ایران رکورددار شدت مصرف انرژی در دنیا

داریوش گل‌علیزاده در نخستین سمینار و نمایشگاه فناوری‌های نوین پیشگیری و کاهش آلودگی هوا که امروز (۱۶ بهمن‌ماه) در منطقه ویژه اقتصادی بندر ماهشهر برگزار شد، اظهار کرد: طبق اصل پنجاهم قانون اساسی، حفظ محیط زیست به عنوان یک وظیفه عمومی تلقی می‌شود تا نسل امروز و نسل‌های بعدی، حیات رو به رشد داده باشند.

وی افزود: فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است و در دیگر موارد با پرداخت عوارض و مسئولیت‌های اجتماعی، به نوعی جبران می‌شود.

گل‌علیزاده گفت: سازمان حفاظت محیط زیست نه تنها در تقابل با صنعت و توسعه نیست بلکه در تعامل است اما اگر تخریب غیر قابل جبران اتفاق بیفتد، حتما مقابله خواهد کرد.

وی با بیان اینکه هدف، حرکت به سمت توسعه پایدار است، عنوان کرد: توسعه پایدار، سه مولفه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی دارد که برآیند این مولفه‌ها باید در ارزیابی، مثبت و به سمت توسعه پایدار باشد. ما میراث‌دار محیط زیست نیستیم بلکه امانت‌دار آن هستیم و علاوه بر تامین نیازهای کنونی، باید به نحو احسن آن را به آیندگان تحویل بدهیم.

مدیرکل هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: محیط زیست ‌پیچیدگی‌های خاصی دارد و هیچ دولتی نمی‌تواند بدون مشارکت بخش خصوصی در این حوزه موفق باشد. بخش خصوص در راستای ایفای تکالیف قانونی و مسئولیت‌های اجتماعی خود می‌تواند در خصوص محیط زیست بسیار کمک‌کننده باشد. بر اساس ماده ۱۶ قانون هوای پاک، واحدهای صنعتی مکلف به ایجاد HSE هستند که این موضوع پررنگ‌تر شده است. بسیار خوب است که امروز صنعت به اصل کمیابی منابع واقف شده است.

وی تصریح کرد: امروز ایران از نظر شدت مصرف انرژی رتبه اول دنیا را دارد. شدت مصرف انرژی در ایران دو برابر میانگین دنیا، ۱۵ برابر کشور ژاپن و دو و نیم برابر کشور چین است. همچنین ششمین کشور تولیدکننده گازهای گلخانه‌ای هستیم؛ روزانه ۴۲ میلیارد مترمکعب هدررفت گازها از طریق فلرها با ارزش حدود ۵ میلیارد دلار در سال در ایران رخ می‌دهد.

گل‌علیزاده با بیان اینکه وزارت نفت در برنامه هفتم مکلف شده است استحصال گاز فلر را اجرایی کند، گفت: روزانه حدود ۸۷۰ میلیون مترمکعب مصرف گاز طبیعی داریم و در نیمه دوم سال، ناترازی گاز حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلیون مترمکعب است.

وی عنوان کرد: در نیمه دوم سال که ناترازی در گاز داریم، بسیاری از صنایع مجبور به استفاده از سوخت‌های دوم می‌شوند که این سوخت‌ها، آلاینده هستند و انتشار گازهای گلخانه‌ای را هم داریم. علاوه بر این، خسارت‌های اقتصادی نیز به تجهیزات صنایع وارد می‌شود.

مدیرکل هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست بیان کرد: در نیمه اول سال نیز ناترازی برق را به میزان حدود ۱۰ هزار مگاوات داریم و اولین قربانی آن صنعت است. در آیین‌نامه اجرایی ماده ۴ قانون مانع‌زدایی از برق، صنایع انرژی برق مکلف شده‌اند ۹ هزار مگاوات از محل نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و یک هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر تولید کنند. وزارت نیرو نیز در راستای افزایش سهم انرژی‌های تجدیدپذیر، ۳۰ درصد توسعه سالانه برق را باید از محل انرژی‌های تجدیدپذیر تامین کند و در این خصوص، برنامه تولید ۱۰ هزار و ۵۰۰ مگاواتی تا سال ۱۴۰۴ را ارائه داده است و در غیر این صورت، ناترازی شدید در حوزه برق خواهیم داشت.

