رزمایش ترکیه و جمهوری آذربایجان در مناطق قره‌باغ، نخجوان و باکو
جمهوری آذربایجان اعلام کرد که هفته آینده یک رزمایش نظامی مشترک با ترکیه برگزار می‌کند.
وزارت دفاع جمهوری آذربایجان امروز سه‌شنبه اعلام کرد که این کشور از ۲۳ تا ۲۵ اکتبر (اول تا سوم آبان) رزمایش مشترکی با نیروهای مسلح ترکیه برگزار می‌کند.
به گزارش رویترز و بر اساس اطلاعیه این وزارتخانه، رزمایش مذکور در مناطق مختلفی از جمله باکو، نخجوان و قره‌باغ برگزار خواهد شد.
نخجوان منطقه‌ای است متعلق به جمهوری آذربایجان که از این کشور جدا مانده است. این منطقه حدود ۶ درصد از خاک جمهوری آذربایجان را تشکیل داده و خاک ارمنستان ارتباط این منطقه با آذربایجان را قطع کرده است. نخجوان با ترکیه و ایران هم‌مرز است و جمعیتی معادل ۴۶۰ هزار نفر دارد که اکثر آنها آذری هستند و برخی هم قومیت روسی دارند.
ترکیه با پیشنهاد باکو برای ساخت دالان زنگزور موافق است، دالانی که با عبور از مرز ایران و ارمنستان، نخجوان را به سرزمین اصلی جمهوری آذربایجان متصل می‌کند. اما این کریدور پیشنهادی آذربایجان، در امتداد مرز ارمنستان با ایران در نظر گرفته شده و تهران نگران است که باکو با این کار سعی در قطع دسترسی ایران به ارمنستان را داشته باشد و در این زمینه هشدار داده است.
قره‌باغ نیز منطقه‌ای در خاک جمهوری آذربایجان است که تا چندی پیش توسط اکثریت ارمنی‌تبار آن اداره می‌شد؛ اکثریتی که سودای استقلال داشته و این منطقه را «جمهوری آرتساخ» می‌نامیدند.
باکو در ۱۹ سپتامبر از آغاز عملیات «ضدتروریستی» در قره‌باغ خبر داد و مدعی شد که ارمنستان در حال تقویت نظامی در این منطقه است و عملیات «خرابکارانه» علیه نیروهای جمهوری آذربایجان انجام داده است. ایروان این اتهامات را رد کرد و مدعی شد که باکو قصد پاکسازی ارامنی‌ها از قره‌باغ را داشته است.
در نهایت وزارت دفاع روسیه در بیانیه‌ای اعلام کرد که با میانجی‌گری فرماندهی نیروهای حافظ صلح روسیه، توافقی میان طرف آذربایجانی و نمایندگان قره‌باغ مبنی بر توقف کامل درگیری‌ها حاصل شد. به گفته آنها، اجرای این توافق‌ها با هماهنگی فرماندهی نیروهای حافظ صلح روسیه انجام خواهد شد. چند روز بعد هم استقلال‌طلبان قره‌باغ تمامی اظهارات پیشین مبنی بر اعلام استقلال از جمهوری آذربایجان را پس گرفتند.
آذربایجان: زنگزور را به عنوان قلمرو مستقل ارمنستان به رسمیت می‌شناسیم
نماینده رئیس‌جمهور آذربایجان اعلام کرد که باکو زنگزور را به عنوان بخشی از ارمنستان به رسمیت می‌شناسد اما باید بدانیم که طرف مقابل امنیت حرکت در طول کریدور را تضمین خواهد کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، «الچین امیربی‌اف» نماینده رئیس‌جمهور آذربایجان در امور ویژه در مصاحبه با خبرنگاران گفت که باکو زنگزور را به عنوان یک سرزمین مستقل ارمنستان به رسمیت می‌شناسد.
لازم به ذکر است که مسیر ارتباطی که مقامات جمهوری آذربایجان آن را کریدور زنگزور می‌نامند، قرار است از استان سیونیک ارمنستان عبور کند.
