نگران تورم هستند یا عصبانی از ۳ رقمی نشدن تورم؟!

این روزنامه به قلم عباس عبدی نوشت: «در ابتدای سال گذشته شعار «رشد اقتصادی و مهار تورم» اعلام شد. اکنون پس از گذشت یک سال کیفیت و کمیت تحقق این شعار پیش روی ماست. اگر این شعار محقق نشده باشد، بالطبع اهداف و شعارهای بعدی نیز روی زمین خواهد ماند و اگر شعار مزبور به‌طور نسبی یا خوب محقق شده باشد این مسئله موجب امید مردم به آینده خواهد شد. در غیر این صورت ناامیدی تشدید خواهد شد و برای حل مسئله نیز ابتدا باید علل عدم موفقیت را شناخت. این علل یا در سطح برنامه‌ریزی است یا در نادیده گرفتن الزامات و مقدمات تحقق شعار است یا به علت ناکارآمدی نیروهای مجری است و البته ترکیب هر سه مورد محتمل‌تر است.

اگر بخواهم ابتدا داوری نهائی را در‌باره میزان موفقیت این شعار بگویم، شکست است، هرچند شکست قابل تحملی است. در ۵ سال گذشته سطح عمومی قیمت‌ها بیش از ۵ برابر افزایش یافته است. چنین تورم مستمری که سالانه نزدیک به ۴۰ درصد

و بالاتر است هیچ‌گاه مسبوق به سابقه نبوده و به‌طور کلی زندگی مردم را فلج کرده است. روشن است که نه تنها تورم در این دولت نصف و تک رقمی نشده که بیش‌تر هم شده است. گرچه در سال ۱۴۰۲، تورم قدری کمتر از سال ۱۴۰۱ است، ولی از آنجا که آن سال تورم خیلی بالا بود، این کاهش همچنان با تعهدات دولت و انتظارات مردم فاصله بسیار زیادی دارد. البته تورم در دو ماه پایانی سال حول و حوش

۲ درصد در ماه بود که قدری کاهشی شد. ولی در هر صورت وضعیت تورم در سال ۱۴۰۲ هنوز بالاتر از تورم سال ۱۳۹۹ یعنی بدترین سال دولت آقای روحانی

است.

در زمینه رشد تولید، آقای رئیسی با افتخار اعلام کرد که ۶ درصد رشد اقتصادی داشته‌ایم. گرچه هنوز آمار رشد اقتصادی زمستان و کل سال ۱۴۰۲ منتشر نشده است و باید منتظر نتایج نهائی بود، ولی تا همین جا و براساس آمار رسمی می‌توان گفت که رشد اقتصادی در وضعیت بسیار بدی است. کافی است به اجزای آن رجوع کنیم... رشد اصلی مربوط به تولید و استخراج نفت و گاز است. رشدی که اولا ناپایدار است، ثانیا ناشی از شل شدن تحریم‌هاست و هر آن می‌تواند تحت تاثیر تحریم و آمدن ترامپ یا افزایش یا کاهش قیمت نفت دچار فراز و فرود شود و یک متغیر برون‌زا محسوب می‌شود. فراتر از آنچه در نقد جزئیات رشد تولید اقتصادی گفته شد، می‌توان نسبت به ماهیت این رشد نیز تشکیک کرد. چگونه؟ فرض کنیم که همه آنچه در آمار رسمی آمده واقعی باشد و رشدی ۵ درصد داشته باشیم، در این صورت باید همه مردم و دولت از مواهب آن بهره‌مند شوند. به عبارت دیگر در سال ۱۴۰۳، وضع مردم نسبت به سال ۱۴۰۲، به‌طور میانگین ۵ درصد بهتر شود، پس چرا در جریان افزایش حقوق و دستمزدها نه تنها چنین رشدی را نمی‌بینیم، بلکه به قیمت ثابت یک عقب‌گرد جدی را شاهدیم؟».

اعتماد در پایان می‌نویسد: «شعار سال ۱۴۰۲ این ویژگی مثبت را داشت که کاملا قابل سنجش بود. اگر طرفداران وضع موجود تحلیل حاضر را قبول نداشته و رد می‌کنند بالطبع آماده شنیدن آن هستم و اگر نمی‌توانند رد کنند در این صورت باید پیش از ورود به سال جدید و‌ کوشش بی‌ثمر برای تحقق آن ابتدا شکست سال ۱۴۰۲ را ارزیابی و آسیب‌شناسی کنند، بدون این کار باید اطمینان داشت که در سال ۱۴۰۳ نه از وعده نصف و تک رقمی شدن تورم خبری است و نه جهش اقتصادی و مشارکت مردمی را شاهد خواهیم بود و شعار امسال نیز سرنوشت بدتری از شعار ۱۴۰۲ خواهد داشت. بدون اصلاحات سیاستی رسمی، هیچ هدف ارزشمندی به‌صورت پایدار و در اندازه متعارف قابل تحقق نیست».

