگیری از خام فروشی، دلارزدایی، حاکمیت مردم در عرصه اقتصاد، خصوصی سازی و نه اختصاصی سازی، خلق ثروت و توزیع عادلانه بین مردم، با مشارکت مردم جزو موضوعات اساسی است.

زیبا می شود مملکت را اداره کرد لذا این صحبتهایی که برخی می کنند شما را ناامید نکند.

نقدینگی مفید است ولی مهم است که رها نشود و سرمایه گذاری شود. درچین نسبت نقدینگی به ناخالص بیش از 200 درصر و میانگین دنیا 140 درصد است و در ایران 75 درصد. لذا نقدینگی اصلش بد نیست.

آقای پزشکیان نکات کلی مطرح کردند و همه چیز را به همه چیز گره زدند و تهش گفتند نمیتوانیم. تعجب کردم چطور نامزد رئیس جمهوری شدند!

ناظر به موضوع کار، آقای پزشکیان! مردم الان اطلاعات و آمار دستشان است. ترکیه هم عضو ناتو هم WTF است و هم FATF. 250 میلیارد دلار هم در بازه ای در آن سرمایه گذرای شده. در 2023، 250 میلیارد دلار سرمایه  گذاری اما ارزش پولش بسیار کاهش یافته است.

موضوع رشد هشت درصد هم توجه به نیروی انسانی و سرمایه و آموزش را می طلبد. 

آقای پورمحمدی هم نکاتی گفتند که مبنائاً راه را اشتباهی رفتند. با اینجور مسائل نمیتوان دولتداری و حکومتداری کرد. میتوان شعار داد و حرف قشنگ زد ولی نمیتوان مشکل مردم را حل کرد.

پورمحمدی: قدرت خود را باور کنیم ولی اشتباهات خود را هم اصلاح کنیم

پورمحمدی در دور دوم پاسخ به سوالات:من به گذشته مردم و نظام و دولتها افتخار می کنم و به توان ملی خودمان باور دارم. کارهای بزرگی مردم و نظام انجام داده اند ولی نباید واقعیتها راانکار کرد. نقاط قوت مان فراوان است ولی با اینها باید ضعف ها را برطرف کرد.

شش برنامه توسعه تا الان بوده چرا رهبری فرمودند ۳۰ تا ۳۵ درصد فقط اجرا شده؟ چرا اینطور شده؟ شاید برنامه ها هم اشکال دارند. چرا میخواهیم فقط آرمانها و رویاهایی مطرح کنیم.

الزامات رشد هشت درصدی محقق می شود؟ برنامه های قبلی چرا اجرا نشده است؟

ساختار برنامه مشکل دارد که جای دیگری باید بحثش را انجام بدهیم.

از کجا می خواهیم منابع لازم را برای رشد بیاوریم؟ با مردمی که اعتمادشان در بورس خراب شده است؟ تا اعتماد نسازیم که نمیشود رشد اقتصادی داد. 

نمیشود خودفریبی کنیم یا خوش بینانه با مسائل برخورد کنیم. مردم دارند لمس می کنند. حرفهایی که زدم با  کارشناسان متعهد و باسواد دانشگاه های تهران بود. تعابیر تندی کردند. نمیخواستم آن تعابیر را بگویم. 

این به این معنا نیست که ناامید باشیم. ما در مقابل تحریم سخت ایستاده ایم توانمندی ملی داریم وگرنه باید فروپاشی شده باشیم. تحریم مهم است ولی ما  مهمتریم و قدرتمندتریم. قدرت خود را باور کنیم ولی اشتباهات خود را هم اصلاح کنیم.

سوالات دور دوم مناظره اول نامزدهای ریاست جمهوری

محمدجواد ایروانی: برای جهش تولید و سرمایه گذاری و مشارکت آحاد مردم چه الگوها و برنامه های مشخصی دارید؟

محمد خوشچهره: رویکرد رئیس جمهور برای تاکید روی طرحهای مردمی کردن اقتصاد چیست؟

فولادگر: سیاستهای اصل 44 برای تغییر ریل اقتصاد کشور و انتقال از اقتصاد دولتی به وضعیتی بود که دولت نقش خودش را نظارت و تنظیم گری داشته باشد.  چه اتفاقاتی افتاد که سیاستها جامع و خوب اجرا نشد؟ چرا فقط سراغ واگذاری هایی رفتیم آنهم با نگاه درآمدی؟ و توانمندسازی بخش خصوصی و تعاونی و ایجاد رقابت و رفع انحصار و آماده کردن محیط کسب و کار برای حضور مردم انجام نشد؟ 

سیدحمید پورمحمدی: تدبیر شما برای اینکه دست بخش خصوصی باز شود و شرکتهای دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی در بازار رقابت محدود شود چیست؟

محمدرضا باهنر: خصولتیها نه دولتی اند و نه خصوصی؛ برای اینکه این بنگاه های خصولتی را از این چرخه اقتصاد هم بهره وری شان را بالا ببریم و هم به مردم واگذار شود چه برنامه ای دارید؟

دانش جعفری: نقش شبه دولتی ها پررنگ است و واگذاریها به جای اینکه به مردم و بخش خصوصی واقعی باشد به شبه دولتیها واگذار شده است. منابع اینها هم غیرمستقیم ربط به دولت یا بخش عمومی دارد. از نظر شما در صورتی که بخواهید برنامه اقتصادی در کشور پیاده  کنید، نقش شبه دولتیها را در واگذاری ها چطور می بینید؟ سیاست شما برای استفاده از منابع مردم در اقتصاد چیست؟

زمان‌بندی صحبت‌های هر یک از نامزدهای ریاست‌جمهوری در مرحله دوم

قاضی‌زاده: خودم را به اجرای برنامه هفتم ملزم می‌دانم

قاضی زاده هاشمی:ظاهراً برخی دوستان بنا ندارند بحث کارشناسی کنند در جلسه.

به احترام کارشناسان چند کلام بگویم. به عنوان یکی از افراد دولت آقای رئیسی، به برنامه های دولت ایشان و لایحه برنامه هفتم، خودم را ملزم می دانم و همه تعهدات را اجرا می کنیم.

مردم هم وقتی اعتماد را از دست می دهند که سیاستمداران اعتماد به نفس نداشته باشند و سیاه نمایی کنند.

در خصوصی سازی اشکالاتی داشتیم که علتش محل بحث است؛اختصاصی سازی کردیم، سهام عدالت کار خوبی بود ولی اشکالش این بود که مدیریتش را دولت حفظ کرد و مدیریت سهام عدالت باید به مردم واگذار می شد نه اینکه حیاط خلوت سیاسیون شود.

حقوق کارگر حفظ نشد و دولت و قوه قضاییه مجبور به ورود شدند.

رقابتهای اقتصادی باید پشت اتاق شیشه ای باشد. ابزار این بورس است. بنگاه‌های ناکارامد باید بهره ور شوند و به بورس بروند و واگذار شوند آنوقت مجبور نیستیم خیلی سریع برگردانیم.

این معنیش این نیست که سهم دولت را در سرمایه گذاری کم کنیم. دولت تصدی گری نباید بکند. به جز امور حاکمیتی که امنیت و بهداشت و آموزش است که دولت باید اینها را تضمین کند، جاهای دیگری که دولت هست یا جایی باشد که مردم نمیخواهند یا نمیتوانند.

اگر تعرفه بزرگراه ها واقعی شود سرمایه گذاران می آیند و انجام میدهند. این کار بخش خصوصی است.

اما جاده روستایی را نمیتوان انتظار داشت که او انجام دهد. اینجا دولت باید سرمایه گذاری کند/.

دولت نباید با بخش خصوصی رقابت کند؛ بخش خصوصی شریک راهبردی دولت است. دولت باید تلاش کند و لذت ببرد از توسعه بخش خصوصی. چون درآمد مالیاتی اش افزایش می یابد و درامدهای بخش عمومی و اشتغال بهتر می شود. یعنی هم درامدهای دولت بیشتر می شود و هم هزینه های دولت کاهش می یابد.

قالیباف: بنظرم بهره‌وری ارجحیت به سرمایه‌گذاری دارد

قالیباف در پاسخ به سوالات دور سوم:برای رشد هشت درصد سرمایه گذاری و بهره وری داریم. از نظر من بهره وری از سرمایه گذاری ارجح است. چون بهره وری این فرصت را می دهد که ظرفیتهای موجود را حفظ کنیم و این بسترسازی میکند برای سرمایه  گذاری آینده.

