در سه روز نخست ثبت نام چه گذشت؟
در سومین روز ثبت نام،حقانیان، پزشکیان، زاکانی، میرتاج الدینی،الهیان، ده مرده، مالکی و رسولی نژاد از جمله چهره‌هایی بودند که به ستاد انتخابات آمدند
امروز مهلت قانونی نامزدهای انتخاباتی برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری به پایان رسیده و مشخص می‌شود چه چهره‌هایی به صورت رسمی وارد کارزار انتخابات خواهند شد. در سومین روز ثبت‌نام کاندیداهای انتخابات ریاست جمهوری چهاردهم حضور داوطلبانی با سوابق متفاوت سیاسی و اجرایی برای نام‌نویسی، فضای ستاد انتخابات را بیش از دو روز گذشته با انتشار اخباری از حضور چهره‌هایی تازه، تکرارشده و غیرمنتظره همراه کرده بود.
حضور غیرمنتظره حقانیان
اما حضور غیرمنتظره وحید حقانیان بیش از سایر چهره‌ها مورد توجه قرار گرفت. وحید حقانیان پس از ثبت نام در انتخابات پشت تریبون حاضر شد و گفت:« امروز بنا دارم در معرض و منظر شما ملت صبور و فهیم قرار بگیرم. از آخرین لایه مغز نظام به پوسته اول گذر کنم.با تصمیم شخصی خود را برای نامزدی چهاردهمین دوره ریاست‌جمهوری ایران معرفی می‌کنم. گذر از این مرحله تاریخی و نظم نوین جهانی با توجه به منافع کشورها نیازمند بهره‌گیری از خردجمعی حضور گسترده مردم و استفاده از توانایی‌های مادی و معنوی کشور است.» ثبت نام وحید حقانیان اما با واکنش‌هایی در فضای مجازی همراه شد. در همین راستا علی قلهکی فعال فضای مجازی نوشت :« اگرچه احتمالِ احراز صلاحیتِ «وحید حقانیان» برای انتخاباتِ ریاست جمهوری به سمتِ صفر میل می‌کند ولی در صورت احراز صلاحیت، جعبه سیاه مناظرات انتخاباتی ۱۴۰۳، حقانیان خواهد بود.» البته در میانه سخنان حقانیان دو سه باری برق رفت که با واکنش این نامزد انتخاباتی همراه شد و گفت که امیدوارم عمدی نباشد!
زاکانی در قامت کاندیدای پوششی؟
زاکانی شهردار تهران نیز از دیگر چهره‌هایی بود که در روز گذشته در ساختمان وزارت کشور حاضر شد. او در ابتدای ورودش به ساختمان وزارت کشور سوال یک خبرنگار که از او پرسید « آیا کاندیدای پوششی هستید ؟» را بی جواب گذاشت و واکنشی نشان نداد. او همچنین سوال خبرنگاری که پرسید «آیا تا انتهای انتخابات هستید؟» را بی‌جواب گذاشت. زاکانی پس از ثبت نام پشت تریبون حاضر شد و گفت :« گفتمان خدمت صادقانه را در «دولت خدمت» محور قرار خواهم داد. قرار نیست از درد مردم بی‌خبر باشیم، قرار نیست مردم در فشارهای اقتصادی بی‌پناه بمانند، قرار نیست که سختی‌ها فقط برای قشر خاص مردم باشد. قرار است تا به مدد الهی و یاری شهیدان و در تبعیت از رهبر فرزانه انقلاب و پشتوانه شناخت مطلوب از شرایط امروز کشور با تحولی معنوی و مادی جهش بزرگی را در این مسیر رقم بزنیم.» او همچنین گفت که قرار است تا آخر بماند.قرار است با برنامه و کارنامه برای پیشرفت ایران عزیز و حل مشکلات مردم با محوریت عدالت و رفع فساد و تبعیض «تا آخر» پای کار مردم بمانم.قرار است بر مدار مردم زمینه رفع چالش‌ها فراهم و گره از اقتصاد کشور و سفره مردم باز شود.
