حمید نوری قربانی سیاسی بازی مرجع حقوقی سوئد!

دادگاه تجدیدنظر سوئد روز گذشته در اقدامی سیاسی و به دور از روند عادلانه، حکم حبس ابد حمید نوری را تأیید کرد.

به گزارش خبرگزاری میزان، حمید نوری آبان سال ۱۳۹۸ در فرودگاه استکهلم بازداشت و به سلول انفرادی منتقل شد و از آن زمان تاکنون همچنان در سلول انفرادی به سر می‌برد. در طول بیش از چهار سال گذشته مقامات سوئدی همواره بدون هیچ دلیل موجه یا ثابتی در تماس‌ها و ملاقات‌های حمید نوری با خانواده‌اش اخلال ایجاد کرده‌اند و گاه تماس‌های تلفنی او با خانواده را تا چندین ماه قطع می‌کنند.

دادگاه بدوی رسیدگی به اتهام‌های ادعایی نوری از ۱۸ مرداد ۱۴۰۰ آغاز و در ۹۲ جلسه پر از تناقض و ابهام برگزار شد و در تیرماه سال ۱۴۰۱ در حکمی غیرقانونی، ناعادلانه و بدون شواهد متقن حبس ابد حمید نوری از سوی این دادگاه صادر شد. دادگاه تجدیدنظر سوئد از روز ۱۱ دی ۱۴۰۱ موضوع بررسی لوایح مربوط به پرونده حمید نوری را آغاز کرد و روند دادگاه تجدید نظر در آبان‌ماه گذشته به پایان رسید. پرونده بازداشت حمید نوری از زمان بازداشت تاکنون با تناقضات بسیاری همراه بوده است؛ نقض اصل دادرسی منصفانه، نقض اصل برابری سلاح ها، نقض حقوق بشر و قوانین بین‌المللی از جمله موضوعات قابل ملاحظه در این پرونده به شمار می‌روند. دادگاه بدوی و تجدید نظر کاملاً یک‌طرفه و ناعادلانه پیش رفته و بسیاری از حقوق حمید نوری در این روند نقض شده است. در جریان دادگاه بدوی ۹۲ جلسه برگزار شد که از این ۹۲ جلسه تنها ۷ جلسه به حمید نوری برای بیان دفاعیت اختصاص داده شده است. مهرماه گذشته پس از درخواست و اصرار وکلای حمید نوری، دادگاه سوئد پذیرفت که شهود حمید نوری می‌توانند در دادگاه شهادت دهند و در کمال تعجب دادستان هشدار داد که اگر شهود حمید نوری بخواهند در دادگاه حاضر شوند ممکن است دستگیر شوند.

قرار شد شهود حمید نوری به صورت ویدئو کنفرانس در دادگاه شهادت دهند، اما روند اداری مربوط به حضور شاهدان در دادگاه بسیار دیر صورت گرفت و به عنوان مثال ترجمه نامه مربوط به حضور شاهدان حمید نوری که ۱۰ سطر هم بیشتر نبوده یک ماه به طول انجامید و تعمداً به گونه‌ای برنامه‌ریزی شد تا نامه مربوط به آن دیر به ایران برسد. علاوه بر این وکلای حمید نوری در شهریور ماه گذشته طی لایحه‌ای خطاب به دادگاه تجدیدنظر اعلام کردند که تمایل دارند افرادی را که از اعضای کمیته‌های عفو در دهه ۶۰ بودند، به عنوان شاهد به دادگاه معرفی کنند.

آن‌ها در لایحه خود مشخصات این افراد را ارائه کردند. تنها یک پاسخ مثبت از دادگاه می‌توانست نشان دهد که دادرسی علیه حمید نوری در مسیری عادلانه قرار دارد و برای حمید نوری و طرفداران عدالت ایجاد امیدواری کند. با این حال، در کمال تعجب دادستان‌های پرونده با این درخواست مخالفت کردند و نشان دادند که این تنها دادستان‌های پرونده هستند که می‌توانند شهود و ادله گزینشی خود را ارایه دهند و متهم این حق را ندارد.

تهدید شاهدان به بازداشت

علاوه بر این در مهر ماه گذشته و پس از درخواست و اصرار وکلای حمید نوری، دادگاه سوئد پذیرفت که شهود حمید نوری می‌توانند در دادگاه شهادت دهند، اما دادستان گفت که اگر شهود حمید نوری بخواهند در دادگاه حاضر شوند ممکن است دستگیر شوند، و این از عجیب‌ترین رویداد‌های تاریخی و قضایی سوئد است که شاهدان یک طرف دادگاه تهدید به بازداشت می‌شوند.