الان بخش عمده ای دارد هدر می رود. پزشکیان به درستی فرمود ارز نداریم برای خودروی دست دوم خارجی ولی سال گذشته 8 میلیارد دلار در خودرو ارز داریم ولی چه ماشینی دراوردیم؟ دولت ناراحت مردم ناراحت!  درست کردن این می شود بهره وری.

نقدینگی که دست مردم است، به کیفیتش توجه داریم نه به کمیتش. میتواند بیشتر هم باشد. ولی نقدینگی که الان بیش از هزار همت است، از کمان برنامه ریزی خارج شده است.

در برنامه هفتم که تصویب شده در ماده هشت، دولت موظف شده در همین سال 1403 یکی از بانکهای تخصصی را تبدیل به بانک تخصصی کند و منابع آنجا برای پروژه های زیرساختی برود.

در ال پی جی آنچه در مدار خزانه اداره می شد 27 همت بود، مجلس یازدهم پیگیری کرد، شد 180 همت.

در یارانه ها، سه و نیم برابر الان داریم هدر می دهیم. یعنی هزار و دویست و شصت همت یعنی پنجاه درصد.

تحریم بله اثر دارد اما بنده معتقدم همه دستگاه های دولتی یک طرف، دستگاه دیپلماسی یک طرف. باید برای رفع تحریم تلاش کند. طرح مشخصی داریم که قدم به قدم می شود دنبال کرد.

104 میلیارد دلار ما فقط پرت داریم در حوزه بهره برداری در سال. این اعداد را دقیق می گویم.

مردم بدانند انتخاب یک رئیس جمهور درست که بتواند این ظرفیتهایی که دارد از دست می رود را درست کند.... همین الان قراردادهای ما با چین و روسیه عملیاتی نشده. از ظرفیت شانگهای و بریکس باید استفاده کرد.

پزشکیان: چرا به کسی که ضرر می‌زند باید مدیریت دهیم؟

پزشکیان در پاسخ به سوالات دور سوم:اگر تصمیمات ما وضع مردم را بدتر کرد چه کسی پاسخگوست؟ برای این سوال پاسخ‌های مختلفی در دنیا مطرح است.

پول را بر اساس نتایج کار پرداخت کنیم ولی الان اینطور نیست. به نتیجه کاری نداریم؛ به کسی که وضعیت را بدتر می‌کند فوق‌العاده مدیریت می‌دهیم.

خصوصی‌سازی یکی دیگر از اصول است. این را هم کسی می‌تواند بکند که توان علمی داشته باشد. وگرنه دوست و هم حزبی و هم جناحی خود را بگذاریم همین می‌شود که ۴۰ ساله افتاده است. دولت‌ها در این روند این مشکل را داشتند.

از تجربیات بین‌المللی استفاده کنیم. عزیزان بگویند این حرفها که می‌گویند کدام رفرنس علمی هم گفته؟ کدام کشور از این راه رفته است؟ چند درصد کارشناسان ما این حرفها را قبول دارند؟

آن کسی که با اندیشه دیگران مشورت می‌کند نجات می‌یابد ولی کسی که بگوید فقط من اینکار را می‌کنم هلاک می‌شود.

در مراجعه به پزشک دنبال پزشک کارشناس می‌گردید نه پزشک هم جناح خودتان.

شما بهترین روش را طراحی کنید اگر بدهی دست کسی که کارشناس این قصه نیست خرابش می‌کند. 

همه گفتند ما هشت درصد رشد می‌دهیم چرا ندادند؟ آنها که گفتند و نتوانستند باید محاکمه شوند. الان بازنشسته‌ها و معلمان ما نمی‌توانند زندگی کنند. چه کسی باید حل شود؟ با شعارهای ما حل می شود؟ با کار کارشناسی و استفاده از تجربیات دنیا می‌شود. مغزها دارند فرار می‌کنند سرمایه‌ها هم دارند فرار می‌کنند.

جلیلی: آقای پورمحمدی گفت چرا برنامه ششم اجرا نشد؟ چون آن دولت اعتقادی به آن برنامه نداشت

جلیلی در پاسخ به سوالات دور سوم:بحثهای خوبی مطرح شد و کمک می کند به انتخاب مردم. مهم است چه رویکردی می خواهد کشور را اداره کند. آقای پورمحمدی گفت چرا برنامه ششم اجرا نشد؟ چون آن دولت اعتقادی به آن برنامه نداشت. اولین بار بود که دولت گفت من برنامه نمی نویسم! مجلس نوشت. دولتی بود که بیان میکرد و نامه نوشت به مجمع که اگر فلان توافق امضا نشود حقوق اسفند ۹۷ را نمیتوانیم بدهیم! هنوز هم امضا نشده و الان سال ۱۴۰۳ است

اما رویکرد دیگر رویکرد شهید رئیسی است که خیلی از کارهایی که آنها میگفتند انجام نمی شود را انجام داد.

سوالاتی که کارشناس گفتند فرع بر یک اصل است. اگر دولت شناخت نداشته باشد چه بخش خصوصی باشد چه بخش دولتی یا چه بین اینها، او سواستفاده خود را می کند و ناکارآمدی بروز می یابد.

یک وقت شما با هوشیاری کار می کنید و میدانید واگذاری برای چیست و بهره وری را دنبال می کنید و برای درآمد اندک و راحت کردن خود اینکار را نمیکنید. یک کارخانه در لرستان رفتم ۱۲۰۰ کارگر داشته ولی جوری واگذار شده بود که چون اهلیت نداشتند خریداران الان فقط چند نگهبان آنجا بود.

به آذرآب رفتیم می گفتند ۳۰۰۰ تن تولیدش بوده ولی بعد واگذاری رسید به ۷۰ تن.  در هپکو هم مشابه همین رخ داد. این برای دولتی است که نداند چه کار می کند ولو شکل ظاهرش درست باشد.

اینجاست که انتخاب اهمیت می یابد. اینجا باید بدانی کسی انتخاب شود که بداند از فرصتها چطور باید استفاده شود. موضوع اهلیت در واگذاری مهم است فقط سرمایه مهم نیست. ممکن است مقاصد دیگری داشته باشد.

دولت مقتدر دولت مشرف به مسائل و دولت آگاه باید بداند آنچه که میگذرد چیست؟ اگر بانک خصوصی بیاید خلق سرمایه کند و تورم کشور بالا برود آنجا باید حتما بررسی جدی شود.

زاکانی: در دولت آقای روحانی ۱۰۴ درصد رشد نقدینگی داشتیم

زاکانی در پاسخ به سوالات دور سوم:امام یک حکم شرعی دارند که آنجا که مردم میتوانند کار کردند حرام است دولت وارد شود. 

دولت الان رقیب و مقابل مردم است؛ دولت باید چالاک و فکور و حامی و تسهیل گر و ناظر و مکمل باشد. اینها دولت مقتدر را ایجاد می کند که مقابل مردم نیست و خدمتگذاری می کند. اینجا نیازمند متناسب سازی هستیم.

آقای قالیباف گفتند بحث قانون برای نقدینگی را. اما نقدینگی اینطور نیست که با قانون برود جایی.  ما رعایت نمیکنیم می رود در طلا و ارز و دلار.  اینجا قانونگذاری درست نیست بسترسازی مهمتر است. درباره آقای پزشکیان هم خوب است تجربه ترکیه را دنبال کنند.

بخش خصوصی را باید باور کرد. موتور محرکه اقتصاد باید بخش خصوصی باشد و همه و بویژه بخش محروم باید مشارکت داشته باشند.

اصل ۴۳ می گوید باید بستر کار برای مردم فراهم شود. فناوریها میتوانند کارکرد جدی داشته باشند برای ما. موضوع نقدینگی که مطرح شد، فاجعه ای که دهه ۹۰ توسط دولت روحانی انجام شد باعث شد ۱۰۱ درصد رشد نقدینگی داشته باشیم. اما در دولت آقای رئیسی ۲۳ درصد شد. این افتخاری بود برای دولت آقای رئیسی.

چرا عده ای هستیم که دقت نمیکنیم عده ای دارند با مردم میجنگند. عده ای دارند با فساد اقتصادی سفره مردم را تنگ تر می کنند. در این ۲ سال گذشته ۱۳۰ هزار میلیارد تومان را به شهرداری تهران برگرداندیم.

امکانات زیاد است؛ تحریم را باید در داخل خنثی کرد و دیپلماسی برود اساس و بنیان آن را تغییر دهد. تا وقتی تحریم را خنثی نکردیم در کرونا، به ما واکسن ندادند. علم اقتصاد درباره درستی و غلطی سیاستها ساکت است. تشخیص این بر عهده سیاستمدار است.