صف پارلمانی‌ها برای حضور در پاستور
حبیب‌ا... ده‌مرده نماینده سابق ادوار زابل و زهک در مجلس، فداحسین مالکی نماینده زاهدان در مجلس وحجت‌الاسلام سید محمدرضا میر تاج الدینی و احمد رسولی‌نژاد نمایندگان ادوار مجلس نیز از دیگر چهره‌هایی بودند که برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری در ستاد انتخابات حضور یافتند. زهره الهیان نماینده سابق مجلس نیز به عنوان نخستین زن پا به ستاد انتخابات گذاشت. مسعود پزشکیان نیز یکی دیگر از چهره‌های پارلمانی بود که به همراه دختر خود وارد ساختمان وزارت کشور شد و در انتخابات ریاست جمهوری نام نویسی کرد. این نماینده اصلاح طلب مجلس پس از نام نویسی پشت تریبون حاضر شد و گفت :« آن چه که ما باید انجام بدهیم ارائه حرف‌های جدید ویا راه جدید نیست. مشکل این است که سیاست‌های کلی رهبر انقلاب و قانون برنامه را یک‌طرف می‌گذاریم و حرف‌های تازه از خودمان در می‌آوریم.اگر می‌خواهیم مشکل مملکت حل بشود باید با هم وحدت کنیم و به عالمان و دانشمندان و انسان‌های توانمند متکی شویم.» اگر عبدالناصر همتی عضو حزب کارگزاران سازندگی را نخستین چهره اصلاح طلب تلقی کنیم، مسعود پزشکیان نماینده مردم تبریز دومین چهره اصلاح طلبی است که در انتخابات ثبت نام کرده است.
از گزینه تمام اصلاح طلبی تا احتمال ائتلاف با لاریجانی
اما خبرها از اردوگاه اصلاح طلبی نیز حکایت از آن دارد که آن‌ها در صورت آماده شدن شرایط، عزم خود را جزم کرده اند که با گزینه کاملا اصلاح طلبی پا به صحنه انتخابات بگذارند. در همین راستا جبهه اصلاحات در اطلاعیه‌ای اعلام کرده است :«مشارکت جبهه اصلاحات ایران در این انتخابات منوط به تایید صلاحیت حداقل یکی از نامزدهای اختصاصی خود خواهد بود.نامزد یا نامزدهای اختصاصی معرفی می‌کنیم. نامزدها از میان شخصیت‌های متعهد به نمایندگی از مواضع و دیدگاه‌های اصلاح طلبان انتخاب می‌شوند.نیازی به تاکید نیست امکان حضور نامزدهایی که صلاحیت نمایندگی اقشار و طبقات مختلف اجتماعی از جمله اقوام، مذاهب، زنان و نیز گرایش‌های مختلف سیاسی را داشته باشند، اطمینان از نقش و اثر نتیجه انتخابات در چگونگی اداره کشور و تغییر رویه‌های جاری که طبعاً به اقبال جامعه به صندوق‌های رأی خواهد انجامید، از مهم‌ترین ویژگی‌ها و لوازم یک انتخابات دموکراتیک است.» هم راستا با این اطلاعیه جواد امام سخنگوی جبهه اصلاحات نیز به صراحت اعلام کرد که « اصلاحطلبان از لاریجانی حمایت نمی‌کنند.» محسن رهامی، فعال سیاسی اصلاح طلب اما نظر متفاوتی داشته و درباره احتمال کاندیداتوری در انتخابات ریاست