فتح بازار شب‌عید توسط پوشاک قاچاق
فصل سرما در حالی رو به پایان است و بازار شب عید دارد جان می‌گیرد که خبرها حکایت از آن دارد که این بازار در قبضه پوشاک قاچاق قرار گرفته است.
مسؤولان ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز همواره تاکید دارند که توانسته‌اند قاچاق پوشاک را تا حدودی کنترل کرده و تقریباً به نصف برسانند اما مشاهدات میدانی از بازار پوشاک کشور و البته اظهارات مقام‌های صنفی نشان می‌دهد که هر روز پای کشورهای جدیدی به بازار پوشاک ایران باز می‌شود و این در حالی است که واردات پوشاک از سال ۱۳۹۷ ممنوع شده و در آبان‌ماه سال ۱۳۹۸ آخرین مجوز نشان تجاری که اجازه فعالیت داشت، منقضی شد.
در این بین بررسی آمارهای رسمی نشان می‌دهد که طی سال‌های گذشته قاچاق پوشاک در ایران از مرز ۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار فراتر رفته بود که به همین جهت ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز از سال ۹۶ اقدام به مقابله با قاچاق پوشاک کرد. البته این طرح چند بار متوقف شد اما مسوولان ستاد مبارزه با قاچاق معتقد هستند که پس از اجرای طرح، قاچاق پوشاک کاهش یافته است.
در این ارتباط حمیدرضا دهقانی نیا سخنگوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز می‌گوید: وقتی که در سال ۹۶ طرح مبارزه با قاچاق پوشاک را آغاز کردیم، نزدیک به ۲.۶ میلیارد دلار برآورد حجم قاچاق پوشاک بود حتی خیلی از کارخانه‌ها و عرضه کنندگان پوشاک ایرانی از دایره بازی و میدان عرضه خارج شده بودند. با توجه به اقدامات انجام شده در این حوزه، در حال حاضر قاچاق پوشاک به یک میلیارد و ۱۳۹ میلیون دلار رسیده است.
البته فعالان صنعت پوشاک معتقد هستند که میزان قاچاق بیشتر از آماری است که ستاد مبارزه با قاچاق اعلام می‌کند؛ به گفته آنها می‌توان برآورد کرد که قاچاق پوشاک در کشور از مرز ۳ میلیارد دلار عبور کرده باشد که ۳۰ درصد از بازار پوشاک کشور را شامل می‌شود. حتی اعدادی در اندازه‌های ۵ میلیارد دلار نیز در مورد حجم قاچاق پوشاک در ایران اعلام می‌شود.
نکته دیگر آنکه طی ماه‌های اخیر قاچاق کالای استوک هم رونق گرفته است؛ این در حالیست که این کالاها به‌صورت کیلویی وارد می‌شوند و هیچ نظارتی روی آنان صورت نمی‌گیرد، بنابراین توان رقابت از تولیدکنندگان داخلی را به دلیل اینکه با یک‌دهم قیمت واقعی خریداری می‌شوند، از بین می‌برد.
کارشناسان معتقد هستند که بحث پوشاک قاچاق اغلب به‌صورت خرد انجام می‌گیرد، از این رو نمی‌توان گفت که از کدام جریان و مسیر وارد کشور می‌شود. از طرفی مجاری ورودی به کشور آن‌قدر زیاد است که به‌راحتی قابل‌کنترل نیستند.
معضل قاچاق پوشاک در شب عید
با توجه به وضعیت بغرنج قاچاق پوشاک و نامه نگاری اتحادیه پوشاک با رهبری، به تازگی وزارت صمت اعلام کرده است با هماهنگی ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا، مقابله با برندهای محرز قاچاق پوشاک در هفته‌های آینده آغاز شده و امید می‌رود این اقدام تأثیر مهمی بر بازار شب عید پوشاک داشته باشد.