پورمحمدی: هر روز تحریم داخلی خود را افزایش می‌دهیم

پورمحمدی در پاسخ به سوالات دور سوم:با توان ملی و کارشناسی که داریم میتوانیم مشکلات را حل کنیم. تصمیمات باید با پشتوانه کارشناسی باشد. بلندپروازی بدون پشتوانه جواب نمیدهد.

ثبات مالی رمز موفقیت اقتصادی است در هر جامعه ای. اولین گام در این زمینه کنترل تورم است.تورم پنجاه ساله ما ۲۰ درصد است(متوسط). تورم این سالهای اخیر بالای ۴۰ درصد است. در دریای مواج تورم میشود ثبات اقتصادی درست کرد؟

ناترازی بانکها را میتوان عبور کرد؟ بخش بزرگی از نقدینگی ها قفل شده. یا سیاستهای تکلیفی دولت است یا بنگاه داری اینهاست یا مسائل دیگر. باید از شوکهای ارزی جلوگیری کرد. بدون اینها نمیشود اقتصاد موفق و هشت درصدی را اجرا کرد. 

بهره وری را حتما قبول دارم اما با مدیرانی که شعار نمیدهند و پشتوانه تخصصی دارند. پیشینه شان این را باید نشان دهد. پروژه ها را گران تمام نکردند و حاشیه هایشان مشکل دار نشدند. باید مردم اعتماد کنند که میتوانیم کاری کنیم.

بهره وری را با کدام کارشناس بیشتر کنیم؟ کارشناسی که زندگی اش گیر است و میخواهد مهاجرت کند؟ باید بدنه اجتماعی به ما اعتماد کند و همراهی کند و همدلی نشان دهد.

با جهان خارج شوخی نکنیم؛ از قدرت دیپماسی با توان ملی مان استفاده کنیم. هر روز که تحریم داخلی خود را افزایش میدهیم میتوانیم تحریم خارجی را حل کنیم؟ نگاهمان به مسائل بین المللی را باید تغییر بدهیم.

قاضی‌زاده: به تجارب مثبت و شکست خورده جهانی قائلم

قاضی‌زاده هاشمی در پاسخ به سوالات دور چهارم:به تجربه جهانی قائلیم اما هم تجارب مثبت و هم تجارب شکست خورده. یک نمونه از اینکه کشور در حال توسعه نسخه بانک جهانی را رعایت کرده است و توانسته اقتصاد خود را نجات دهد، نشان دهید؟

برخی نسخه ها بانک جهانی مفهومی به اسم‌انسان و انسانیت را قبول ندارد. برخی مطالبی که دوستان می‌گویند با حقایق جامعه ما متفاوت است.

اگر نمی‌توانید برنامه هفتم را رعایت کنید و خیلی سخت می‌دانید اصلا چرا کاندیدا انتخابات ریاست جمهوری شده‌اید؟

اینکه نامزدی از الان بگویید با این بخش مشکل دارم از همین الان دبه کند، وقتی به مواجهه با مردم برسد هزار بهانه می آورد.

دولت نباید با مردم رقابت کند، این مخالف سیاست راهبردی است. بهره وری و‌ بنگاه‌های دولت تا انتصابات سیاسی از ان‌جمع نشود، حل نخواهد شد.

مردم بهتر از هر کسی اقتصاد را رعایت می‌کنند، همان جوان ۱۶ یا ۱۷ ساله که جنگ را اداره کردند می‌توانند اقتصاد را اداره کنند.

قالیباف: انتخابات در زندگی مردم نقش مهم دارد

قالیباف در پاسخ به سوالات دور چهارم:ما آمدیم حساب های دولتی را که بیش از ۲۵۰ هزار حساب بود، تحت عنوان حساب خزانه دولتی بردیم.

گفتیم که پول به جای نقدی، باید به صورت نقدی تخصیص داده شود.

 تنها ال سی که بدون پیش پرداخت از سوی چین انجام شد، در دوره ما در شهرداری انجام شد.

دولت دوازدهم مصوبات مجلس را به درستی اجرا نمی کرد.

بین ۱۸ تا ۲۲ میلیارد دلار ارز در کشورهایی وجود دارد که می توانیم از ظرفیت آن استفاده کنیم.

ما از حضور در پیمان شانگهای و قرار دادهایی که با روسیه و چین امضا کرده ایم، به درستی استفاده نکرده ایم.

پزشکیان: چرا افرادی که کارشناس نیستند را سر کار می‌گذاریم

تنها نامزدی بودم که گفتم برنامه هفتم را اجرا می‌کنم. ولی اینها گفتن تو برنامه نداری. من نگفتم نسخه بانک جهانی را اجرا کن. گفتم ۴۰ کشور این مسیر را رفته‌اند. شما بگویید کدام کشور این مسیر را رفته؟

چرا مشکل بورس ۳ روزه حل نشد؟ آن آقا می‌گفت من با یک میلیون تومان شغل ایجاد می‌کنم. چرا آدمی که کارشناس نیست را سرکار می‌گذارید.

چرا حرف‌هایی می‌زنیم که چرا نمی‌توانیم اجرا کنیم. آقای زاکانی می‌گوید ترکیه شکست خورده، بروند و جاده‌های آن‌ها را ببینند.

جلیلی: حق دانشگاهیان این است که در جهش کشور نقش داشته باشند

 جلیلی در پاسخ به سوالات دور چهارم:روستاهای ما ظرفیت جهش کشور را دارند.

مردم باید به سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه اعتماد کنند.

از علم و آگاهی برای رشد اقتصادی می‌توان استفاده کرد و تجربه جهانی آن وجود دارد.

مردم در انتخاب بین دو نگاه قرار گرفت یکی نگاه روزمره است و یک نگاه نیز فرصت برای جهش است.

آیا برای فرصت‌ها برنامه‌ریزی کردیم که نشد.

نگاهمان به دانشگاه چه بوده که الان دانشجوها به خارج می‌روند.

دانشجو و دانشگاه برای ارزآوری نقش دارند.

زاکانی: قائل به کار کارشناسی هستم

 زاکانی در پاسخ به سوالات دور چهارم:ما هم به کارشناسان احترام میگذاریم.

صحبت‌هایی که آقای پزشکیان می‌گوید به این می‌ماند که بگوییم سلامت چیز خوبی است، در همین حد! پس پیشگیری و مواجه با بیماری چه میشود.

فرمودند که میگوییم اله میکنیم، ما اله کردیم!

ما در هفته اول در شهرداری حساب ها را شفاف کردیم.

ما توانستیم میزان درامد را به قدری بالا ببریم که غیر قابل تصور است.

آقای پزشکیان شهرداری را از تنش مالی نجات دادیم و ناکارآمدی را از بین بردیم.

میدان اگر موفق بود دیپلماسی هم موفق خواهد شد.

پورمحمدی: باید تجربه‌های قبلی را معیار قرار دهیم

 پورمحمدی در پاسخ به سوالات دور چهارم:به حضور در دولت‌های مختلف افتخار می‌کنم و تلاش کردم مشکلات مردم حل شود.

فضاسازی‌ها در تصمیمات ما اثر می‌گذارد. با اختلاف و دعوا مشکلات حل نمی‌شود.

من افتخار می‎‌کنم که هر دولتی که به من درخواست داده بروم و برای مردم کار کنم.

باید تجربه‌های قبلی را معیار قرار دهیم. بحث دیپلماسی و تحریم داخلی که مکمل تحریم خارجی است باید حل شود.

