انعقاد ۱۰۰۰میلیارد تومان قرارداد فضایی با بخش خصوصی

رئیس سازمان فضایی ایران از بیمه کردن یک ماهواره و حرکت آن در فضا خبر داد و گفت: ساخت پایگاه چابهار ۱۱ سال معطل مانده بود و در این دولت کلنگ احداث این پایگاه به زمین زده شد و برنامه‌ریزی شده تا اولین پرتاب را از این پایگاه داشته باشیم.

 دکتر حسن‌ سالاریه امروز در رویداد ملی فضایی سهیل با اشاره به نقش و جایگاه دانشگاه‌ها در تحولات جامعه به برنامه ۱۰ ساله فضایی ایران اشاره کرد و افزود: یکی از رویکردهای تحولی دولت سیزدهم، توسعه صنعت فضایی است؛ از این رو در ۲.۵ سال گذشته در بسیاری از شاخص‌ها تحولات سریعی رخ داده است، ولی به این مفهوم نیست که اتفاقات مد نظر رخ داده، چرا که برنامه‌ها و انتظارات ما بسیار بالاتر از این میزان است.

وی ادامه داد: آنچه که اکنون در صنعت فضایی رخ می‌دهد، ۱۰ درصد ظرفیت واقعی است که در کشور وجود دارد؛ به این معنا که ۱۰ برابر فعالیت‌های اخیر را باید داشته باشیم و اگر در سال‌های قبل با جدیت و برنامه‌ریزی دقیق‌تری کار می‌کردیم، جایگاه امروز ما بهتر بود.

سالاریه با بیان اینکه رشد و پیشرفت در صنعت فضایی در ابتدا دشوار است و به تدریج سرعت رشد شتاب می‌گیرد، خاطرنشان کرد: در دولت سیزدهم با حضور رئیس‌جمهور و فعال شدن شورای عالی فضایی عزم جزمی شکل گرفت تا برنامه ۱۰ ساله فضایی کشور، بازنویسی و اصلاح و هدفگذاری‌های جدید شود.

رئیس سازمان فضایی با تاکید بر اینکه این بازنگری‌ها بر اساس تحولات این صنعت در دنیا بوده است، یادآور شد: در دنیا تغییرات زیادی در این صنعت رخ داد، به گونه‌ای که در دهه ۶۰ تا ۷۰ میلادی بیشتر شاهد تقابل قدرت‌های شرق و غرب بودیم، ولی اکنون این رویکرد جای خود را به رویکرد اقتصادی داده است؛ از این رو مردم در دنیا به سمت درآمدزایی این صنعت در حرکت هستند.

وی حضور بخش خصوصی در این صنعت را یکی از نشانه‌های بارز ورود مردم به این صنعت دانست و گفت: در کشوری مانند چین استارت‌آپ‌های خیلی بیشتر از آنکه می‌توان تصور کرد ،در حوزه ساخت ماهواره وارد شده است، ضمن آنکه روسیه دارای صنعت فضایی دولتی است و اکنون نیز به شدت تغییر رویکرد داده و به سمت بخش خصوصی رفته است.

سالاریه، توسعه منظومه‌های ماهواره‌ای را از دیگر تغییر رویکرد کشورها دانست و اظهار کرد: در خیلی از کشورها به سراغ قهرمان‌سازی اقتصادی در صنعت اقتصادی می‌روند و در این حوزه سرمایه‌گذاری های زیادی کرده‌اند و اگر ما نیز می‌خواهیم در این حوزه گام برداریم، باید تفکر دولتی را به تدریج کنار بگذاریم و حضور بخش خصوصی در این صنعت را جایگزین تفکر دولتی کنیم.

برنامه ۱۰ ساله صنعت فضایی

رئیس سازمان فضایی ایران تقویت بخش خصوصی و ایجاد جذابیت در این صنعت را از رویکردهای برنامه ۱۰ ساله کشور در صنعت فضایی دانست و گفت: این سند از ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ با مناقصاتی که برای بخش خصوصی برگزار کردیم، اجرا شد و بسیاری که وارد سازمان فضایی می‌شوند، با شک و تردید نگاه می‌کنند که آیا بخش خصوصی توانمندی اجرای این پروژه‌های بزرگ را دارند یا خیر، ولی من معتقدم که بخش خصوصی این توانمندی را دارد؛ چرا که هدر رفت، کارمند بازی و معطلی و غیره که در بخش دولتی وجود دارد، در بخش خصوصی دیده نمی‌شود.