درباره تحلیل روزنامه اعتماد چند نکته شایان یادآوری است. اولا بنابر اعلام وزیر اقتصاد، «تورم نقطه به نقطه از 55 درصد در فروردین سال گذشته به 32.3 در اسفند ماه رسیده و تورم سالانه از 45 به ۴۰،۷ درصد کاهش یافته است».

ثانیا نویسنده روزنامه اعتماد، پیش از این هم از این که آقای رئیسی گفته نگذاشتیم تورم سه رقمی‌شود، انتقاد کرده بود. روشن است که تورم ۴۴ درصدی موجود، با عنایت به مزمن بودن آن ظرف پنج سال گذشته، برای مردم آزاردهنده است و به حق توقع دارند که مهار شود. اقتضای رونق تولید و رشد اقتصادی نیز همین است. بنابراین در مقایسه با وضعیت مطلوب، حتما عملکرد دولت کافی نبوده است.

در عین حال، باید عنایت داشت که مسیر کاهش تورم، چشمگیر و مثبت بوده است. خرداد دو سال قبل بود که روزنامه اعتماد در تیتر اول خود، از قول  برخی کارشناسان (اغلب حامیان انتخاباتی روحانی) «تورم سه رقمی» را پیش‌بینی کرد. آنها از میراث منفی روحانی که موتور آن همچنان روشن و در حال تخریب اقتصاد بود، خبر داشتند؛ از جمله: تورم ۶۰ درصدی، کسری بودجه ۴۸۰ هزار میلیارد تومانی، معدل رشد اقتصادی ۶ دهم درصدی ظرف هشت سال، و بدهی انباشته ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومانی. همچنین خبر داشتند که به اعتبار کاهش فروش نفت در حد چند صد هزار بشکه و خالی شدن خزانه ارزی در دولت روحانی، دولت رئیسی مجبور به توقف واگذاری ارز ۴۲۰۰ تومانی شده و همین، موجب تورم جدید خواهد شد. دولتمردان روحانی در نشست اول خود با آقای رئیسی در مرداد 1400 خبر داده بودند که دولت قادر به پرداخت حقوق سرِ ماه کارمندان خود نیست.

رابعا نویسنده اعتماد تجاهل می‌کند وگرنه دقیقا می‌داند که شخصا ادامه یا توقف سیاست ارزپاشی دولت روحانی را که موجب عادت اقتصادی ویرانگری شده بود، «دو پوست موز زیر پای دولت رئیسی» خوانده بود؛ و روزنامه‌های حامی دولت سابق مثل سازندگی و اعتماد، آن را «استخوان در گلوی دولت رئیسی» نامیده بودند! او عضو اتاق تیتر روزنامه‌ای است که تیتر القایی و مخرب «تورم سه رقمی» را ابتدای سال 1401 زدند. آنها بر اساس تدارکات منفی دولت قبل، پیش‌بینی می‌کردند دولت نوپای رئیسی در میانه سال ۱۴۰۱ به زمین بخورد.

بر اساس همان میراث فاجعه بار بود که روزنامه اعتماد دو سال قبل، تورم سه رقمی (بالای ۱۰۰ درصد) را از قول حامیان روحانی پیشگویی!! کرد. به تعبیر نیما زم مدیر کانال آمدنیوز، حمایت انتخاباتی از روحانی، مبتنی بر «تحلیل [ضد] امنیتی» بود تا در اثر ناکارآمدی و کج کارکردی دولت، کشور به «نقطه جوش» برسد. در مقابل، دولت رئیسی با همه ضعف‌ها و نواقصی که برای برخی اجزای آن می‌توان شمرد، توانسته تا حدود زیادی، آن مین گذاری ترکیبی را خنثی کند و از جمله رشد اقتصادی نزدیک به صفر را به بالای ۴ درصد برساند. دولت برجام با همه دعاوی‌اش به جایی رسیده بود که رئیس سازمان برنامه و بودجه‌اش می‌گفت نمی‌توانیم حتی یک قطره نفت بفروشیم. اما دولت رئیسی توانسته با وجود دو برابر شدن برجام، صادرات نفت را به یک و نیم میلیون بشکه افزایش دهد.

کشور از وضعیت اقتصادی مطلوب فاصله دارد و دولت باید به تعهد تک رقمی کردن تورم عمل کند. در عین حال دولت توانسته تورم را از ۶۰ درصد به کانال

۴۰ درصد کاهش دهد و این موفقیت با وجود برخی کارشکنی‌های ترکیبی خارجی- داخلی

برای بی‌ثبات سازی سیاسی و اقتصادی به دست آمده است./کیهان