همین الان در همین جلسه هم وفاق نداریم. با این وضعیت می‌توان اوضاع بین‌‌المللی را درست کرد؟ 

زمان استراحت ۱۵ دقیقه‌ای نامزدهای انتخابات ریاست‌جمهوری

مرحله سوم از مناظره اول نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری با موضوع مهار تورم آغاز شد

سوالات کارشناسان در این بخش:

مصباحی مقدم: یکی از مشکلات جامعه ما تورم مزمن در نرخ بالاست؛ 6 سال است تورم 40 درصد و بالاتر داریم. شما با این تورم مزمن چگونه می خواهید برخورد کنید؟

طهماسب مظاهری: ریشه اصلی رشد نقدینگی تحمیل دولت به بانکهاست.در صورتی که مردم شما را انتخاب کنند چه برنامه ای برای کنترل و مهار کسری بودجه و مهار تورم در حدودی که در برنامه هفتم پیش بینی شده دارید؟

محمدجواد ایروانی: برای تنظیم نقدینگی به تولید چه برنامه‌ای دارید؟

پیمان قربانی: (با اشاره به ناترازی بانکها با توجه به سیاستها و تکالیفی که به آنها محول شده است)؛ برنامه شما با توجه به تاکید برنامه هفتم بر کاهش ناترازی بانکها، برای اصلاح نظام بانکی و احیای بانکهای ناتراز و حل و فصل بانکهایی که قابلیت احیا ندارند چیست؟

مهدی غضنفری: درباره افزایش نقدینگی گفته شده که موجب تورم می شود. در اقتصاد کلا پارامترها با هم بده بستان دارند و نمیشود فقط یک پارامتر را چسبید. شما چگونگی نقدینگی را مهار می کنید در  حالی که نقدینگی که روغن چرخد‌نده های تولید است را تامین می‌کنید؟

محمدرضا پورابراهیمی: راهکارهای شما با فرض استقرار تحریم‌ها، برای ناترازی بودجه به عنوان اصلی ترین موضوع و مولفه اثر گذار بر شاخصهای اقتصادی کشور چیست؟

قاضی‌زاده: اگر کار دست ما باشد می‌توانیم مسائل بورس را حل کنیم

قاضی‌زاده هاشمی در پاسخ به سوالات مرحله سوم:درباره بورس توضیح دهم؛ کسی که با بورس آشنا باشد می داند که ناشی از انتظارات است. مردم در بورس آینده را می خرند. در دولت روحانی چه تصمیماتی گرفته شد؟ آن موقع من نایب رئیس مجلس بودم نامه نوشتم. برای برخی افراد تشکیل پرونده شده.

اگر کار دست ما باشد خیلی سریعتر از اینها می توانیم کار را حل کنیم. اگر سیاستها اصلاح شود اصلاح می شود. 

اینکه صحبت از مردم می کنیم باید بتوانیم اول از همه اعتماد را حفظ کنیم. نباید حس شود عده ای در پس پستوها از تصمیمات مطلع می شوند؛ بعضی کارشناسان خودشان در بورس بودند اسمشان را به شما بعد مناظره می دهم. شاید بشناسیدشان. اینها سهام خود را به  موقع فروختند و مردم را دست تنها گذاشتند.

درباره ترکیه، احتمالاً شما نهضت بزرگ جاده سازی در دولت آقای احمدی نژاد و کارهای خوب در دوره آقای رئیسی را یادتان رفته. ۶۰۰ هزار مسکن الان در حال ساخت است فقط. نه ۳۰۰ هزار تا!

مگر میشود کل کارشناسی کشور را یکی کرد؟ درباره حوزه سلامت در دنیا دو مکتب است؛ برخی می گویند دولتی کن، قبلا هم بانک جهانی می گفت بده اقتصاد بازار. کدام را میخواهیم انتخاب کنیم؟ اینطور نیست که نظرات کارشناسی همه جا یکجور باشد.

درباره تورم هم همه کارشناسان معتقدند می شود تک رقمی کرد. علم اقتصاد از معدود جاهایی که راهکار روشن دارد مساله تورم دارد. منتها اقتدار سیاسی میخواهد از جنس اقتدار سیاسی شهید رئیسی و نه از جنس دیگران یعنی سازش با سایرین! برخی می گویند اگر سازش درست شد مساله داخلی مان درست می شود! همه امورات را میخواهند وصل کنند به بیرون.

قالیباف: تورم از موضوعات حیاتی و جدی ماست

قالیباف در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:بحث تورم از موضوعات حیاتی و جدی ماست و متاسفانه هم تورم بالایی داشتیم و هم از جهت زمانی طولانی. این به سفره‌های مردم بخصوص حقوق بگیران فشار جدی آورده است در سال‌های  گذشته. موضوع باید در اولویت باشد.

تورم ریشه در سه موضوع دارد. اول اصلاح نظام بانکی. بانک‌های خصوصی و یا حتی بانکهای دولتی باعث خلق پول شدند. این را باید چاره اندیشی کنیم. نقدینگی ما الان ۸۲۰۰ همت است؛ کیفیت این نقدینگی درست در محل تولید نرفته است. این از اشکالات منجر به تورم است.

یکی از اقدامات مجلس یازهم، این بود که قانون جدید بانک مرکزی را نوشتیم و اقتدار به بانک‌مرکزی برگرداندیم تا بتواند این تخلفات و عدم کفایت سرمایه و کنترل نشدن بانک‌ها را  توجه کند. در کنار آن برای آنکه بتوانیم سرمایه‌گذاری را به تولید بیاوریم بهش توجه کردیم. ماده ۸ را یعنی تشکیل بانک توسعه را آوردیم. آنهم برای سال اول.

باید سپر حمایتی در حوزه تورم برای مردم داشته باشیم. مقام معظم رهبری بیش از ۱۰ سال است سالها را همیشه با تاکید بر مسائل اقتصادی نام‌گذاری می‌کنند.

بخش دوم اصلاح ساختار بودجه است؛ درآمد پایدار نداریم و متکی به نفت هستیم. انضباط مالی هم باید بهش توجه کرد.

معتقد هستم که مهم‌ترینش در کنار اینها این است که نیازمند یک مدیر قوی هستیم. ما امروز بخش عمده‌ای از مشکلاتمان ریشه در بی‌تدبیری و سیاستگذاری‌های اشتباه دارد. سفره مردم دارد کوچک می‌شود از بی‌عرضگی و بی‌تدبیری در این بخش.

دولت خدمت و پیشرفت این سپر حمایتی را می‌گذارد که این حقوق به مردم نسبت به تورم داده شود. رشد اقتصادی هم باید به این موضوع اضافه شود.

عدم پایداری درآمد و نفتی بودن درآمد یکی از عوامل این تلاطم‌هاست که باید چاره شود.

پزشکیان: نگفتم مشکلات بورس حل نمی‌شود گفتم ۳ روزه حل نمی‌شود

پزشکیان در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:در پاسخ به آقای قاضی‌زاده: اول گفتم که انسجام داشته باشیم و اختلافات را بگذاریم کنار. اگر در داخل اختلاف داشته باشیم هرچه از خارج پول بیاوریم مشکلات حل نمی‌شود.

تصور اینکه عده محدودی عقل کل هستند و بقیه اجنبی و وابسته هستند را باید درست کرد. مردم ایران می‌توانند مشکلات را حل کنند نه یک دسته و جناح!

من نگفتم مشکل بورس حل نمی‌شود، من گفتم سه روزه حل نمی‌شود. این توقعی که ایجاد می‌کنید می‌گویید سه روزه حل می کنیم امکان ندارد. همه این وعده‌ها در دولت شهید رئیسی وجود داشت ولی حل نشد و تورم هم آمد.

البته نباید تلاش و زحمات آقای رئیسی را نادیده  گرفت. شبانه‌روز تلاش می‌کرد و زحمت می‌کشید و ما قدردان هستیم. اما اینکه چرا حل نشد دلایل علمی دارد. اختلافات داخلی و مسائل بین‌المللی و ... جزو عوامل است.

عامل اصلی تورم دولت‌ها هستند. هر دولتی که باشد. یا کسری بودجه‌اش یا پول چاپ کردن در بانک‌ها. تورم یعنی جیب مردم را خالی کردن بدون اینکه متوجه شوند شب می‌خوابند و صبح می‌بینند قدرت خریدشان از بین رفته است.

اکثر نگرانی و اعتراضات بازنشسته‌ها و مردم برای این است که نمی‌توانند با تورم زندگیشان را راحت ادامه دهند. شرمسار خانواده‌شان هستند. معلم چرا باید در اسنپ کار کند؟ وقتی آدم این بازنشسته‌ها را می بیند تصورش برای آدم غیرممکن است.

در بودجه‌ریزی باید بودجه‌ریزی عملیاتی کنیم. دولت باید هزینه‌اش را  کنترل کند. کنترل هزینه چطور می‌شود؟ زمانی امکان‌پذیر است که بودجه‌ات را عملیاتی کنی و نظارتت را اصلاح کنی و شفافیت در هزینه‌ها را بتوانی اعمال کنی و از آن طرف در بانک‌هایی که پول چاپ می‌کنند اولین کار دولت باید این باشد که دولت نباید به بانک‌ها دستور چاپ پول بدهد. نباید تعهدات به آنها تحمیل کند.

اکثر اعمال توقعات دولت در بانکها عامل تورمهاست. باید به بانکها علمی نظارت کنیم.

