اسلامی به گروسی: اسرائیلیات نبافید

ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای حل دو مسئله باقی‌مانده بر اساس بیانیه مارس ۲۰۲۳ (اسفند ۱۴۰۱) توافق کردند. رئیس سازمان انرژی اتمی در نشست خبری مشترکی که دیروز با رافائل گروسی، مدیرکل آژانس برگزار کرد از آژانس انتقاد کرد که نباید مطالب رژیم صهیونیستی «ملاک آژانس بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران قرار گیرد» و در مقابل، گروسی ادعا کرد که «ما به بازیگران خارجی توجه نداریم و نقش ایران را در نظر می‌گیریم.» این اولین سفر گروسی به تهران بعد از ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و شروع جنگ اسرائیل با غزه است. 

سفر رافائل گروسی به ایران و ملاقات او با محمد اسلامی، رئیس سازمان انرژی اتمی در اصفهان، مبنایی جدید برای کاهش اختلافات طرفین شد. دو طرف درمارس ۲۰۲۳ (اسفند ۱۴۰۱) به یک بیانیه مشترک رسیده بودند که در آن بر حل‌وفصل «مسائل پادمانی باقی‌مانده مربوط به سه مکان» در ایران و «ارائه اطلاعات و دسترسی بیشتر» ایران به آژانس توافق شد. در همان سه ماه اول اجرای این بیانیه، گروسی اعلام کرد که از سطح همکاری ایران راضی نیست و متعاقباً، فضای تنش‌آلود مناسبات ایران و غرب نیز مناسبات ایران و آژانس را تحت تأثیر قرار داد، از جمله اینکه ایران در شهریور ۱۴۰۲، از میان ۱۲۷ بازرس آژانس، چند بازرس تبعه سه کشور اروپایی را به دلیل رفتار دولت‌های اروپایی از ایران اخراج کرد. ۷ اکتبر و متعاقب آن، حمله رژیم صهیونیستی به غزه که حالا هفت ماه از آن گذشته، ژئوپلیتیک خاورمیانه را به شکلی اساسی تغییر داد. در حالی که به نظر می‌رسید ایران همکاری‌های خود را با آژانس کم کرده، برخی در غرب پا را از این هم فراتر گذاشته و استدلال کردند که وضعیت «جنگ در غزه، ایران هسته‌ای را محتمل‌تر می‌کند» (علی واعظ، گروه بحران‌های بین‌المللی). در همین فضا بود که گروسی چند مرتبه از مواد کافی ایران برای ساخت سلاح هسته‌ای صحبت کرد، موادی که به گفته او به معنای نزدیک شدن به ساخت سلاح اتمی بود، از جمله اینکه در گفت‎وگو با شبکه خبری دویچه‌وله آلمان گفت که ایران می‌تواند ظرف چند هفته به اورانیوم غنی شده کافی برای ساخت بمب اتمی دست یابد. هرچند او در اظهاراتش این را هم تصریح می‌کرد که دستیابی به مواد کافی ساخت سلاح هسته‌ای به معنای آن نیست که ایران دنبال چنین کاری است، اما اظهارات او نشانه‌هایی جدی از ناخرسندی از مناسبات با ایران به دست می‌داد. 