جمهوری می‌گوید:« منتظریم ببینیم فضای عمومی باز می‌شود و می‌توانیم انتخابات رقابتی داشته باشیم یا خیر. در جریان ما و میان احزاب روی پزشکیان و جهانگیری و حتی لاریجانی نظرها بیشتر است. امکان دارد لاریجانی تایید شود و یک توافقی مثل دوره‌ای که روحانی آمد، صورت گیرد. در واقع ممکن است توافقی میان مجموعه اصلاحات و جریان اعتدال اتفاق بیفتد ولی در مجموع جلسات ما صحبتی روی شخص آقای صدر نشده است. ایشان دیپلمات بود و کمتر در صحنه سیاست داخلی و احزاب فعال بودند به همین دلیل احتمالی که برای پزشکیان، جهانگیری و حتی لاریجانی هست، برای ایشان نیست. »
خطای راهبردی و تاکتیکی اصلاحات به روایت عباس عبدی
این اختلاف نظرها میان چهره‌های اصلاح طلبی حکایت از آن دارد که اردوگاه اصلاحات هنوز به جمع بندی کامل درخصوص ورود به کارزار انتخاباتی نرسیده است. موضوعی که محور انتقاد عباس عبدی از این جریان نیز قرار گرفت و اظهار کرد:« باعث تاسف است که بگویم دوستان جبهه اصلاحات در یک سردرگمی تحلیلی قرار گرفته و قادر نیستند تصمیمات سیاسی جامعی را اتخاذ کنند.این مشکل به علت نداشتن یک راهبرد کارآمد و مبتنی بر تحلیل پایدار و مستدل از وضعیت کنونی کشور است. به همین دلیل در انتخابات ۱۴۰۰ آن رفتار را کردند که هم چوب را خوردند و هم پیاز را. نه شرکت کردند و نه شرکت نکردند.» وی افزود :« دوستان اعلام کرده‌اند که «مشارکت جبهه در انتخابات منوط به تایید صلاحیت حداقل یکی از نامزدهای اختصاصی خود خواهد بود.» هم به لحاظ راهبردی نادرست است و هم از منظر تاکتیکی. شرط گذاشتن به تنهایی به معنای تهدید و تقابل است و باید حضور انتخاباتی را از طریق گفت‌وگو و تفاهم حل کرد و نه شرط و شروط گذاشتن. چنین رفتاری در چارچوب راهبرد اصلاحات فاقد روشنی و منطق است. این موضع‌گیری با این که بگوییم شرایط مناسب شرکت ما نیست؛ فرق ماهوی ندارد، فقط بیان صریح اخیر، صادقانه تلقی می‌شود.آن گزاره به لحاظ تاکتیکی نیز به دو دلیل ایراد جدی دارد. اول این که چرا یک نیروی سیاسی باید دست خود را در اتخاذ تصمیمات سیاسی بعدی ببندد؟ شاید به هر دلیلی به این نتیجه برسید و بخواهید که از یک نامزد دیگر حمایت کنید.» عبدی در ادامه تاکید کرد :« دلیل دوم مهم‌تر است. به نظرم دوستان اصلاح‌طلب درباره سبد رای خود دچار خطا هستند. بدون تردید انتخابات ۹۲ و ۹۴ و ۹۶ با حضور مستمر و فعال آنان شکل گرفت ولی این اثرگذاری مطلق و یک سویه نبود. نیروی سیاسی باید متوجه این ماجرا باشد و بداند که چه بسا این راهبرد از سوی نیروهای خودش هم شکسته شود و این زیان سیاسی خواهد بود.