جلیلی: تورم برای مردم آزاردهنده است که راه مهارش شناخته شده است

جلیلی در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:تورم برای مردم آزاردهنده است اما تورم مثل کرونا نیست که خودش و درمانش شناخته شده نباشند. هم خودش و هم راهکارش شناخته شده است و خیلی از کشورها موفق بودند در کنترلش.اما چرا در کشور ما مزمن است بویژه در سال‌های اخیر؟

یکی از بحث‌های من انضباط مالی است؛ میخواهم ریشه تورم را و راه حلهایش را و امکان کنترل تورم را بگویم. همین طور که امکان رشد هشت درصد وجود دارد.

اولین بحث حاکمیت ریال است. اگر واحد پول رسمی‌مان ریال است باید نظام و دولت مقتدر بتواند بر ریال حاکمیت داشته باشد. بداند این گردش پول و حرکت پول در اقتصاد کشور چگونه است تا حکمرانی کند. وگرنه با برخی اقدامات مقطعی مساله حل نمی شود.

برای حاکمیت ریال باید بتوانی آن سامانه‌هایی که لازمه حاکمیت ریال است مثل سامانه مودیان، سامانه املاک و اسکان و رفاه ایرانیان و ... تکمیل شوند و با هم ارتباط داشته باشند و موضوع حاکمیت ریال را داشته باشید.

آنموقع باید دو ناترازی بودجه را هم حل کنید. این هم فهم و هم اراده دولت را می‌خواهد. ناترازی بانکها و ناترازی بودجه.

شما باید مواظب باشید منابع هرز نرود و اتلاف نشود و روزبروز افزایش یابد. ما راهکارها را مفصل برررسی کردیم که چطور می‌شود منابع را هرز نداد و ارتقا داد.

باید مشخص شود بانک‌هایی که خلق می‌کنند و از جیب مردم است این کار، در چه جهتی اقدام می‌کنند؟ نباید در راستای منافع عده محدودی این کار را بکنند. در بخش بعدی عرض خواهم کرد که یک دلیل تورم هم ناشی از شوک بازار ارز است.

زاکانی: باید اعتبار طلا را به جای یارانه به مردم بدهیم

زاکانی در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:دوستان موضوعات سیاسی را در مناظره خودش بحث کنند. الان جوری صحبت کنیم که شفاف باشد و مردم بتوانند انتخاب کنند.

درباره ترکیه که صحبت کردم، ترکیه عضو WTO است اما در این ۶ سال تورم ۷۰ درصد را تجربه کرده و ۶۰۰ درصد ارزش پولش کم شده است.

درباره تورم، بانک‌ها عامل اصلی هستند اما در کنارش دولت. اما سال ۹۲ دولت وقت ۲۰۵ همت بدهی داشت اما در دولت آقای روحانی بیش از هزار همت شد این بدهی. مخروبه‌ای تحویل شد اما از هنرهای شهید رئیسی بود که این را سامان داد.

نقدینگی اگر درست هدایت بشود می‌تواند مثمر ثمر باشد. سه هفته پیش ۲۰۳ هزار مسکن را شروع کردیم با همین نقدینگی در جای درستش.

باید مردم را در اقتصاد شریک کنیم. اعتبار طلا را به جای یارانه باید به مردم بدهیم. انرژی مثل طلا با ارزش است ولی بد مصرف می‌کنیم. علاوه بر اینکه باید افزایش تولید صورت بگیرد و در خام فروشی را ببندیم ولی مصرف را هم باید بهینه کنیم. 

باید اعتبار طلا را به جای یارانه به مردم بدهیم. یارانه مردم در حوزه انرژی بدون تغییر قیمت انرژی صورت بگیرد. معادل قیمت طلای روز، اعتبار طلای غیرقابل برداشت به اندازه سهم خانوار از انرژی در حساب خانوار شارژ شود. 

با این روش هم عدم افزایش نقدینگی را داریم و هم حفظ ارزش پولش با طلاست و دور از تورم. امکان فروش اعتباری‌اش در بازار است‌؛ امکان پشتوانه شدنش برای وام هست. به دلار گره نمی‌خورد یعنی همان سیاست اول ما. محورش هم خانواده و جمعیت است.

پورمحمدی: بانک مرکزی تولید را متوقف کرده است

پورمحمدی در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:بزرگواران ریشه‌ها و راهکارهای تورم را گفتند. نظرات من هم شبیه همین هاست. در بحث کارشناسی نگاه‌ها به هم نزدیک می‌شود. با کنترل نقدینگی می‌توان تورم را کاهش داد. 

چند مثال عملی بزنم که سیاستگذاری‌ها به چه سمتی می‌رود. آقای قالیباف گفت در مجلس تصویب کردیم اقتدار بانک مرکزی را برگردانیم؛ بسیار کار خوبی است در گذشته هم باید تصویب می‌کردیم و این از ضروریات است. اما اقتدار را داریم ولی عوامل تشکیل دهنده اقتدار را ایجاد نکردیم.

الان بانک مرکزی وامها را متوقف کرده، تمام قولهایشان به کارآفرینان را متوقف کردند؛ تولید مشکل کرده بخاطر بانک مرکزی. به خاطر اجرای سیاستی که بهش گفته‌اند. بهره را از ۱۹ و ۲۰ و ۲۱ برده به ۲۹ درصد. این خودش تورم‌زای شدید است؛ چرخه معیوب نقدینگی را تشدید میکند.

خب کی اجرا می‌کند استقلال بانک مرکزی را؟ ما برای هر کاری مدیر قوی می‌خواهیم. رئیس‌جمهور باید به همه جور مسائل آشنا باشد و قدرت جمع‌بندی و ایجاد وفاق و تحریک کنندگی اجتماعی داشته باشد و مردم باورش کنند.

رئیس‌جمهور باید امنیت روانی وامنیت فکری و امنیت مالکیت و حقوقی را ایجاد کند. به نقاط مشترکی که  گفته شد نمی‌خواهم اشاره کنم. باید منظومه فکری اقتصادیمان روشن باشد و به مردم بگوییم.

صریح می گویم. هشت اصل دارم: یکی رقابت؛ اصل رقابت را نباید شوخی گرفت. دولت باید از رقابت کنار برود. دوم: اقتصاد بازار را قبول کنیم. سوم: مالکیت فکری بسیار مبنایی است. چهارم: انضباط مالی در بحث‌های اقتصادی و بخصوص دولت بسیار مهم. دولت چابک و ناظر و ضامن و حافظ رقابت و اقتصاد بازار می‌خواهیم. باقی اصل ها را در فرصت بعدی می‌گویم

قاضی‌زاده: در دولت شهید رئیسی برای بهره‌وری جایزه جهانی گرفتیم‌

قاضی زاده هاشمی در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:برای مهار تورم باید سه مساله راحل کنیم. یکی مسائل پولی مالی. بهبود بهره‌وری و مسائل سیاسی. جمع این سه باید باشد.

در مسائل پولی مالی، هم کنترل نقدینگی مهم است هم انضباط بخشی به بودجه دولت است که اصلاح ساختار قانون بودجه خوشبختانه در مجلس تصویب شد و عملکردش شروع شده است.

در حوزه بهره‌وری در دولت شهید رئیسی برنامه‌ریزی جدی شد و در دنیا به عنوان کشور نمونه شناسایی شدیم و جایزه گرفتیم. به مدد بچه مسلمان‌های جوان این اتفاق افتاد که  گزارشش در سایت‌های مختلف هست.

اینکه می‌بینید ثباتی در بازار ارز داریم هم ناشی از اقتدار سیاسی است. علیرغم درگیری با دشمن تا دندان مسلح توانستیم نرخ ارز را تا حد زیادی کنترل کنیم. نه اینکه با یک مصاحبه قیمت‌ها تغییر کند.

در اصلاح نظام بانکی باید اول جلوی دخالت اشخاص غیرمسئول و تسهیلات سفارشی را بگیریم. همین بانک دی پر از تسهیلات سفارشی سیاسیون بود که علیهشان اقدام کردیم تا با فشار دادگاه بتوانیم این تسهیلات را بگیریم.

بانک قرض الحسنه باید ایجاد کنیم. مهر ایران و رسالت خوب و موفق عمل کردند. باید برای اشتغال و ازدواج و ... تسهیلات قرض الحسنه را توسعه دهیم. بانکها و سهامدارانش را باید پاسخگو کنیم تا تورم را به مردم منتقل نکنند.

بودجه رفتار مدیران را کنترل میکنند؛ ما در بنیاد شهید بودجه را بر مبنای برنامه عملیاتی دادیم؛ اگر برنامه انجام نداد بودجه ندادیم و عزلش کردیم.

وقت تنظیم بودجه همه بخش‌ها می‌خواهند رویاهایشان را محقق کنند؛ وقتی می رود مجلس آنجا باز رویای همکاران ما در مجلس بهش اضافه می‌شود. یک مقداری از ناترازی بودجه با عددسازی‌هاست. درآمدهای دولت ۷۰-۸۰ درصد محقق می‌شود و برنامه‌ها اجرایی نمی‌شود.

