سفر محرمانه هیئت انگلیسی به بیروت

رقابت موجود بین فرانسه، از یک سو و ایالات متحده و انگلیس از سوی دیگر، در ظاهر نقطه اوج تلاش‌هایی است که با هدف حفاظت از لبنان، حاکمیت آن و تضمین ثبات آن انجام می‌شود اما رایزنی‌ها و سندها و پیشنهاداتی که آماده می‌شود و روی میزها ریخته می‌شود، تنها یک هدف را برای همه رقبا نشان می‌دهد: چگونه امنیت اسرائیل را تضمین کنیم.

غربی‌ها در لبنان بر آنچه به عقیده آنها تضاد اساسی بین گروه‌های لبنانی در مورد اتفاقات جبهه جنوبی است، تکیه می‌کنند. اما سردرگمی گریبان دیپلماسی غربی را گرفته است. از یک سو قصد تحریک حزب‌الله را ندارد و می‌خواهد کانال‌ها را با آن باز نگه دارد، چه به طور مستقیم، همانطور که فرانسوی‌ها انجام می‌دهند، چه غیرمستقیم، همانطور که آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها انجام می‌دهند. حتی آموس هوکشتاین، حامی سرسخت دشمن و نماینده ریاست جمهوری آمریکا بیش از یک بار تکرار کرد که حل و فصل مورد نظر مستلزم عدم تحریک داخلی حزب‌الله است که به یک «دستورالعمل» تبدیل شد که در کاهش سقف مواضع دشمنان مقاومت منعکس شد.

در سطح رسمی، نبیه بری، رئیس پارلمان لبنان بخش اصلی مذاکرات را بر اساس توصیه حزب‌الله عهده دار است. نجیب میقاتی، نخست وزیر و عبدالله بوحبیب، وزیر خارجه نیز در این راستا نقش دارند. نکته اصلی این است که موضع رسمی دولت لبنان جدا از هماهنگی آشکار میان حزب‌الله و این سه طرف تدوین نشده است. اگرچه حزب‌الله همچنان پذیرای نمایندگان فرانسوی و غربی و بین‌المللی است که خدمات خود را ارائه می‌دهند و در را به روی فرانسوی‌ها نمی‌بندد، اما می‌داند که کلید هنوز در دست آمریکایی‌ها است. موضع نهایی و قاطع حزب‌الله این است که تا زمانی که جناح‌های مقاومت در فلسطین (و هیچ کس دیگری) پایان جنگ غزه را اعلام نکنند، درباره وضعیت جبهه لبنان بحثی صورت نمی‌گیرد.

سند هوکشتاین و برج‌های انگلیس

به گفته منابع مرتبط با مذاکرات جاری، هوکشتاین که از زمان آغاز درگیری‌ها کمتر از اراضی اشغالی از لبنان دیدن کرده است، متقاعد شده است که راه حل در لبنان قبل از آتش‌بس در غزه آغاز نخواهد شد. وی بر اساس منطق آماده سازی مکانیزمی برای رسیدگی به این وضعیت کار می‌کند تا به محض اعلام توقف جنگ در غزه برای اجرا آماده باشد. مانور هوکشتاین و دیگر حامیان اسرائیل مبتنی بر اخذ موافقت لبنان برای اقدامات مستقیم در صورت اعلام آتش‌بس در نوار غزه است، بر این اساس که این اقدامات به طرحی غیرقابل نقض تبدیل می‌شود، به این معنی که اگر دشمن جنگ علیه غزه را از سر گرفت مجددا یک جبهه حمایتی از لبنان باز نشود.

ایده‌های فرستاده آمریکا در نهایت در سندی به پایان رسید که در چارچوبی بسیار محدود توزیع شد و جزئیات آن کاملا محرمانه باقی ماند. کسانی که آن را دیده‌اند از نکات بسیار خطرناکی صحبت می‌کنند و می‌گویند این پیشنهادات از درخواست عقب‌نشینی نیروهای مقاومت از جمله نیروی رضوان در فاصله ۷ تا ۱۰ کیلومتری شمال مرز، فراتر رفته و به فهرستی از اقدامات میدانی خاص مربوط به روش استقرار ارتش و تضمین عدم حضور زیرساخت یا رزمندگان مقاومت تحت هیچ پوششی با تقویت نقش نیروهای بین‌المللی فعال در جنوب را رسیده است و این مساله به آنها اجازه می‌دهد تا هر گونه حرکت نظامی را سرکوب کنند. به عبارت دیگر، از بین بردن هرگونه تهدیدی برای امنیت اسرائیل که خواهان تضمین‌هایی است که به آن اجازه می‌دهد شهرک نشینان را به شهرک‌های شمالی بازگرداند.

