ایرانی‌ها 500 نوع نان می‌خورند!
طبق مطالعاتی که به کمک کارشناسان تغذیه انجام شده، بیش از 500 نوع نان مختلف در کشور وجود دارد.
وجود تعداد فراوانی مواد مفید و ضروری موجود در نان این مهم‌ترین غلات سبب شده، به عنوان غذای پایه و یکی از منابع اصلی الگوی غذایی در ایران شناخته شود. فیبر، پروتئین، چربی و کربوهیدرات از عناصر اصلی تشکیل‌دهنده نان هستند. از این رو بخش عمده‌ای از نیازهای بدن را می‌توان با مصرف روزانه این ماده غذایی مرتفع ساخت. به دلیل معرفی این ماده غذایی به عنوان یک منبع فشرده انرژی، یک ماده مغذی و حاوی ریزمغذی‌های فراوان و مواد معدنی مانند آهن، کلسیم و روی فواید و خواص نان برای سلامتی پرتعداد هستند.
با آنکه نان حاوی فیبر، پروتئین، چربی و کربوهیدرات در کنار انبوهی از ریزمغذی‌ها و عناصر معدنی است، ولی دسترسی به این عناصر حیاتی بستگی به میزان سبوس، درجه استخراج آرد، نحوه تخمیر و درجه حرارت و زمان پخت نان دارد. در غیر این صورت ارزش تغذیه‌ای نان و کیفیت آن کاهش یافته و درصد مواد مغذی آن پایین می‌آید. از این رو به‌منظور بهره‌مندی از فواید و خواص نان توصیه می‌شود، فرآیند تخمیر کامل و درجه استخراج پایین بر روی نان‌ها اعمال شود تا شاهد بالاترین ارزش غذایی در این ماده غذایی پرمصرف باشیم.
علیرضا زالی،رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در سومین نشست کمیته نان کامل که با حضور نمایندگان سازمانهای مرتبط برگزار شد، نان کامل را یکی از انواع نان سالم برشمرد و بر ضرورت حرکت به سمت افزایش کیفیت نان موجود تاکید کرد.
وی با بیان اینکه تا اجرایی شدن نان کامل می‌توان از روش‌هایی نظیر از نان غنی شده به عنوان الگوی تسکینی برای نان سالم استفاده کنیم، افزود: علاوه بر تلاش برای تهیه و گسترش استفاده از نان کامل در جامعه باید به بررسی آسیب شناسانه موضوع کیفیت عرصه نان سالم و علل دورریز و هدر رفت نان توجه کنیم.
رئیس دانشگاه نان را از مباحث مهم و راهبردی در شورای عالی امنیت غذایی کشور برشمرد و با اشاره به تشکیل سه کمیته دراین خصوص در ذیل شورای مذکور بر لزوم همگرایی و هم افزایی دستگاههای مختلف در این حوزه تاکید کرد.
زالی با تاکید بر اهمیت کیفیت نان سالم گفت: نان سالم می تواند از بسیاری از بیماریها نظیر دیابت، کم خونی، سرطان جلوگیری کند و در صورت ناسالم بودن موجب کم‌خونی، سندرم متابولیک، چاقی، دیابت، فشارخون بالا و حتی بروز برخی سرطان‌ها از جمله سرطان‌های دستگاه گوارش گردد، با این حال در سالهای اخیر فرهنگ مصرف و توزیع نان صنعتی با رعایت استانداردهای غذایی و بهداشتی کمتر مورد توجه بوده است لازم به ذکر است در این زمینه فرهنگ سازی جهت افزایش اقبال و ترغیب شهروندان در رابطه با الگوی مصرف نان سالم از سوی ضرورت دارد.
درصد انرژی روزانه از نان است
زالی با اشاره به اینکه نان به ویژه نان‌های سنتی در کشور ما به عنوان پرمصرف‌ترین ماده غذایی محسوب می‌شود، گفت: به طور متوسط نزدیک به ۷۰ درصد از انرژی روزانه و ۴۰ درصد از پروتئین مردم کشور از طریق نان تامین می‌کند.