باید دست به دست هم بدهیم با مجلس و بودجه تراز بدون تورم درست کنیم.

قالیباف: خلق پول از سفره مردم اتفاق می‌افتد

قالیباف در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:در تورم اولین نکته اصلاح ساختار بودجه است؛ اینکه می‌گوییم بودجه دولت خیلی اشتباه است. بودجه بودجه‌ زندگی مردم است. 

مابه‌التفاوت تورم و خلق پول از سفره مردم اتفاق می‌افتد. هم اقتصاد را کوچک می‌کنیم چون تولید رونق ندارد و بعدش مالیات پرداخت نمی‌شود و وقتی مالیات نیست از کجا می‌گیرند؟ از تورم. کی هزینه این را پرداخت می‌کند؟ همه‌ مردم.

اینجاست که می‌گویم یک مدیر قوی و فردی که موثر باشد و سابقه و کارنامه و برنامه داشته باشد مهم است.

الان بانک مرکزی این قدرت را دارد؛ من نگفتم استقلال بهش دادیم. اقتدار دادیم. الان فرصت و زمان استقلال بانک مرکزی نیست. باید قدرتمندانه اما بایستد و با جریاناتی که خلق پول می‌کنند برخورد کند. جای درست مبارزه با فساد اینجاست.

ما نیازمند انسجام سیاسی هستیم. فرهنگ کار و تلاش و تولید می‌خواهیم. چه کسی می‌تواند این را ایجاد کند؟ کسی جز رئیس‌جمهور قوی؟ رئیس‌جمهور قوی فقط تصمیم نمی‌گیرد؛ بلکه باید بداند که تصمیم‌گیری را بدهد به نخبگان جامعه.

وقتی نیروهای خلاق ما به کار گرفته نمیشوند و یک مرتبه می گوییم قیمت ارز ۴۲۰۰ باید باشد... همه صاحب نظران بهت زده اند و بعد میگوییم چرا اساتید و دانشجویان ما مهاجرت می کنند!

بله حتما باید از تجربه دنیا استفاده کرد ولی آقای پزشکیان وقتی ما از تجربه نیروی داخل استفاده نمی‌کنیم از بیرون استفاده می‌کنیم؟ ما وقتی از سرمایه داخلی استفاده نمی‌کنیم از سرمایه خارجی استفاده می‌کنیم؟

وقتی یک مدیر بی‌عرضه و بی‌تدبیر و نپخته و بدون برنامه می‌آید قانونی که الان تصویب شده و باید اجرا کند را نمی‌تواند اجرا کند. لذا اگر به تولید توجه نکنیم ... وقتی دولت را بزرگ میکنیم و تمرکززدایی نمیکنیم و هزینه را کاهش نمیدهیم این روی سفره و زندگی مردم اثر می گذارد. بهره وری ریشه حل بسیاری از مشکلات است.

پزشکیان: فقط یک گروه خاص را مدیر می‌دانیم

پزشکیان  در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:آنچه من گفتم، حالا آقای دکتر(قالیباف) می‌گوید خارج، از اول گفتم داخل. ما هوای داخل را نداریم و فقط گروه خاصی را مدیر می‌دانیم! راست می‌گوید مشکل مدیریت است.

حضرت ابراهیم که پیامبر بود خدا می‌گوید وقتی امتحان داد گفتیم میتوانی پیامبر بشوی. ولی ما الان کسی که تجربه ندارد را مدیر و مدیرکل می‌کنیم!

عامل اصلی تورم دولت‌ها هستند. فرق نمی‌کند کدام دولت. کسری بودجه مهمترین عامل است. افزایش هزینه دولت و بزرگ شدن دولت مهمترین عامل است. 

دولت باید کوچک شود. بنگاه‌هایی که کارایی ندارند باید بودجه‌شان  کنترل شود. بودجه باید بدون کسری باشد. الان ۳۰۰-۴۰۰ هزار میلیارد کسری بودجه داریم.

ما خودمان مقصریم. این واقعیت است. عامل اصلی این تورم چاپ پول است؛ یا با کسری بودجه یا تعهداتی که بانکها دارند و تورم را تشدید می‌کنند.

خروج بانک از بنگاه‌داری را باید در نظر بگیریم. نظارت بر بانک‌های کلان باید باشد. بانک‌ها موظفند قاعده‌گذاری کنند نه قیمت‌گذاری ولی الان قیمت‌گذاری می‌کنند. ممنوعیت تامین مالی دولت از بانک‌ها مهم است که باید انجام شود.

دولت نباید سراغ بازار بدهی برود. دولت مقصر است و مجلس هم مقصر است. دولت بودجه‌ای می‌آورد و چند صدهزار میلیارد هم مجلس رویش می‌گذارد. و وضع مردم را سیاه می‌کنیم و فقرا را محرومتر می‌کنیم.

راه و روش معلوم است؛  مدیریت باید توسط کارشناسان و عالمان شکل بگیرد. مدیران باتجربه آنقدر نداریم که فردا داریم و  عوضش می‌کنیم.  مشورت گرفتن از کشورهای اسلامی که موفق شدند جای دوری نمی‌رود.

جلیلی: تورم مردم را رنج می‌دهد

جلیلی در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:موضوع تورم موجب نگرانی اکثر مردم است. بخشی از حرف را در قسمت اول عرض کردم. چیزی که بقیه هم بهش اشاره کردند مثل ناترازی بودجه و بانکها.

بخش مهم تورم کشور بویژه در سالهای اخیر ناشی از قیمت ارز است. حرف من این است که اینجا دولت چه نقشی دارد؟ آیا راه حلی دارد؟ ما بررسی مفصلی کردیم در این روند کنترل بازار ارز اقداماتی است که ما احکامش را آماده کردیم و از روز اول دولت می تواند اجرا کند.

یکی اینکه: ما امروز مصارف و منابع ارزی داریم؛ منابع ارزی مان خوشبختانه بیشتر از مصارف ارزی است؛ اما باید اولویت بندی و مدیریت شود تا به سمت مصارف اولویت دار برود. چیزی مثل دبش حاصل فرایندی بود که از قبل وجود داشت و منابع و مصارف منطبق بر اولویت بندی ها نبودند.

نکته دوم: فرآیند ثبت سفارش، تخصیص و تامین می تواند آنقدر به روز باشد که موجب التهاب دربازار ارز نشود. وقتی فاصله می افتد طرف ازاد می خرد و شوک وارد می شود و بعد می فروشد و دوباره شوک در بازار ارز.

نکته سوم: بعضی معاملات در بازار غیررسمی شده است که باید بیاید در بازار رسمی. البته بانک مرکزی در دولت شهید رئیسی کار خوبی کردند در این زمینه که دارد عملیاتی می شود.

اما نکته مهم این است که تدابیر باید تا به نتیجه رسیدن پیگیری شود. در یکی از سالها قیمت لاستیک ۲۰۰ درصد افزایش یافت. وقتی بررسی کردیم اول بهانه می آوردند که ارز تخصیص داده نشده است ولی بررسی کردیم دیدیم تخصیص داده شده بود ولی فرایند مدیریت نشده بود. باید فرایند را  تا نتیجه دنبال کرد.

زاکانی: مدیران ناکارآمد گذشته در ستاد آقای پزشکیان هستند

زاکانی در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:درباره تورم که نکاتی را گفتم. درباره ارز هم معتقدم اساساً سمت پول ملی و ارزش بالای او رفت. این اموراتی که هست جنبه التیام بخشی و تسکین دارد. درمانش جای دیگری است که سر موقعش بحث و بیان میکنیم.

سال ۹۹  که موضوع بورس پیش آمد ۲۰۰۰ همت قیمت بورس بود؛ ۱۰۰ همت با ناشی  گری وارد شد؛ با دقتی دولت وقت این جنبه غیرحرفه ای را تبلیغ  کرد و حباب ۶۰ برابری ایجاد کرد و مردم را به خاک سیاه نشاند.

آقای پزشکیان می گوید باید افراد ناکارآمد را محاکمه کنیم. ما معتقدیم. معلوم است اینها کی ها بودند و البته الان در ستاد ایشان هستند. ایشان باید مجوز بدهد بروند سراغ این آقایان.

کارآمدی جمع توانمندی و پاکی است و اگر توانمندی و پاکی را با هم نبینیم دچار مشکل می شویم.کارشناسی خوب است اما واگذاری کار توسط مسئول و رئیس جمهور به کارشناس و بی دقتی در امورات او فاجعه به باور می آورد.