از چند ماه قبل، بحث‌هایی درباره سفر گروسی به ایران مطرح شده تا اینکه او روز دوشنبه به ایران آمد و با مقام‌های ایرانی از جمله وزیر خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی ملاقات کرد. آن‌گونه که محمد اسلامی گفته از مسائلی که در بیانیه ایران و آژانس در مارس برای حل و فصل آن‌ها توافق شد، موضوع مهم دو مکان باقی مانده است که سفر گروسی هم بر آن متمرکز بود. هم گروسی و هم اسلامی دیروز در کنفرانس مطبوعاتی خود بر «پیشرفت بیانیه مارس» تأکید کردند. اسلامی در این باره گفت: «بیانیه مارس را به عنوان خط مبنا مثبت ارزیابی کردیم اگرچه به دلیل شرایط به وجود آمده در مسائل ایران و آژانس روند همکاری‌ها کند شد و هر دو طرف از این کندی ابراز ناخرسندی کرده بودند.» اسلامی افزود: «ما تداوم تعاملات‌مان را بر مبنای بیانیه مشترک در سه بخش از این پس دنبال می‌کنیم؛ اول موارد گذشته است که در سند برجام در قالب پی‌ام‌دی بسته شده بود این‌ها مسائل خاص خودش را دارد که آغشته به مسائل بیرونی و سیاسی است و نباید به دیگر بخش‌ها تسری داده شود. در این بخش موضوع مهم دو مکان باقی مانده است، موضوع ناترازی مواد حل شد و بر حل دو مکان باقی مانده تمرکز می‌کنیم.» رئیس سازمان انرژی اتمی گفت ما توافق کردیم برای تهیه پیش‌نویس این سه بخش معاونان دو طرف مذاکرات را دنبال کنند و الان هم مذاکرات در حال انجام است و همان‌طور که زمان پیش می‌رود نتایج مورد انتظار را دریافت می‌کنیم. البته این آغاز یک فرایند است. گروسی نیز از «نشست‌های مهمی» با مذاکره‌کننده ارشد و وزیر خارجه ایران صحبت کرد و اینکه «ما در مرحله حساسی هستیم و این شروع فعالیت‌های جدید میان ایران و آژانس است.» او البته در پاسخ به این سؤال که آیا الحاقیه تازه‌ای به متن بیانیه مشترک مارس ۱۴۰۱ اضافه شده، گفت: «قصد ما این نیست سند جدیدی را ایجاد کنیم و مبنای ما همان سند مارس سال گذشته است. مهم این است که بیانیه مشترک را بدون تغییر ادامه دهیم، چون ظرفیت حل مسائل را دارد که به مسائل جاری و حل مسائل پادمانی و گام‌های اضافی توجه دارد و ما امروز در مذاکرات بر برداشتن گام‌های ملموس در این راستا توافق کردیم.» هرچند مدیرکل آژانس گفته توافق سال گذشته با ایران «هنوز معتبر است»، اما تأکید کرد باید «مواد» بیشتری به آن اضافه شود؛ موضوعی که مشخص نیست ایران با آن موافق است یا نه. 

 نقش مخرب تل آویو

موضوع دو مورد اختلافی بین دو طرف که اسلامی از مذاکره ایران و آژانس بر سر آن‌ها خبر داده، به یک طرف، اسلامی در طول کنفرانس مطبوعاتی از تأثیر مخرب «بدخواهان از تعامل ایران و آژانس» صحبت کرد که به گفته او «با ادبیات مخرب سعی بر سیاه‌نمایی و کم ارزش نشان دادن دارند.» اسلامی به طور خاص، در این مورد به رژیم صهیونیستی اشاره کرد: «باید مراقبت کرد اقدامات خصمانه علیه ایران که با منشأ صهیونیستی پایه‌گذاری شده در تعامل دو طرف تأثیر نگذارد.» وی تأکید کرد: «این موضوع مهم است، چون آنچه در امپراطوری رسانه‌ای گفته می‌شود برخاسته از این القائات است که رژیم صهیونیستی سردمدار آنهاست.» اسلامی افزود: «در این مقطع زمانی که ماهیت این رژیم به جهانیان معرفی شده و جامعه کثیری از مردم و نخبگان این ماهیت را دیدند و به آن اعتراض می‌کنند باید توجه کنیم این همان ماهیت است که پشتیبان جریان مخرب علیه ایران است و نباید مطالب این رژیم ملاک سازمان بین‌المللی انرژی اتمی علیه ایران قرار گیرد.» در حالی که ایران بار‌ها بر نقش مخرب رژیم صهیونیستی در ارائه اطلاعات غلط به آژانس تأکید کرده، گروسی در این مورد ادعا کرد: «ما به بازیگران خارجی توجه نداریم و نقش ایران را در نظر می‌گیریم.» او گفت: «ما اقداماتی را با ایران طراحی می‌کنیم که هرگونه شک و شبهه‌ای درباره فعالیت‌های این کشور برداشته شود.»

منبع: روزنامه جوان