وی اضافه کرد: ارزش تغذیه‌ای نان مستقیما در سلامت افراد تاثیر دارد و در صورتیکه نان سالمی در اختیار افراد جامعه نباشد، مشکلات سلامت ضمن افزایش بیماریها بروز خواهد کرد.
۵۰۰ نوع نان در ایران
رئیس دانشگاه عنوان کرد: طبق مطالعاتی که به کمک کارشناسان تغذیه انجام شده، بیش از ۵۰۰ نوع نان مختلف در کشور وجود دارد.
زالی در رابطه با "نان سالم" توضیح داد: نان سالم نانی است که مشتمل بر کل محتویات دانه گندم ازجمله مغز و سبوس می‌باشد که با رعایت استاندارد در نانوایی تولید شود.
مصرف سرانه نان ۱۷۰ کیلوگرم است
وی به اهمیت مصرف نان سالم در کشور تاکید کرد و بیان داشت: تقریبا مصرف سرانه نان به ازای هر سال ۱۷۰ کلیوگرم است و تزریق حجم عظیمی از منابع در سال ۱۴۰۲، بالغ بر ۱۵۰ هزار میلیارد تومان نشان دهنده بازار بسیار مهم نان در عرصه‌های اقتصادی است.
رئیس دانشگاه با اشاره به نارضایتی تقریبی حلقه‌های اجرایی زنجیره تولیدی از گندم تا نان که شامل دولت، مردم، خبازان و تولیدکندگان نان است، بر ضرورت طراحی، مدلی ملی با رعایت استانداردها برای استفاده از ذینفعان و ظرفیت‌های کارشناسان خبره با هدف ارتقای کیفیت نان تاکید کرد.
زالی اضافه کرد: بدیهی است هدف دولت از تزریق یارانه به نان در سالهای اخیر و ایجاد امنیت غذایی برای مردم رسیدن به ساختار استاندارد در تولید نان است. مشکل جدی که در حال حاضر وجود دارد ضایعات بالای نان، برآورده‌نشدن انتظارات مور نظر از نان‌های فعلی توزیعی، بروز مشکلات گوارشی ناشی از مصرف نان‌های تهی از عناصر غذایی مورد انتظار، گرایش بخش عمده‌ای از مردم به نان‌های سفید، گره خوردن کیفیت نان با اقتصاد نانوایی و خبازی و کاهش سطح مهارت فعالان در حوزه پخت نان است.
وی با اشاره به اهمیت پخت نان و پیچیدگی‌های مربوط به زنجیره تولید گندم، آرد و نان تاکید کرد: موضوع ارتقای نان از اواخر سال 1392 تا کنون در دستورکار دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور قرار گرفته است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی خاطرنشان کرد: بر اساس مصوبات شورای عالی سلامت و امنیت غذایی، سازمان ملی استاندارد و سایر دستگاهها با بازنگری استانداردهای آرد و نان و اجباری کردن آن خصوصا استاندارد نمک مصرفی در کلیه نان‌های صنعتی را بررسی و مرکز محیط سلامت کار نیز بر اساس مصوبات مربوطه مکلف است بر حسن اجرای نظارت نان‌های صنعتی همکاری کامل را داشته باشد.
زالی توصیه کرد: با استفاده از نظرات کارشناسی که در این جلسه بیان شد، اهم موضوعات مهم در نان به سه دسته مواد اولیه، نیروی انسانی و تکنولوژی تقسیم شد. در حوزه مواد اولیه فضای کافی، آرد، مخمر، آب و بهبود دهنده‌ها از عوامل اصلی هستند که بر کیفیت نان اثر دارد. در حوزه نیروی انسانی خصوصا نیروی انسانی افرادیکه در زمینه طبخ نان فعالیت می‌کنند لازم است از دانش و تخصص‌های حرفه‌ای برخوردار باشند و در آخر نقش سوم که تکنولوژی است از اهمیت فراوانی برخوردار است.