بنزین صبح جمعه یادمان نرفته. وقتی آقای رئیسی روی کارآمد در دولت قبل روزی ۸۰۰ نفر به خاطر کرونا از دنیا می روند و آقای رئیس این موضوع را حل کرد.

یا موضوع تقلب کنکور ۸۲ که عده ای سوال خریدند ۳۰ میلیون و حق همه پزشکان را تضییع کردند و با جان مردم می خواستند بازی کنند که مجلس جلویشان را گرفت.

لذا اگر تدبیر درست و تصمیم درست باشد می شود تهدیدات را به بهترین نحو تبدیل به فرصت کرد. ما سال گذشته ۳۳ همت از بدهی به بانکها را در شهرداری تسویه کردیم. درموضوع درآمد سال ۱۴۰۱، ۳۳ درصد به بودجه پایه سال ۱۴۰۰ اضافه کردیم و ۵۰.۳ شد و تحققش شد ۱۳۷ درصد.

پورمحمدی: باید مالکیت سهام عدالت را به مردم برگردانیم

پورمحمدی در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره:بدون انضباط مالی توفیقی نخواهیم داشت. مردمی سازی اقتصاد و مشارکت دادن آنها بسیار مهم است. مردم هم سرمایه و هم ابتکار و خلاقیت و  هم انرژی زیاد دارند. همه اینها را باید به کار بگیریم.

ما باید توانمندسازی اقتصاد مردمی را سرلوحه افکار خود قرار دهیم. سهم تعاون در اقتصاد ما کوچک است.

اصل ۴۴ اصل بسیار مترقی است؛ مشکل ما ولی در اصل ۴۴، این است که ۱۳-۱۴ درصد به بخش خصوصی واقعی واگذار شد. عمده اش یا رد دیون است یا نهادهای تحت کنترل دولت است یا نهادهای شبه دولتی. خب اینکه خصوصی سازی نشد. باید این اصل جدی اجرا شود.

بحث ساماندهی سهام عدالت را داریم. باید مالکیت و مدیریت را در سهام به مردم برگردانیم. به مردم میگوییم شما عضوید ولی خودمان مدیریت می کنیم!

ما باید اقتصاد مقاومتی که رهبری معظم انقلاب با هوشمندی و فراست و درک صحیح از موقعیت کشور و فهم درست از نظام بین المللی انجام دادند جدی بگیریم. در این رابطه باید در زنجیره اقتصاد جهانی ورود  کنیم، و بازیگردانی کنیم نه اینکه بازیچه باشیم.

ما توانمندیم و اقتصاد بزرگی داریم و توانمندی کارشناسی و نخبگی جوانان ما قابل توجه است. چرا غفلت میکنیم؟ مگر می ترسیم؟ باید در میدانهای بزرگ بازی کنیم. از شکست هم نترسیم. 

هدف گیری های درشت و جهت دار را باید انتخاب کنیم و در آن میدان بازی کنیم. بعضی وقتها هم ممکن است شکست بخوریم ولی باید مرد این میدان باشیم.

اقتصاد مقاومتی در گفتمان دولت قرار  محور است و ما با پایه نگاه کارشناسی عمیق و البته متکی به مدیران کارآمد و توانا.

نکته اساسی این است که این مدیران ذهن همبسته و هماهنگ و هم افزا داشته باشند و اصطکاک نداشته باشند و البته سلامت اقتصادی که در بحث سلامت و  فساد که رشته تخصصی خودم بوده عرض خواهم کرد.

زمان‌بندی صحبت‌های هر یک از نامزدهای ریاست جمهوری در مرحله سوم

قاضی‌زاده: آقای پزشکیان در حلقه بسته‌ای هستند که مجلس خودشان خود آقای پزشکیان را هم تحمل نکرد

قاضی‌زاده هاشمی در مرحله جمع‌بندی پایانی:لازم میدانستم که به ظلمهایی که به شهید رئیسی می‌شود پاسخ دهم ولی امروز متوجه شدم که به نظام ظلم می‌شود. انگار ما هیچ کارشناسی در کشور نداریم و حتی لازم است کارشناس وارد کنیم!

بله ما از تجربه مدیریت جهان استفاده کنیم،‌ ولی کارشناسان برجسته در کشور داریم.

می‌گویند ما باید وارد میدان‌های بزرگ شویم درحالی که ما میدان‌دار بزرگ هستیم. 

این که این حرفها را می‌زنیم بخاطر این است که به مردم پشت کرده‌ایم.

آقای پزشکیان در حلقه بسته‌ای هستند که مجلس خودشان خود آقای پزشکیان را هم تحمل نکرد.

با خزانه بدهکار دولت را به شهید رئیسی تحویل دادند ولی آقای رئیسی این دولت را به خوبی اداره کرد.

در فروش نفت تحریم‌ها بیشتر شد ولی در دولت شهید رئیسی فروش نفت چند برابر شد.

روابط با همسایگان در قبل دچار مشکل و با برخی روابط قطع بود ولی این مسئله در دولت آقای رئیسی حل شد.

رشد تورم در دولت آقای رئیسی کاهش یافته است.

رشد اقتصادی کشور در گذشته در دولت قبل صفر بود ولی رشد ۶ درصدی در دولت آقای رئیسی ایجاد شد

قالیباف: مردم اساس تحول در اقتصاد هستند

قالیباف در مرحله جمع‌بندی پایانی:اولین جایی که اساس تحول است مردم هستند و نقش مردم در تحول مهم است.

امنیت سرمایه و فرصت مردم باید فراهم شود و از همه مهمتر اینکه دست و پای دولت باید جمع شود.

تصمیمات خلق الساعه نباید گرفته شود.

کارآفرینان و صاحب نظران و بخصوص جوانان در حوزه دانش بنیان، باید بر صدر بنشینند و اجازه بدهند برای ما آنها تصمیم سازی کنند و ما تصمیم گیری کنیم.

تحولات بزرگ در کشور ریشه در حضور مردم و جوانان و پیشگامان هر تحول دارد.

بازار سرمایه، هم بازار اولیه و هم ثانویه باید مورد توجه قرار گیرد. 

معتقدم که باید رفع تحریم را هم دنبال کنیم. 

کانال نرخ بهره را باید توجه کنیم که به تولید آسیب نرسد.

تورم نتیجه‌ی سیاستگذاری های دولتی هاست پس مکلفیم دولت باید یک سپر حمایتی برای حداقل ۵ دهک از جامعه درست کند. مثلاً برای بازنشستگان و یا درباره ۵ قلم از لوازم خانگی. تا جلوی آسیب را برای مردم بگیریم.  

باید حقوق مردم به اندازه تورم باشد؛ این را باید تا زمان کاهش تورم ضامن باشیم و ضمانت کنیم.

حتماً با مدیریت قوی و رئیس جمهور قوی و مدیران قوی و متدین که هم قوی و هم امین باشند، حتما می توان تورم را کنترل کرد و کاهش داد.

انقلاب اسلامی این فرصت را به همه‌ی مردم عزیز ما داد در مردمسالاری دینی که مردم بر سرنوشت خودشان حاکم باشند و بتوانند نفرات را در سلسله مراتب قدرت در هر سطحی انتخاب کنند. مردم عزیز امروز شما هستید که تصمیم میگیرید و ان شاالله دولتی مستقر کنید که آینده فرزندان این سرزمین را بسازد.

پزشکیان: نگفتم مدیر از خارج بیاوریم گفتم مشاور بیاوریم

هیچ ربطی به دولت روحانی نداشته‌ام

پزشکیان در مرحله جمع‌بندی پایانی:نمی‌خواهم وارد تحلیل دولت آقای رئیسی شوم چون قلباً به ایشان ارادت دارم.

هیچوقت نگفتم مدیر از خارج بیاوریم. گفتم مشاور و مشورت بیاوریم.

آقای زاکانی قرارداد با چین را شفاف کند و تخلفات خود شهرداری را بگوید. بهتر است وارد نشویم!

زندگی شخصی و سیاسی من مبتنی بر اصل اخلاقی صداقت بوده و این مهمترین عهد من با شماست.

رئیس‌جمهور اختیارات تعریف شده‌ای دارد؛ قرار نیست با دعوا و درگیری کشور را اداره کنم ولی رویکرد خود را بیان خواهم کرد.

طرفدار عدالت اجتماعی هستم نه شعارهای توزیعی پوپولیستی که ماحصلش فقر بیشتر شد.

کشته‌های جنگ اقتصادی فقرا هستند.