سفر محرمانه هیئت انگلیسی به بیروت

واشنگتن به این خواسته‌ها اکتفا نمی‌کند بلکه در تلاش است تا مانورهای شناسایی را از طریق برجسته‌ترین متحد خود، انگلیس انجام دهد که به نوبه خود پیشنهادی برای اعمال تدابیری در مرزها تهیه کرده است. انگلیس قبل از تصمیم گیری برای گزارش رسمی این پیشنهاد به دولت لبنان، سعی در انتقال افکار خود از طریق تماس‌های جانبی با ارتش لبنان داشت.

حدود ۲ هفته پیش، یک هیئت رسمی انگلیسی که شامل یک مسؤول امور خاورمیانه در وزارت خارجه و یک افسر ارشد اطلاعات خارجی انگلیس بود، مخفیانه به بیروت سفر و با نجیب میقاتی، نخست وزیر و ژنرال ژوزف عون، فرمانده ارتش و تونی قهوه‌چی، مدیر اطلاعات دیدار کرد.

هیئت مذکور موضوع برج‌های دیده بانی در مرز جنوبی را با نخست وزیر مطرح کرده و با لحنی متکبرانه به وی اعلام کرد «استقرار برج‌ها و اتخاذ تدابیر در طول مرزها شرط اسرائیل برای توقف جنگ با لبنان است».

بر اساس آنچه از دیدارهای این هیئت به بیرون درز کرده است، لندن از ارتش لبنان خواست تا با طرحی برای ایجاد برج‌های دیده بانی در امتداد مرز با فلسطین اشغالی، مشابه آنچه در مرزهای شرقی و شمالی با سوریه وجود دارد، موافقت کند. بر اساس پیشنهاد انگلیس، نقشه استقرار برج‌ها به این صورت است:

اول: ایجاد برج‌ها با جغرافیای جنوبی مرتبط و با هدف اطمینان از پوشش‌دهی تمام مرزها از راس الناقوره تا مزارع شبعا است، مشروط بر اینکه با فواصل استاندارد شده از هم جدا نشوند، بلکه این موضوع به الزامات پوشش فنی واگذار شود تا اگر لازم باشد برج‌هایی نزدیک به هم ایجاد شود.

دوم: ارتش لبنان پایگاه‌های نظامی مستحکمی را در امتداد مرزها ایجاد می‌کند و هر یک از برج‌های دیده بانی در داخل یکی از این پایگاه‌ها قرار می‌گیرد، به این معنی که برج‌ها به ناچار در داخل خاک لبنان قرار می‌گیرند و دوربین‌هایی که در آنها نصب می‌شود به سمت مرزهای لبنان هدایت می‌شود تا اطمینان حاصل کرد که هیچ نفوذی از طریق مرزها به سمت فلسطین اشغالی اتفاق نمی‌افتد.

سوم: ارتش لبنان طرحی برای استقرار ۱۵۰۰۰ سرباز در منطقه مرزی تهیه می‌کند و مسؤولیت حذف و جلوگیری از هرگونه مظاهر نظامی توسط هر طرفی غیر از ارتش یا نیروهای امنیت داخلی را بر عهده خواهد داشت.

چهارم: در صورت پایبندی به این طرح، جامعه بین الملل به ارتش لبنان کمک خواهد کرد و این کمک‌ها منحصرا به نیروهای فعال در مرز با لبنان خواهد رسید.

فرانسه: به ما توجه کنید!