امیربی‌اف در پاسخ به این سؤال که ارمنستان از برنامه‌های باکو برای کنترل زنگزور نگرانی دارد، گفت: چنین برنامه‌ای وجود ندارد. ما آن را به عنوان قلمرو مستقل ارمنستان به رسمیت می‌شناسیم. اما باید بدانیم که طرف مقابل امنیت حرکت در طول راهرو را تضمین خواهد کرد. برای هر مسافری که با قطار از قسمت اصلی آذربایجان به سمت نخجوان یا بالعکس حرکت می‌کند نیاز به امنیت داریم.
به گفته امیربی‌اف، باکو آماده مذاکره است، اما اگر ارمنستان ترجیح دهد این روند را طولانی کند، آذربایجان آماده است مسیر را از طریق خاک ایران طی کند.
دستیار رئیس‌جمهور آذربایجان گفت: روند تحدید مرزها موضوع بسیار دردناکی است. بنابراین، در دوره اتحاد جماهیر شوروی، مرز اداری بین دو جمهوری بسیار آزمایشی ترسیم شد. هیچ کس فکر نمی‌کرد که این یک موضوع بین دولتی شود. در نتیجه برخی از روستاهای مرزی ارمنی‌نشین به دست آذربایجان افتاد و یا بالعکس. علاوه بر این، نقشه‌های مختلف شوروی وجود دارد که بر روی آنها قسمت‌های جداگانه مرز مشخص می‌شود. هنوز مشخص نیست که طرفین در این موارد چگونه به توافق خواهند رسید.
وی تأکید کرد: مسئله اصلی این است که آیا طرفین اراده سیاسی برای حل مسالمت‌آمیز این موضوع را خواهند داشت یا خیر. ما بسیار خواهان چنین راه‌حلی و همچنین پیشرفت مذاکرات دوجانبه در جهت‌های دیگر هستیم. ما معتقدیم که هر چه زودتر بر سر مرز توافق شود، بهتر است. در این زمان احتمال از سرگیری برخی عملیات نظامی نیز کمتر است.
در پایان ماه سپتامبر، حکمت حاجی‌اف، مشاور رئیس‌جمهور آذربایجان در امور سیاست خارجی، در گفت‌وگو با «رویترز» گفت که آذربایجان قصد ندارد از نیروی نظامی برای باز کردن کریدور در جنوب ارمنستان استفاده کند.
گفتنی است که در اوایل دهه 1990 منطقه قره‌باغ آذربایجان و 7 ناحیه اطراف آن توسط ارمنستان اشغال شد. در نتیجه جنگ 44 روزه در سال 2020، باکو کنترل آن 7 ناحیه و بخشی از قره‌باغ (از جمله شهر شوشا) را به دست گرفت. نیروهای حافظ صلح روسیه پس از توقف جنگ با بیانیه مشترک رهبران آذربایجان، ارمنستان و روسیه در 10 نوامبر 2020 در کریدور لاچین و خط تماس در قره‌باغ مستقر شدند اما طرفین هنوز موفق به امضای توافقنامه صلح نشده‌اند.
بر اساس بیانیه نوامبر، مرزبانان روسیه باید بخشی از جاده‌های نخجوان و آذربایجان را که از ارمنستان می‌گذرد، کنترل کنند. ایروان قاطعانه اعلام می‌کند که هر جاده‌ای که از قلمرو آن می‌گذرد باید توسط مرزبانانی خود این کشور کنترل شود.
قلمرو باقی‌مانده در قره‌باغ (از جمله خانکندی) توسط یک جمهوری جدایی‌طلب کنترل می‌شد. در 19 تا 20 سپتامبر سال جاری، باکو عملیات ضد تروریستی محلی را در قره‌باغ اعلام کرد. ایروان این اقدام را «پاکسازی قومی» و «تجاوز» ارزیابی کرد. در 20 سپتامبر، جدایی‌طلبان قره‌باغ گفتند که با شرایط باکو موافقت کرده‌اند. بعدها مهاجرت جمعیت ارمنی از قره‌باغ به ارمنستان آغاز شد. در 28 سپتامبر، یک جمهوری قره‌باغ اعلام کرد که فعالیت خود را متوقف می‌کند. بسیاری از رهبران این جمهوری جدایی‌طلب بازداشت و به باکو آورده شدند.