وقتی پیشگویان ضدکارشناسی به جاده خاکی زدند

 اوایل سال جاری، مؤسسه توسعه و تحقیقات اقتصادی وابسته به دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران که در سال ۱۳۳۹ تأسیس شده و به‌واسطه قدمت تاریخی خود، یکی از مراکز مهم پژوهشی و آموزشی اقتصاد است، اقدام به انتشار گزارشی تحت عنوان «اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۲: بیم‌ها و امیدها» کرد. اکنون با گذشت ۹ ماه از سال و نادرست بودن تحلیل‌های این مؤسسه، اعتبار علمی آن را مخدوش کرده است.

وب‌سایت رجانیوز؛ ضمن انتشار خبر فوق نوشت: اولین توقع از یک مؤسسه پژوهشی و تحقیقاتی این است که با استفاده از مفاهیم علم آمار و نمونه‌گیری دقیق میان صاحب‌نظران، کارشناسان و اساتید اقتصادی اقدام به ارائه تحلیل و پیش‌بینی کند اما بر اساس گزارش روزنامه ایران، روش تهیه این گزارش به‌صورت انتشار یک لینک نظرسنجی در بستر تلگرام بوده است! به زبان دیگر مؤسسه وابسته به نهاد علم و دانشگاه، بدون استفاده هیچ روش علمی و آماری و تنها با پرسش برخی سؤالات خاص در قالب یک نظرسنجی گوگل و انتشار آن در کانال و گروه‌های تلگرامی به جمع‌آوری نظرات مختلف اقدام کرده است.

اولین ایراد به این مدل نظرسنجی آن است که با عدم احراز هویت فرد شرکت‌کننده در نظرسنجی، مشخص نمی‌شود که آیا او واقعاً یک صاحب‌نظر اقتصادی است یا یک فرد عادی با سوگیری‌های سیاسی؟ اما فارغ از نحوه تهیه این گزارش که یکی از غیرعلمی‌ترین راه‌های دریافت داده و تحلیل است، محتوای تهیه‌شده از این پیش‌گویی تلگرامی نیز، با گذشت ۹ سراسر غلط درآمد تا آب سرد دیگری بر پیکر این مؤسسه شبه‌علمی ریخته شود.

به‌عنوان نمونه در این گزارش ادعا شده بود، قیمت دلار در سال جاری به ۷۰ تا ۹۰هزار تومان می‌رسد، در حالی‌ که از ابتدای سال جاری تاکنون قیمت ارز در کریدور ۴۵ تا ۵۰ هزار تومان ثابت مانده است. در گزارش نرخ تور، بسیار صعودی پیش‌بینی شده در حالی‌ که نرخ تورم روندی کاهشی را از ابتدای سال تجربه کرده است. نرخ بیکاری در گزارش صعودی پیش‌بینی شده اما این شاخص روندی نزولی را در سال جاری طی کرده و پایین‌ترین نرخ‌های بیکاری در طول چند دهه اخیر در دولت سیزدهم به ثبت رسیده است. همچنین نرخ رشد اقتصادی منفی در سال جاری توسط این مؤسسه پیش‌بینی شده که بر اساس آخرین آمارهای ارائه‌شده توسط رئیس‌ کل بانک مرکزی، برآوردها حکایت از رشد اقتصادی بالای 7درصد در فصل تابستان دارد.

این مؤسسه پیش‌بینی کرده بود، نرخ رشد نقدینگی صعودی باشد در حالی که با اقدامات بانک مرکزی نرخ رشد نقدینگی به‌شدت کاهش یافت و روندی نزولی را در سال جاری تجربه کرده است. در سایر عناوین پیش‌بینی شده توسط این گزارش نیز با گذشت زمان مشخص شد که محتوای ارائه‌شده از اعتبار لازم برخوردار نبوده و عمدتاً نادرست است.

به‌عنوان نمونه، گزارش مؤسسه نرخ تورم را بیش از ۵۵درصد پیش‌بینی می‌کند در حالی که در حال حاضر نرخ تورم حدود ۴۱درصد در آبان‌ماه بوده است. نرخ بیکاری توسط گزارش مؤسسه ۱۶درصد برآورد شده، در حالی که نرخ بیکاری در حال حاضر نصف این رقم است و در کانال ۸درصد قرار گرفته است. نرخ ارز ۷۷ تا ۹۵ هزار تومان پیش‌بینی شده در حالی که نرخ ارز در زیر ۵۰هزار تومان ثابت مانده است. گزارش همچنین قیمت‌های نجومی برای سکه متصور شده در حالی که در حال حاضر نصف این ارقام در بازار قابل‌معامله است.

این اولین‌بار نیست که برخی پیشگویی‌های مدعیان اقتصاد غلط از آب درمی‌آید. خردادماه سال گذشته نیز ۶۱ نفر از مدعیان (اغلب حامیان اتخاباتی روحانی در گذشته)، در نامه‌ای سرگشاده مدعی شدند تورم سه‌رقمی (بالای 100درصد) در راه است. اما با گذشت ۱۸ ماه از بیانیه سیاسی این ۶۱ نفر‌، پیشگویی‌های آنها کاملاً خلاف از کار درآمده است./کیهان