در شرایطی که طرف‌های انگلیسی و آمریکایی هماهنگی سطح بالایی با اسرائیل دارند، فرانسه سر خود را بالا می‌گیرد و به دنبال نقش و حضور در میدان است. اگرچه پاریس می‌داند که همه می‌دانند که توانایی‌اش برای فشار بر اسرائیل بسیار محدود است و بنابراین نمی‌توان برای ایجاد تغییر در موضع دشمن به آن اعتماد کرد، اما همچنان بر ارتکاب همان اشتباه پافشاری می‌کند و می‌خواهد به دولت لبنان و حزب‌الله بگوید که تنها طرفی است که مستقیما با مقاومت صحبت می‌کند، غافل از اینکه لبنان و مقاومت آخرین کسانی هستند که به نقش فرانسه در منطقه و به طور خاص در لبنان اهمیت می‌دهند. در عین حال، فرانسوی‌ها بر راه‌هایی برای جلب رضایت دشمن از طریق پیشنهادها و مواضعی تمرکز می‌کنند که همگی در خدمت امنیت اسرائیل است.

لبنان قبلا در اواسط ماه مارس، پاسخی رسمی به اولین سند پیشنهادی فرانسوی‌ها ارائه کرده بود که شامل رد پیشنهادات آنها بود چراکه منافع لبنان درباره توقف حملات اسرائیل، عقب‌نشینی دشمن از مناطق اشغالی و اطمینان از تضمین توقف نقض‌ها را برآورده نمی‌کرد. در آن روز، فرانسوی‌ها تأیید کردند که پیشنهاد آنها صرفا ایده‌هایی برای بحث است. اما بازگشتند و کاغذی فرستادند که تفاوت زیادی با قبلی نداشت و در چارچوب ارائه ضمانت‌هایی بود که به نفع دشمن است و این باعث می‌شود که این باور وجود داشته باشد که موضع لبنان در قبال سند جدید تفاوتی با موضع این کشور درباره سند قبلی نداشته باشد.

حزب‌الله که نسخه‌ای از سند پیشنهادی جدید را دریافت کرد، تصمیم گرفت راهبرد سکوت را ادامه دهد و در مورد ایده‌ها و پیشنهادهایی که در آن است وارد بحث نشود و در جلسات مستقیم به فرانسوی‌ها اعلام کرد که آمادگی هیچ‌ بحثی را قبل از توقف جنگ در غزه ندارد. اما فرانسوی‌ها این بار با همکاری غیرمستقیم آمریکایی‌ها و انگلیسی‌ها تلاش کردند تا لبنان را از نظر رسمی و سیاسی تحت عنوان «ضرورت جدایی جبهه لبنان از غزه» تحت فشار قرار دهند و میقاتی نیز کمی با آنها همراه شد. با این حال، میقاتی و همچنین بری به طرف فرانسوی تاکید کردند که لبنان از نقش فرانسه استقبال می‌کند و اساس آن پایان دادن به جنگ غزه به عنوان رویکردی واقع بینانه برای جستجوی راه حل با لبنان است. فرانسه در چند روز گذشته تکرار کرده است که آنچه پیشنهاد می‌کند پس از توافق بر سر اصل موضوع، قابل اصلاح است.

لبنان رسما این سند فرانسوی را دریافت کرد که به انگلیسی ترجمه و در اختیار بری، میقاتی و بوحبیب و فرمانده ارتش و حزب الله قرار گرفت.

روزنامه الاخبار ترجمه غیررسمی متن سند اصلاح شده فرانسه برای حل تنش‌های مرزی بین جنوب لبنان و شمال اراضی اشغالی را که چند روز پیش رسما به لبنان رسید و همچنین محور دیدارهای استفان سژورنه، وزیر امور خارجه فرانسه در تل‌آویو بود، منتشر کرد. متن ترجمه شده این سند به شرح زیر است:

تشدید تنش‌های نظامی در نزدیکی خط آبی از هشت اکتبر به شدت بر امنیت و زندگی غیرنظامیان تأثیر گذاشته و زیرساخت‌های مختلف را ویران کرده است. به منظور جلوگیری از تشدید تنش‌هایی که ممکن است از کنترل خارج و منجر به درگیری منطقه‌ای شود و به عنوان یادآوری تفاهم آتش‌بس بین اسرائیل و لبنان که در ۲۶ آوریل ۱۹۹۶ امضا شد، می‌توان اقدامات زیر را برای توقف جنگ انجام داد. هدف یک آتش‌بس احتمالی، در مواقعی که شرایط مناسب باشد و اطمینان از اجرای مؤثر قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت که به عنوان مبنای ثبات در مرزها باقی می‌ماند، خواهد بود.