در نهایت قرار شد شهود حمید نوری به صورت ویدئو کنفرانس در دادگاه شهادت دهند، اما روند اداری مربوط به حضور شاهدان در دادگاه بسیار دیر صورت گرفت و به عنوان مثال ترجمه نامه مربوط به حضور شاهدان که ۱۰ سطر هم بیشتر نبود، یک ماه به طول انجامید. نگاهی به نحوه بازداشت، محاکمه، رأی بدوی و آنچه در این مدت گذشته نشان می‌دهد که حمید نوری، قربانی سوءاستفاده از دادرسی عادلانه شده است. سوءاستفاده پلیس، از بین بردن ادله، انجام ندادن تحقیقات از سوی دادستان، دسترسی نداشتن حمید نوری به ادله و تبلیغات رسانه‌ای گسترده علیه حمید نوری از جمه موارد نقض دادرسی عادلانه در پرونده حمید نوری به شمار می‌روند. به گفته هیبت‌الله نژندی‌منش، مشاور حقوقی خانواده حمید نوری، وی را به اتهام سوءاستفاده از نقض دادرسی محاکمه می‌کنند در حالی که خودش قربانی سوءاستفاده از دادرسی است.

حمید نوری در روند برگزاری دادگاه چه در مرحله بدوی و چه در مرحله تجدید نظر بار‌ها در زندان هدف بازرسی و تفتیش قرار گرفت و نگهبانان زندان مدارکی را که او برای دفاع در دادگاه آماده کرده بود، از بین بردند. صد‌ها صفحه یادداشت را از حمید نوری گرفتند و تبلت او که دفاعیات در آن قرار داشت، از او گرفته، اطلاعات آن را تخلیه و سپس به وی بازگرداندند.

این یکی از مواردی است که بار‌ها از سوی وکلای حمید نوری در دادگاه تجدید نظر به آن پرداخته شد و با وجود این پاسخ‌های ارائه شده از سوی دادگاه قانع‌کننده نبود. دادگاه سوئد حتی متن حکم بدوی را بسیار دیرتر از موعد مقرر در اختیار حمید نوری قرار داد و عملا امکان دفاع مؤثر را از وی گفت.

سوء‌استفاده پلیس سوئد

یک شب قبل از برگزاری جلسه یازدهم دادگاه تجدید نظر، شبکه ۴ تلویزیون سوئد مستندی را پخش می‌کند و در آن مستند برای نخستین بار یک افسر پلیس سوئد که ایرانی‎الاصل است افشا می‌کند که از ابتدا در تحقیقات مقدماتی بوده است.

این امر برای وکلا به نوعی یک شگفتی است چراکه در تمامی اتفاقاتی که در روند تحقیقات می‌افتند وکلا باید در جریان قرار بگیرند و به عنوان مثال باید بدانند که بازجو‌های نوری چه کسانی هستند، مترجمان چه کسانی هستند، چه جلساتی برگزار می‌شود و در این جلسات چه چیز‌هایی گفته می‌شود، اما اگر جلسه‌ای وجود دارد که به دلایل امنیتی وکلا نمی‌توانند حضور داشته باشند، صورت جلسه آن حتماً باید در اختیار وکلا قرار بگیرد.

وکلای حمید نوری بعد از دادگاه بدوی و ۱۱ جلسه از دادگاه تجدید نظر به یکباره متوجه می‌شوند که فردی از ابتدا در جریان پرونده و تحقیقات وجود داشته که آن‌ها بی‌اطلاع بوده‎اند و این فرد تحقیقاتی «سرّی و موازی» انجام داده است. این افسر پلیس به نام «امید فرهند» که ادعا می‌شود عموی او در دهه ۶۰ در ایران اعدام شده است؛ به عنوان مترجم در پرونده حضور داشته و حتی برخی از اسنادی را که شکات ارائه می‌دادند این فرد ترجمه می‌کرده است، اقدام دیگر این فرد، انجام بازجویی بوده و حتی از «مصداقی» و چند نفر دیگر از شکات این فرد بازجویی به عمل آورده است.

موضوع سوء استفاده از دادرسی منصفانه چه در حقوق داخلی سوئد، چه در حقوق «کامن لو» انگلیس و امریکا و حتی در کشور‌هایی مانند آلمان و فرانسه و حتی در چارچوب دیوان اروپایی حقوق بشر مطرح است. اثر سوء‌استفاده از دادرسی منصفانه این است که بدون اینکه کیفرخواست از نظر ماهیتی رسیدگی شود باید به‌طور کلی رد و رسیدگی متوقف شود.

منبع: روزنامه جوان