سالاریه با بیان اینکه بخش خصوصی بابت هر اقدامی که اجرایی می‌کند، باید تضمین ارائه دهد، یادآور شد: در حوزه ما دولتی‌ها نیز باید اعتقاد به بخش خصوصی داشته باشیم و ریسک‌ها را بپذیریم.

انعقاد حدود هزار میلیارد تومان قراردادهای فضایی با بخش خصوصی

وی با بیان اینکه به تدریج در حال رفع چالش‌ها و مشکلات این حوزه با همکاری نهادهای دولتی هستیم، اظهار کرد: در یک سال و ۳ ماه گذشته حدود هزار میلیارد تومان قراردادهای فضایی با بخش خصوصی داشتیم.

سالاریه با انتقاد از قدیمی بودن زیر ساخت‌های حوزه فضایی، تاکید کرد: زیر ساخت‌های حوزه فضایی قدری قدیمی و غیر حرفه‌ای است و در این حوزه گام‌هایی برداشته شده است که نمونه آن احداث پایگاه چابهار است که ۱۱ سال معطل مانده است و نظرات متفاوتی در زمینه احداث این پایگاه در منطقه حاره‌ای و طوفان چابهار و در مجاورت مرز مطرح بود و این موضوعات موجب شده بود که این طرح معطل بماند، در حالی که هیچ کدام از این موضوعات برای توسعه صنعت فضایی قابل قبول نیست.

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: در این دولت کلنگ احداث این پایگاه به زمین زده شد و برنامه‌ریزی شده که اولین پرتاب را از این پایگاه داشته باشیم.

به گفته این مقام مسؤول، اولین پرتاب خورشید آهنگ از پایگاه صرفا اختصاصی، غیر نظامی و بومی صورت می‌گیرد.

احداث آزمایشگاه‌های تخصصی فضایی

سالاریه با ابراز امیدواری از اینکه بخش خصوصی در این پایگاه حضور داشته باشد، یادآور شد: در حوزه آزمایشگاه‌ها ضعف جدی داریم و آزمایشگاه‌های ما در این حوزه محدود بودند، به گونه‌ای که دستگاه‌ها دچار نقص فنی بودند و ما نمی‌توانستیم سیکل کامل تست بر روی سیستم‌ها داشته باشیم و شدیدا در این حوزه در حال برنامه‌ریزی و سرمایه گذاری هستیم.

وی اضافه کرد: در حال برنامه‌ریزی برای احداث آزمایشگاه تخصصی هستیم که به طور همزمان بتواند تا هزار کیلوگرم ماهواره را تست کند. اینها اقدامات مهم ولی سختی است؛ چرا که باید از طریق بودجه‌های دولتی در این حوزه سرمایه‌گذاری شود و زمینه برای حضور بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در این حوزه هموار نشده است.

سالاریه با بیان اینکه در حوزه فضایی به بخش‌های سخت این صنعت وارد شدیم، یادآور شد: به دلیل مسائل تحریمی، سند فضایی را از بخش بالادست این صنعت یعنی ساخت ماهواره، پرتاب و پرتابگرد شروع کردیم که این بخش‌ها، زمینه‌های سخت و اقتصادی این صنعت است؛ از این رو نیاز به سرمایه گذاری‌ها و زمان زیادی دارد تا به تثبیت برسیم.

رئیس سازمان فضایی افزود: بسیاری از کشورهایی که در این صنعت وارد شدند، برعکس این مسیر را رفته‌اند. به عنوان مثال برای تامین یک ماهواره مخابراتی در ابتدا هزینه‌ای باید پرداخت شود، ولی بیش از ۷ تا ۸ برابر قیمت آن در طول عمر آن عایدی به لحاظ اقتصادی خواهد داشت؛ ولی به دلیل شرایط تحریمی چنین زمینه‌ای برای ما فراهم نیست و نبوده، لاجرم به سمت بخش سخت این صنعت یعنی توسعه فناوری و رسیدن آن به فناوری بوده که رفتیم.

وی اضافه کرد: از سوی دیگر با توجه به توسعه پرسرعت فناوری‌های حوزه پردازشگرها و کوچک شدن اندازه سنسورها و پردازشگرها و توسعه میکروالکترونیک و ورود پردازشگرهای بسیار با کیفیت و کوچک شدن ماهواره‌ها از ماهواره‌های چند تنی به چند صد تا چند ده کیلوگرمی، به صنعت فضایی ما و کشورهای نوظهور در این صنعت ورود کرده است که این کشورها با قیمت‌های کمتری به محصولات صنعت فضایی برسند.