وی افزود: در حال حاضر سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران ۸۷ مگاوات یعنی کمتر از یک درصد است در حالی که ایران رتبه اول ظرفیت انرژی خورشیدی را دارد اما به دلیل سیاست‌گذاری غلط در بازار انرژی، هیچ سرمایه‌گذاری حاضر نیست در این زمینه سرمایه‌گذاری کند.

گل‌علیزاده بیان کرد: امروز از آلودگی هوا به عنوان یک چالش در کشور صحبت می‌شود اما آلودگی هوا چالش نیست بلکه یک مسأله جدی است؛ چالش اصلی کشور تغییر اقلیم است و پیامدهای اصلی آن شامل فرسایش خاک و فرونشست زمین است.

وی با بیان اینکه کشور ایران در زمینه آثار تغییر اقلیم بسیار آسیب‌پذیر است، تصریح کرد: در حال حاضر ایران شش تا هفت برابر میانگین جهانی، فرسایش خاک دارد. این در حالی است که ۹۰ درصد منبع تولید غذا خاک است اما به راحتی خاک را از دست می‌دهیم. مثلا سیلاب‌های خوزستان موجب می‌شود خاک زیادی که منبع اصلی تولید است از بین برود. 

مدیرکل هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست عنوان کرد: در سال حدود ۱۲ سانتی‌متر فرونشست زمین داریم. فرونشست زمین از همه پیامدهای محیط زیستی خطرناک‌تر است و آثار آن به اندازه یک زلزله ۸ ریشتری است اما متاسفانه هنوز باور نکرده‌ایم که کشور کم‌آبی هستیم و در پهنه خشک و نیمه خشک قرار داریم.

وی افزود: از خشکسالی به عنوان "پدیده" نام می‌بریم در حالی که خشکسالی پدیده نیست و یک واقعیت است و در واقع در کشور ما، ترسالی یک پدیده است.

گل‌علیزاده با بیان اینکه به هیچ وجه مدیریت مصرف ما با شرایط کشور سازگار نیست، افزود: میزان مصرف روزانه بنزین در کشور ۱۱۶ میلیون لیتر است و سرانه مصرف روزانه ۱.۳ لیتر است. همیشه سیاست‌های کشور در راستای تامین تقاضا بوده و در راستای بهینه‌سازی مصرف سوخت حرکت نکرده‌ایم زیرا جسارت مواجهه با حقایق تلخ را نداریم. وقتی جسارت مواجهه با حقایق تلخ را نداریم، به سمت برون‌رفت از وضعیت امروز هم نمی‌رویم.

مدیرکل هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: محیط زیست مربوط به مردم است. اگر صنعتی در جایی کار می‌کند، ضمن اینکه تکالیف قانونی خود را در کنترل آلودگی‌ها انجام می‌دهد باید تلاش کند در راستای مسئولیت‌های اجتماعی حرکت کند. باید تلاش شود اعتماد مردم که در حال کمرنگ شدن است، تقویت شود.

وی با تاکید بر لزوم ارتباط دانشگاه، صنعت و دستگاه‌های اجرایی گفت: اکنون نیازمندی‌های صنعت، دانشگاه و دستگاه‌های اجرایی مشخص نیست و به موازات در حال حرکت هستند و داریم بسیاری از منابع کشور را هدر می‌دهیم.

گل‌علیزاده افزود: یکی دیگر از مشکلات ما، خساست در ارائه داده‌ها است و انحصاری در این زمینه ایجاد کرده است در حالی که ندادن داده‌ها، موجب از بین رفتن اثر داده‌ها می‌شود.

وی تصریح کرد: به دلیل این که تصمیم‌گیری‌ها بر اساس داده‌های غلط است، این مساله کشور را در مسیر اشتباه در حوزه محیط زیست می‌برد.

مدیرکل هوا و تغییرات اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: بر اساس سند چشم‌انداز ۲۰ ساله کشور که افق ۱۴۰۴ است، بهره‌مندی از محیط زیست مطلوب یکی از چشم‌اندازها بوده است اما امروز رتبه ۱۵۹ شاخص عملکردی محیط زیستی در دنیا را داریم یعنی دقیقا برخلاف سیاست‌ها و این سند، حرکت شده است.