دوربین عکاسان در انتظار گزینه‌های اصلی اصلاحات
حالا با توجه به گفت و گوی اخیر محمد صدر با سید محمد خاتمی و حمایت رئیس دولت اصلاحات از صدر باعث شد که سید محمد صدر در کنار اسحاق جهانگیری از کارگزاران به عنوان دو گزینه اصلی اصلاحات معرفی شوند. محمود صادقی نیز روز گذشته در یک توئیت انتخاباتی نوشت :« در جلسه فوق‌العاده شورای مرکزی انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها درباره فهرست اشخاص مورد حمایت انجمن برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری هشتم تیر ۱۴۰۳ بحث و بررسی و رأی‌گیری شد و آقایان محمود صادقی، سید محمد صدر و اسحاق جهانگیری حائز اکثریت آرا شدند.» صدر اما در صورت پیروزی در انتخابات به دلیل شرایط سنی امکان نامزدی در دوره بعدی ریاست‌جمهوری را ندارد. همچنین یک منبع آگاه به اعتماد گفته است که « محمد صدر اگر شرایط برای تایید صلاحیتش را مساعد نبیند و احساس کند که ممکن است اصلاحطلبان در میانه انتخابات به وی برای کناره‌گیری به سود اسحاق جهانگیری و علی لاریجانی فشار بیاورند، هیچ انگیزه‌ای برای شرکت در انتخابات نخواهد داشت.» از دیگر سو گفته می‌شود محسن هاشمی رفسنجانی گزینه نهایی حزب کارگزاران است. در همین باره سید محمود علیزاده طباطبایی با اشاره به برگزاری جلسه شورای مرکزی حزب کارگزاران اظهار کرد:«در این جلسه محسن هاشمی به عنوان نامزد حزب انتخاب شد، ولی اگر اسحاق جهانگیری ثبت‌نام کند، او به عنوان نامزد حزب به جبهه اصلاحات معرفی خواهد شد.» همچنین نام موسوی لاری نیز به عنوان یکی دیگر از گزینه‌های اصلاحات شنیده شده است. گفته شده در نشستی که برخی از اعضای مجمع روحانیون مبارز حضور داشتند برخی از رهبران اصلاحات از سید عبدالواحد موسوی لاری (وزیر کشور دولت اصلاحات) خواسته‌اند تا در انتخابات ریاست جمهوری نام نویسی کند. گفته شده او در پاسخ به درخواست رهبران اصلاحات گفته است که به صورت حقیقی ثبت نام نخواهد کرد و اگر نامزد مورد حمایت جبهه اصلاحات ایران قرار بگیرد به صورت حقوقی نام نویسی می‌کند. حالا باید منتظر ماند و دید که آیا چهره‌های اصلی جریان اصلاح طلبی امروز پا به ساختمان خیابان فاطمی می‌گذارند؟
از غضنفری تا حناچی
امروز نیز دیگر چهره‌های سیاسی پا به ساختمان وزارت کشور خواهند گذاشت. در همین راستا گمانه‌هایی برای حضور برخی چهره‌ها ایجاد شده و گفته می‌شود پیروز حناچی، مصطفی پورمحمدی و مهدی غضنفری قرار است برای انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کنند. غضنفری وزیر اسبق صمت و رئیس فعلی صندوق توسعه ملی و کاندیدای احتمالی انتخابات با ارائه توئیتی انتخاباتی در شبکه ایکس با انتقاد از شعارهای صرفا انتخاباتی و بدون پشتوانه نوشت:« ما مدرسه حکمرانی را تاسیس کردیم تا حکمرانی متعالی را ترویج و حکمران توسعه گرا تربیت کنیم. از عجایب انتخابات، بازگویی شعارهای صرفا انتخاباتی بهبود حکمرانی از زبان کسانی است که یا باوری ندارند و یا قواعدش را نمی‌دانند. آیا مردم را به «راه نو» دعوت می‌کنند یا «رنگ نو»؟» پیش از این نیز گمانه‌هایی مبنی بر حضور علی شمخانی دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی مطرح شده بود که توئیت اخیر او این گمانه‌ها را تقویت کرده است :« اقدامات غیرموثر همه دولت‌ها برای حل مشکل بسیار مهم رفع ناترازی‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، به رغم اعلام برنامه‌های متفاوت، مشابهت حدود ۸۰ درصدی داشته است. برنامه کاندیداهای ریاست جمهوری باید ناظر به چگونگی رفع این عارضه کهنه باشد.»
فتاح در انتخابات ریاست‌جمهوری کاندیدا نمی‌شود
در این میان سید پرویز فتاح که از او به عنوان یکی از چهره‌های اصلی اردوگاه اصولگرایی و جریان پایداری نام برده می‌شد، اعلام کرد که در انتخابات شرکت نخواهد کرد:« با تشکر از ابراز لطف اقشار مختلف جامعه و دلسوزان نظام اسلامی برای دعوت از این جانب جهت حضور در عرصه چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری، همان طور که در سنوات گذشته نیز عرض کرده‌ام، حکم رهبر معظم و فرزانه انقلاب را مدال افتخار و ادامه خدمت در سنگر ستاد اجرایی فرمان حضرت امام(ره) را بر خود فرض می‌دانم.»