سالاریه با بیان اینکه این زمینه موجب انگیزه در کشور شده است، گفت: قراردادهایی که با بخش خصوصی منعقد می‌کنیم، ماهواره‌هایی با وزن بالایی نیستند و می‌تواند بسیار خوب با توسعه فناوری که رخ می‌دهد، نیازهای کشور را مرتفع کند و حتی وارد تجاری‌سازی شود.

به گفته وی با توسعه تکنولوژی که در دنیا رخ داده است، اگر توسعه ماهواره در زمانی با چند میلیون دلار محقق می‌شد، امروز با یک میلیون دلار به ماهواره‌هایی با قابلیت‌های بالا دست یابیم و این یک قابلیت جدی در این حوزه‌ است.

رئیس سازمان فضایی ایران تاکید کرد: در چنین شرایطی برنامه ۱۰ ساله صنعت فضایی در سال ۱۴۰۱ مصوب شد و اکنون در دستور اجرا قرار دارد و بسیاری از پروژه‌ها بر اساس این برنامه برون سپاری شده است، چون اعتقاد داریم که ورود بخش خصوصی و دانشگاهی به توسعه حوزه فضایی کمک خواهد کرد.

توسعه کسب و کارهای فضایی

رئیس سازمان فضایی با بیان اینکه صنعت فضایی همانند سایر حوزه‌های فناوری برای موفق شدن در درجه اول نیاز به بازار دارد، با تاکید بر اینکه بازار صنعت فضایی هنوز در کشور ما شکل نگرفته است،‌ ادامه داد: این در حالی است که در آینده نزدیک اگر کشوری اقتصادی مبتنی بر داده‌های فضایی نداشته باشد، یک کشور عقب مانده تلقی می‌شود.

وی نمونه خدمات فضایی را پایش بخش کشاورزی، معادن و مدیریت خشکسالی و منابع آبی دانست و گفت: از طریق یک ماهواره ۵۰۰ کیلوگرمی حدود ۹۰ تا ۱۰۰ دقیقه یک دور، دور زمین می‌چرخد و به راحتی می‌تواند در مدت ۴ تا ۵ روز از هر نقطه‌ای تصویربرداری و به زمین ارسال کند، حال اگر این یک ماهواره تبدیل به منظومه‌ای از ماهواره‌ها شود، دسترسی ما به داده‌های فضایی را بلادرنگ می‌کند.

سالاریه گفت: این امر می‌تواند قدرت ما را در مدیریت منابع و تصمیم گیری بیشتر کند و هیچ پهپادی با آن قابل رقابت نیست.

وی با اشاره به دقت تصویربرداری ماهواره‌ها خاطر نشان کرد: در سال ۸۵ پروژه‌هایی که برای دوربین‌های ماهواره‌ در کشور تعریف می‌شد، در حد چند صدمتر بود و اکنون در حدود ۴ تا ۵ متر است و خیلی از محققان بر روی دوربین‌های تا یک متر نیز مطالعاتی را اجرایی کردند و آماده دارند.

سالاریه ادامه داد: از آنجایی که در کشور بازار صنعت فضایی شکل نگرفته و این  یک چالش جدی است و هم اکنون تیم‌هایی هستند که دستاوردی دارند ولی به بازار نرسیده‌اند و سرمایه و عمر زیادی در این مسیر گذاشته‌اند، ولی حرکت ما برای ایجاد بازار یک الزام و باید است؛ چون در آینده تعداد ماهواره‌های ساخته شده روند افزایشی دارد.

وی تاکید کرد: ما برای تسریع در این روند طبق برنامه ۱۰ ساله فضایی، طرح خرید تضمینی تصاویر ماهواره‌ای را داریم که در این زمینه بازارسازی در کشور خواهد شد.

رئیس سازمان فضایی ادامه داد: از سوی دیگر با برخی از صندوق‌های خطرپذیر وارد مذاکره شدیم و بسیاری از شرکت‌هایی که با ما همکاری دارند، ضمانت نامه‌های خود را از این صندوق‌های خطر دریافت می‌کنند.

سالاریه از مذاکرات با صنعت بیمه در حوزه صنعت فضایی خبر داد و گفت: برای اولین بار با یکی از شرکت‌های بیمه‌ای وارد مذاکرات شدیم و برای اولین بار پرتاب و حرکت یک ماهواره را در مدار بیمه کرد. این امر موجب کاهش ریسک و در نهایت ایجاد بازار خواهد شد./ایسنا