با این حال تولیدکنندگان پوشاک معتقد هستند که به دلیل هجمه کالای قاچاق، قافیه شب عید را به قاچاقچیان این کالاها می‌بازند؛ مجید افتخاری عضو هیأت مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران با بیان اینکه شب عید بازار مهمی برای تولیدکنندگان است، می‌گوید: در حال حاضر میزان پوشاک قاچاق در سطح عرضه بیش از سه میلیارد دلار، معادل بیش از ۳۰ درصد کل بازار پوشاک کشور، تخمین زده شده است. وضعیت تبلیغ پوشاک قاچاق هم به شکلی است که اگر همین تبلیغات را تولیدکننده نمایش دهد، پلمب خواهد شد، اما با شبکه قاچاق برخورد نمی‌شود.
به گفته افتخاری، از طرف دیگر شاهد تبلیغات گسترده قاچاقچیان در شبکه‌های اجتماعی هستیم و حتی از سلبریتی‌ها، بازیگران و بلاگرها هم برای تبلیغات خود استفاده می‌کنند و هیچکس با آنها برخورد نمی‌کند. این در حالی است که در گذشته انتقال و فروش کالای قاچاق پنهانی انجام می‌شد.
وی یادآور می‌شود: اتحادیه نامه‌ای نوشته تا از وزارت کشور بخواهد مجوز برای برگزاری راهپیمایی جلوی ستاد مقابله با قاچاق کالا و ارز در تاریخ ۲۵ بهمن را صادر کند.
افتخاری می‌گوید: صنعت پوشاک ما مستعمره بنگلادش و ترکیه شده است؛ در این بین حتی بازارهای مختلف هم تقسیم‌بندی شده و می‌گویند که عبدل‌آباد محل فروش کالای بنگلادشی، بازار تهران برای کالای چینی، سقز برای پوشاک اروپایی و سیستان و بلوچستان برای پوشاک پاکستانی است. از طرف دیگر بازار در اختیار کالای قاچاق استوک است که کیلویی پنج دلار وارد می‌شود و اصلاً امکان رقابت با آن وجود ندارد.
عضو هیأت مدیره اتحادیه تولید و صادرات نساجی و پوشاک ایران با بیان اینکه متولی برخورد با قاچاق هم همه هستند و هیچکس نیست، تاکید می‌کند: ستاد مقابله با قاچاق کالا و ارز، معاونت عمومی وزارت صمت و دفتر صنایع نساجی و پوشاک وزارت صمت از جمله متولیان این حوزه هستند و همه هم می‌گویند نیروی انتظامی سر کار نمی‌آید. اتحادیه جلساتی با نیروی انتظامی هم داشته، اما آنها می‌گویند که فقط اگر انبار کالای قاچاق پیدا کردید گزارش دهید، چرا که برخورد در سطح عرضه با کالای قاچاق امنیت را به هم می‌ریزد. به نظر می‌رسد قاچاقچی امنیت دارد، اما تولیدکننده ندارد.
به گفته وی، از طرف دیگر این ظرفیت در قانون نظام صنفی وجود دارد که در حوزه برخورد با کالای قاچاق از سوی معاونت نظارت و بازرسی انجام شود، اما شاهدیم به جای استفاده از این ظرفیت‌ها اخیراً سفیر بنگلادش به اتاق اصناف ایران رفت و گفت که این ظرفیت وجود دارد که بنگلادش پوشاک نیمه آماده به ایران صادر کند.
گفتنی است، در حال حاضر در حوزه صنعت پوشاک حداقل ۱۲۰ هزار واحد صنفی تولیدی ثبت شده که این آمار به غیر از مجموعه واحدهای مشاغل خانگی و مزون‌هایی است که توسط وزارت ارشاد دارای مجوز هستند. حداقل ۲۸۰ هزار واحد صنفی توزیعی نیز در حوزه پوشاک فعال است که این آمار نیز به غیر از فروشگاه‌های فعال در حوزه فضای مجازی و بعضاً بدون مجوز است.
در حال حاضر ۱۰۰۰ واحد صنعتی تولیدی در حوزه پوشاک در کشور فعال است. در این تعداد واحد صنعتی- تولیدی به‌علاوه ۱۰۰ هزار واحد صنفی-تولیدی مابین ۷۰۰ هزار تا یک میلیون نفر اشتغال دارند که با احتساب اشتغال در حوزه توزیع، حدود دو تا ۲.۵ میلیون نفر (آمار ثبت شده رسمی واحدهای رسمی) در صنعت پوشاک کشور مشغول به کار هستند.