ثروتمندان کارآفرین را متفاوت از نوکیسه‌ها می‌دانم.

مردم باید بدانند پول دولت کجا خرج می‌شود. خزانه دولت را در اتاق تمام شیشه‌ای قرار میدهم. 

غیر از مسائل نظامی و امنیتی هرچیزی که به خزانه ارتباط پیدا می‌کند باید شفاف شود.

پدیده‌ای به نام شبه دولتی را اساساً قبول ندارم و کارها را به بخش خصوصی خواهم سپرد.

فیلترینگ و محدودیت اینترنت باعث محدودیت کسب و کارها شده است.

نظام تامین اجتماعی موثر باید برای فقرا داشته باشیم.

من هیچ ربطی به دولت آقای روحانی نداشته‌ام. هر دولتی عیبی داشته و هر دولتی مزایایی داشته است.

همدیگر را خراب کردن و تخریب کردن به نفع مملکت و انقلاب نیست. من را به آن طرف نکشانید که عیب آدم‌ها را بگویم. با هم درنیفتیم. دست به دست هم بدهیم. 

سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری و قانون برنامه دولت مسیر راه ماست.

جلیلی: پیگیری‌ اولویت‌ها توسط رئیس‌جمهور باعث جهش کشور می‌شود

جلیلی در مرحله جمع‌بندی پایانی:در چهار سال آینده رئیس جمهوری که عهده دار کار می شود دچار روزمرگی نباید باشد. 

نه تنها رئیس جمهور باید مشکلات را حل کند بلکه باید کشور را پیشرفت و جهش بدهد.

رئیس جمهور آینده باید چند موضوع را جدی مورد توجه قرار دهد و روزانه پیگیری کند تا جهش کشور اتفاق بیفتد.

رئیس جمهور باید اولویتش مشخص باشد و علت مشکلات را بداند و فرصتها را بشناسد تا به آن اولویت ها برسد و علل مشکلات را برطرف کند.

رئیس جمهور باید فراتر از تک تک مشکلات، در یک چارچوب کلی برنامه ای داشته باشد که خودبخود اینها در آن حل شود.

خیلی از مسائل مثل تورم و مشکلات خصوصی سازی و ... ریشه اصلی اش این بود که انضباط رعایت نشد؛ لذا انضباط مالی بسیار مهم است.

مشارکت دادن همه مردم بسیار مهم است.

۳۵ سال کار سیاست خارجی را دنبال کردم. امروز فرصتهایمان در سیاست خارجی و تعاملات گسترده با جهان کم نظیر است.

زاکانی: مردم سکته می‌کنند اگر حس کنند که دهه ۹۰ بخواهد برگردد

زاکانی در مرحله جمع‌بندی پایانی:برای اینکه کار کشور به سمت خیر وصلاح پیش برود نیاز به کار کارشناسی و دقیق هست.

مدیری نیاز است که هم دانش و هم تجربه داشته باشد. هم سلامت داشته باشد و هم با فساد مبارزه  کند. مدیری که عرضه کار داشته باشد. وگرنه  کلاه سرش می گذارند. راست و حسینی بگویم کلاه سرش می گذارند.

هر کس میخواهد سکان کشور را به دست بگیرد باید بداند با نقدینگی و فساد و قاچاق و تورم و عدم توزیع عادلانه یارانه ها میخواهد چه کند؟ فقر و فساد و تبعیض را چه میکند؟ باید برنامه بدهد و نه شعار.

سفره مردم کوچک شده و فشار به آنها وارد می شود. باید بسته ارائه شود.

زیرساختهای کشور نیاز به تحول دارد.

تا تحریم را خنثی نکنیم کسی به ما رحم نمیکند. تعجب می کنم از برخی عزیزانمان.

بنزین را میخواستند تحریم کنند ستاره خلیج فارس مانع شد. قضیه کرونا هم شاهد مثال است که تا تحریم را خنثی نکنیم به ما رحم نمیکنند.

به دنبال ارتقای عدالت و پیشرفت هستم. 

اقتصاد خود را باید مستقل از ارز و بر پایه تقویت ارزش پول ملی باید تقویت کنیم.

خام فروشی نکنیم؛ مبتنی بر دانش، محصول نهایی را با ارزش فوق العاده بفروشیم. که آن دیگر تحریم پذیر نیست. 

بپذیریم که مردم در اقتصاد حاکم باشند.

برای مردم خساست نکنیم و بگذاریم ثروتمند باشند. این کار از طریق توزیع ثروت باید باشد.

قبلاً یکی پیغام داد و گفت در شهرداری تا سر ماه نمیکشید؛ ولی شد و بدون تخلف این کار را کردیم.

در شهرداری در سه سال اخیر ۱۳۰ هزار میلیارد امکانات را برگرداندیم.

با چین ۱۳ میلیارد یورو تفاهم نامه و ۲ میلیارد یورو قرارداد نوشتیم. بخشی را از پولهای بلوکه شده دادیم و بخشی را سه ساله. که آقای فرزین میگفت در تاریخ ایران بی سابقه است.

در مناظرات قبل توهینهای جدی می شد به شهید رئیسی. این صحنه ها جلوی چشم ماست. می‌شود اتهام کرد و کشور را ناکارامد معرفی کرد و مسیری رفت که در آن مردم ناامید شوند اما شهید ما مذاکره را تعطیل نکرد. چک برجام را هم نقد کرد. و سفره  مردم که در دهه ۹۰ کوچک و کوچک تر کرد را درست کرد.

مردم سکته می کنند اگر حس کنند که دهه ۹۰ بخواهد برگردد و ان شاالله برنمیگردد.

پورمحمدی: مشارکت بالا در انتخابات باعث اقتدار ملی خواهد شد

پورمحمدی در مرحله جمع‌بندی پایانی:چند تشکر می‌کنم. یک تشکر از دوستانم در اینجا که جلسه خوب و گفتگوی سازنده و صریح و سازنده بود. نیاز جامعه به این گفتگوهاست.

از صداوسیما تشکر میکنم که این بستر را به خوبی فراهم کردند.

از مردم عزیز که بیننده هستند و به آگاهی شان می افزایند تشکر می کنم.

امیدوارم عیدی امروز و عید غدیر مشارکت بالا باشد که رمز افزایش اقتدار ملی ماست و انتخاب اصلح.

ثبات، اطمینان و آرامش بخشی به جامعه نکته مهمی در گفتمان اقتصادی ماست.

تقویت اعتبار دولت نزد مردم و ارتقای نقش منطقه ای و جهانی ایران باید در دستور باشد.

برخورداری از انسجام کافی در همه  حوزه های اقتصادی و سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و قابلیت سنجش مستمر و بهنگام نتایج مورد انتظار ماست.

اهداف اصلی می بایست قابل سنجش و کمی برای کنترل و نظارت مردم و پاسخگویی به آن باشد.

دولت وظیفه ای جز ایجاد امنیت و تامین زندگی توام با رفاه و عزت و آرامش برای مردم ندارد. قرار ما در دولت قرار اینچنین است.

دولت باید از سر راه فعالیت اقتصادی مردم کنار برود.

دولت باید در زیرساختها سرمایه گذاری کند تا بخش خصوصی و تعاونی از سرمایه گذاری ها استفاده کنند.

زیرساختهای اصلی مغفول مانده کشور مثل شبکه های ارتباطی فیزیکی و بخصوص شبکه ارتباط الکترونیکی باید توسعه یابد و سریع و ارزان باشد.

از دانشهای جدید و مهندسی نوین و کارآمد اقتصادی باید بهره گیری شود.

شرط تحقق این خواست‌ها، وفاق و گفتمان واحد در عرصه بین المللی و مباحثات بین المللی است و در داخل شرطش تحقق معجزه است؛ اعجاز اعتماد مردم به حاکمیت و بالعکس. در حوزه های اقتصادی وسیاسی و فرهنگی، دل به دل راه دارد. به مردم بها ندهیم و صادق نباشیم مردم هم به ما اعتماد نخواهند کرد.

دولت یک پیمانکاری و بنگاه داری نیست؛ مدیریت یک بیمارستان و شهر و موسسه و پژوهشکده نیست؛ دولت مجموعه ظرفیتهای یک کشور و تاریخ و فرهنگ و هویت و تمدن است. مدیریت دولت باید تجمیع این ظرفیتها باشد وهماهنگی میان کنشگران و فعالان و نظارت و هدایت به سوی اهداف.

ان شاالله با رمز وفاق و رمز اعتبار، تعهداتمان را پایبند باشیم و صادقانه با مردم عمل کنیم تا جواب مناسب دریافت کنیم.