جیب‌بُری نفتی

اواخر هفته گذشته بود که وزارت نفت رسما اعلام کرد که تولید و مصرف بنزین در کشورمان سر‌به‌سر شده است. در همین رابطه جلیل سالاری، مدیرعامل پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی می‌گوید به‌طور متوسط ۱۱۵ تا ۱۱۶ میلیون لیتر بنزین در روز مصرف می‌شود، در حالی‌که در ایام اوج مصرف، روزانه ۱۲۲ میلیون لیتر مصرف می‌شد.

امری که به‌نظر می‌رسد با توجه به ایام تعطیلات و مناسبت‌های مختلف می‌تواند زنگ هشداری برای کشورمان باشد به‌طوری‌که این افزایش مصرف و بالارفتن آن از میزان تولید کشورمان سبب شد تا کشورمان به واردات بنزین رو آورد. در اظهارنظری دیگر سیدکاظم دلخوش‌اباتری، نماینده مجلس شورای اسلامی گفته بود که روزانه بالغ بر ۳۰ میلیون لیتر بنزین از خارج وارد می‌کنیم و هزینه این واردات نیز سنگین است.

تکذیب نفتی

با این حال وزارت نفت این آمار را تکذیب کرد و سالاری با تأکید بر این‌که کل مخازن ذخیره‌سازی ما پاسخگوی این مقدار واردات بنزین نیست، اظهار کرد: ما روزانه ۱۱۷میلیون لیتر بنزین نیز در داخل کشور تولید می‌کنیم، پس چگونه می‌توانیم این حجم بنزین را ذخیره‌ کنیم. اخیرا مالک شریعتی، سخنگوی کمیسیون انرژی مجلس نیز اعلام کرد بخشی از واردات بنزین با صادرات نفت تهاتر می‌شود. هم اکنون اما کارشناسان حوزه انرژی معتقدند در تابستان سال‌جاری به‌دلیل افزایش سفرها و تعطیلات شاهد رکوردشکنی مصرف بنزین بوده‌ایم به همین دلیل حداقل روزانه ۱۰ تا ۱۵ میلیون لیتر بنزین وارد کشور می‌شد و این امر را نمی‌توان کتمان کرد. 

از طرف دیگر برخی کارشناسان معتقدند مصرف بنزین در کشورمان به این میزان نمی‌رسد و عمده سوخت و بنزین تولید شده سر از آن‌سوی مرزها درمی‌آورد به‌طوری‌که آنان دلیل این امر را پایین بودن قیمت انرژی و سوخت در کشورمان می‌دانند.

در این‌باره محمد‌علی قدیری، کارشناس حوزه انرژی می‌گوید: در حال حاضر در کشور شاهد توزیع بیش از ۲۰۰ میلیون لیتر سوخت بنزین و گازوئیل در روز هستیم و توزیع این حجم از سوخت در‌حالی اتفاق می‌افتد که در گازوئیل اختلاف قیمت ۱۰۰ برابری و در بنزین اختلاف ۱۰ برابری نسبت به قیمت‌های بین‌المللی وجود دارد و همین امر باعث شده که انگیزه‌های قاچاق و سود‌های بادآورده از این محل در ایران بسیار زیاد شود و طبق برآورد‌ها و اظهارنظر‌هایی رسمی و غیررسمی مسئولان، رقم تخمین قاچاق سوخت در کشور حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز برآورد شده است که این عدد شامل بنزین و گازوئیل است.  وی می‌افزاید: این حجم از قاچاق سوخت از نظر ارزش حدود پنج میلیارد دلار یا بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان برآورد شده است و این مقدار از انحراف و قاچاق سوخت در کشور برآورد می‌شود که در شهر‌های کشور با‌عث شده است مردم از شغل‌های مولد فاصله گرفته و به سراغ مشاغل زنجیره قاچاق سوخت بروند. طبق برآوردی که انجام داده‌ام، پنج میلیارد دلار عدم‌النفع حاصل از قاچاق سوخت، تقریبا معادل ساخت یک پالایشگاه ۲۰۰هزار بشکه‌ای است. این ادعا را می‌توان با انهدام و متلاشی شدن بزرگ‌ترین باند قاچاق سوخت کشور با عضویت بیش از ۲۰۰۰ قاچاقچی و داشتن ناوگان حمل‌و‌نقل جاده‌ای شامل بیش از ۵۰۰۰ کامیون، تریلر و خودروی سوخت ثابت کرد. کارشناسان راهکارهای غیرقیمتی را برای کاهش مصرف سوخت و جلوگیری از قاچاق آن پیشنهاد می‌دهند که در زیر به برخی از آنها خواهیم پرداخت.

از توسعه جایگاه‌های CNG تا نصب GPS

 طی سال‌های اخیر توجه زیادی به توسعه جایگاه‌هایCNG در کشور نشده است و این در‌حالی است که اگر سوخت مصرفی سه میلیون وسیله نقلیه از بنزین به CNG تغییر یابد، مصرف بنزین بیش از ۱۵میلیون لیتر در روز کاهش خواهد یافت.همچنین واردات خودروهای برقی، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده سبک و سنگین، اتصال خودروها به سامانه کارت سوخت و نصب GPS برای خودروهای باری و ترانزیتی  از جمله راهکارهای مقابله با قاچاق سوخت است.