یک گروه نظارتی متشکل از ایالات متحده، فرانسه، لبنان و رژیم صهیونیستی می‌تواند تشکیل شود که مأموریت آن نظارت بر اجرا و رسیدگی به شکایاتی است که ممکن است توسط طرفین ارائه شود، طبق ترتیب آزمایشی زیر:

مرحله اول

گروه‌های مسلح لبنان

- توقف عملیات نظامی گروه‌های مسلح لبنانی در داخل اراضی اشغالی و مناطق مورد مناقشه.

- خودداری از انجام حملات علیه اعضای نیروهای حافظ صلح بین‌المللی در جنوب لبنان (یونیفیل) یا تأسیسات آن.

- تضمین آزادی تردد یونیفل. این شامل امکان گشت زنی در تمام مناطق مسکونی و غیر مسکونی در جنوب رود لیتانی بدون هیچ محدودیتی است.

رژیم صهیونیستی

- توقف عملیات نظامی در داخل لبنان، از جمله حملات هوایی به خاک لبنان.

- خودداری از هر گونه اقدامی که پرسنل یونیفل یا تاسیسات آن را به خطر می‌اندازد.

- تضمین آزادی تردد یونیفل، از جمله توقف مسدود کردن رادارهای هواپیما در کشتی‌های نیروی دریایی یونیفل.

یونیفیل

- نظارت بر توقف درگیری‌ها.

- افزایش تعداد گشت‌ها و استقرار مجدد در امتداد خط آبی برای اطمینان از احترام مؤثر به توقف خصومت‌ها و تعهدات بعدی طرفین.

فاز دوم

(اجرا در ۳ روز)

گروه‌های مسلح لبنانی

- برچیدن کلیه تأسیسات و مراکز نزدیک خط آبی اعم از کانتینر، برج‌های کوچک و چادرها.

- عقب‌نشینی نیروهای رزمی از جمله نیروهای رضوان و قابلیت‌های نظامی از جمله قابلیت شلیک در عمق و سامانه‌های ضد تانک به فاصله کمتر از ۱۰ کیلومتری شمال خط آبی.

رژیم صهیونیستی

- توقف پروازها بر فراز خاک لبنان

لبنان

لبنان حضور خود در نشست‌های مکانیزم سه جانبه یونیفل را از سرمی‌گیرد.

- آغاز استقرار حدود ۱۵۰۰۰ سرباز نیروهای مسلح لبنان در جنوب رودخانه لیتانی، از جمله در امتداد خط آبی، با حمایت یونیفل و شرکای بین المللی مربوطه.

- حمایت از استقرار ارتش لبنان در جنوب رودخانه لیتانی بر اساس قطعنامه ۱۷۰۱ و ارائه پشتیبانی لجستیکی (سوخت، غذا و دارو).

یونیفل

- از سرگیری حضور خود در جلسات مکانیزم سه جانبه.

- تشکیل مجدد مکانیزم سه جانبه.

- حمایت از استقرار ارتش لبنان در جنوب رودخانه لیتانی مطابق با قطعنامه ۱۷۰۱ و ارائه پشتیبانی لجستیکی (سوخت، غذا و دارو).

مرحله سوم (در عرض ۱۰ روز)

- لبنان و اسرائیل (با حمایت یونیفیل) بر اساس مذاکراتی که در سال ۲۰۱۷ انجام شد، مذاکرات مربوط به تعیین مرزهای زمینی لبنان را به صورت تدریجی از سر می‌گیرند و ابتدا بر روی مناطقی که قبلا در چارچوب مذاکرات مورد بحث قرار گرفته بود، تمرکز می‌کنند.

- ورود به مذاکرات در مورد نقشه راه برای اطمینان از ایجاد منطقه‌ای بین خط آبی و رودخانه لیتانی عاری از هر گونه افراد یا گروه‌های مسلح، دارایی‌ها و سلاح‌ها، به استثنای آنهایی که متعلق به دولت لبنان و یونیفل هستند.

به موازات آن، یک تلاش بین‌المللی می‌تواند در قالب یک گروه حمایتی متشکل از شرکای علاقه مند با این اهداف انجام شود:

- حمایت از استقرار نیروهای مسلح لبنان در جنوب لبنان (تامین مالی، تجهیزات و آموزش).

- حمایت از توسعه اجتماعی و اقتصادی در جنوب لبنان./ایسنا