آیا احمدی‌نژاد ثبت‌نام می‌کند؟
امروز شاید احمدی نژاد هم پا به ستاد انتخابات بگذارد. در همین راستا علی‌اکبر جوانفکر،چهره نزدیک به محمود احمدی‌نژاد ، درباره تصمیم رئیس دولت‌های نهم و دهم پیرامون داوطلبی نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری چهاردهم گفت:« آقای احمدی‌نژاد برای آمدن یا نیامدن هنوز تصمیم خود را اعلام نکرده است.»
واکنش قالیباف به دعوت تعدادی از نمایندگان برای نامزدی ریاست جمهوری
بعضی گروه‌ها و چهره‌ها به دنبال اقناع بعضی افراد شاخص برای نامزدی هستند. به عنوان نمونه «احد آزادی‌خواه» نماینده مجلس از اقناع قالیباف برای حضور در انتخابات سخن گفته است:« علیرغم رایزنی‌هایی که برخی نمایندگان و شخصیت‌های غیرنماینده با محمدباقر قالیباف به منظور اقناع او برای ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری داشتند، او تاکنون نسبت به این مسئله پاسخ مثبتی نداده است. نمایندگان رایزنی کننده با قالیباف معتقدند که حضور او در ریاست جمهوری می‌تواند منافع خوبی برای کشور به همراه داشته باشد».
لاریجانی انتخابات 92 را تکرار می‌کند
در این میان اگر چهره‌هایی را که تاکنون ثبت نام کرده اند،معیار قرار دهیم، می‌توان گفت که تقابل جلیلی - لاریجانی دوقطبی اصلی این انتخابات خواهد بود. موضوعی که هم میهن نیز در گزارش اخیر خود به آن اشاره کرده و نوشته است :« دوقطبی اصلی انتخابات۱۴۰۳ به همان زودهنگامی که خود انتخابات رسید، فرارسید: «دوقطبی جلیلی- لاریجانی». مشابه همان دوقطبی «جلیلی- روحانی» در انتخابات۱۳۹۲ که حتی محمدباقر قالیباف و سایر کاندیداها هم ناچار شدند خود را ذیل آن تعریف کنند و در نتیجه، به حاشیه روند. با این دوقطبی، احتمال آن که انتخابات ۱۴۰۳ تکرار انتخابات ۱۳۹۲ باشد، از سایر سناریوها محتمل‌تر است. مگر آن که سایر بازیگران انتخابات، صحنه را به هم بزنند.» از دیگر سو جلیلی نیز آرای ثابت ایدئولوژیکی دارد که به باور برخی تحلیل گران در صورت جذب رای بخشی از جریان خاکستری می‌تواند در دوئل با لاریجانی قوی تر حاضر شود.
نظرسنجی‌ها چه می‌گویند؟
در همین آغاز کار انتخابات ریاست جمهوری برخی از نظرسنجی‌ها ، میزان اقبال مردم به نامزدها را مورد نظرسنجی قرار دادند. شناخت که یکی از معتبرترین نظر سنجی هاست، اعلام کرد که بین کسانی که قصد دارند در انتخابات شرکت کنند به قالیباف 25 ، مخبر 10، رضایی 7، جلیلی6، جهانگیری 5، لاریجانی 4، همتی و زاکانی 2 درصد گرایش وجود دارد. مرکز افکارسنجی شناخت در نظرسنجی که طی روزهای ۲ تا ۴ خرداد انجام داده،میزان مشارکت را54درصد پیش بینی کرده است. طبق نظرسنجی متا هم میزان مشارکت در چهاردهمین انتخابات ریاست‌جمهوری ۴۸.۳ درصد پیش‌بینی شده است.
خراسان